Σαφές μήνυμα για την ανάγκη μιας συνολικής, επιστημονικά τεκμηριωμένης φορολογικής μεταρρύθμισης απηύθυνε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, στη χθεσινή συνέντευξη που παραχώρησε στη δημόσια τηλεόραση.
Σε μια περίοδο κατά την οποία, όπως σημείωσε, η Ελλάδα διαθέτει «τεράστιο δημοσιονομικό χώρο» και η τεχνολογία έχει εξελιχθεί ραγδαία, ο ίδιος εκτιμά ότι ήρθε η ώρα για μια συνολική επανεξέταση του φορολογικού συστήματος, που να στοχεύει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
«Ίσως είναι ώρα να δούμε το φορολογικό σύστημα από την αρχή», ανέφερε χαρακτηριστικά, υπενθυμίζοντας πως μετά την εποχή της επιτροπής Γεωργακόπουλου (σ.σ θυμίζουμε ότι το πόρισμά της παραδόθηκε στην τότε πολιτική ηγεσία το μακρινό πλέον 2002) – δεν υπήρξε άλλη προσπάθεια μεταρρύθμισης αλλά απλά αλλαγή φορολογικών συντελεστών κυρίως προς τα πάνω λόγω και των… επιταγών της μνημονιακής περιόδου.
Η παρέμβαση του κ. Στουρνάρα αποκτά τη δική της ξεχωριστή σημασία σε μια περίοδο που «φουντώνουν» οι διαμαρτυρίες για την υψηλή φορολογία που επιβάλλεται στη λεγόμενη μεσαία τάξη και ειδικά στους μισθωτούς. Οι καλά πληρωμένες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα είναι ελάχιστες και ένας από τους λόγους είναι οι υψηλοί συντελεστές φορολογίας που όχι μόνο φτάνουν στο 44% αλλά ενεργοποιούνται και από πολύ χαμηλά (σ.σ το υψηλότερο κλιμάκιο αφορά στους έχοντες ατομικό εισόδημα άνω των 40000€). Η οποιαδήποτε επιχείρηση, θα προτιμήσει να πληρώσει το στέλεχός της μέσω εταιρίας ή σε είδος, παρά να επωμιστεί το πολύ υψηλό φορολογικό βάρος που προκύπτει από το άθροισμα των φορολογικών και των ασφαλιστικών βαρών.
Τι ζητάει λοιπόν ο διοικητής; Να εξεταστούν από κοινού όλες οι πτυχές του συστήματος: οι φορολογικοί συντελεστές, οι φοροαπαλλαγές, ακόμη και το σύστημα των επιδομάτων. «Αυτό είναι ένα τεράστιο ποσό το οποίο μαζεύεται και είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο στα χέρια της κάθε κυβέρνησης για αποτελεσματικότητα, για ανάπτυξη, για κοινωνική δικαιοσύνη», ανέφερε με νόημα. Και έχει απόλυτο δίκιο.
Αυτήν τη στιγμή, η κυβέρνηση βάζει στο τραπέζι το «πακέτο της ΔΕΘ». Γνωρίζουμε την πρόθεσή της: να ευνοήσει τη λεγόμενη μεσαία τάξη. Γνωρίζουμε και το μέγεθος που μπορεί να έχει το «πακέτο»: Περί τα 1,5 δισ. ευρώ για το 2026 και περίπου άλλα τόσα για το 2027. Δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες αλλά μπορούμε να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα από τώρα: με αυτά τα λεφτά δεν μπορεί να αλλάξει ριζικά το τοπίο.
Τα οφέλη θα μετρηθούν σε… κατοστάρικα και όχι σε χιλιάρικα που απαιτείται για να γίνει ελκυστική η ελληνική αγορά για τη μισθωτή απασχόληση.
Ας υποθέσουμε ότι θα καταλήξει η κυβέρνηση σε μια τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας ή και σε μειώσεις φορολογικών συντελεστών για τα εισοδήματα από ενοίκια Θα σταματήσει με αυτές τις αλλαγές το στέλεχος να αμείβεται μέσω μιας ΙΚΕ για το μεγαλύτερο μέρος της αμοιβής του, όταν η συγκεκριμένη εταιρεία φορολογείται με 22%, όταν οι συντελεστές της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος ξεκινούν από το 22% και φτάνουν στο 44%;
Ή θα πάψουν οι μεγαλοϊδιοκτήτες να μεταφέρουν τα εισοδήματα από ενοίκια σε εταιρείες για να μειώνουν τον ατομικό τους συντελεστή φορολόγησης ακόμη και κατά 50%; Όσο το ίδιο το σύστημα φορολόγησης θα αφήνει ανοικτό το παράθυρο του φορολογικού arbitrage, φορολογική δικαιοσύνη δεν θα μπορεί να υπάρξει.
Το είπε άλλωστε και ο ίδιος ο Γιάννης Στουρνάρας. Σε ερώτηση για το αν θα αρκούσε μια ακόμη εξαγγελία μείωσης φόρων από τη ΔΕΘ, απάντησε κατηγορηματικά: «Χρειαζόμαστε ένα white paper, όπως στην Αγγλία, για να δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα και ποιες αλλαγές μπορούν να γίνουν». Πρόκειται για ένα έγγραφο στρατηγικού σχεδιασμού, το οποίο θα περιλαμβάνει όλα τα δεδομένα, τις προτάσεις και τις προβλεπόμενες επιπτώσεις, ώστε να διαμορφωθεί ένα συγκροτημένο σχέδιο μεταρρύθμισης.
Ο διοικητής της ΤτΕ δεν παρέλειψε να τονίσει την ανάγκη επανεξέτασης ακόμη και των φοροαπαλλαγών που ισχύουν για τους μισθωτούς. Όπως είπε, «αν κάποιος αδικείται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, είναι ο μισθωτός». Με αυτό το σκεπτικό, υποστήριξε πως ενδεχόμενες αλλαγές στο φορολογικό σύστημα θα πρέπει να γίνουν «υπέρ του μισθωτού, υπέρ της εργασίας».
Αναφερόμενος στην επιδοματική πολιτική, ο κ. Στουρνάρας αναγνώρισε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, όπως η προσπάθεια για την καταγραφή των παροχών. Ωστόσο, υπογράμμισε την ανάγκη να αξιολογούνται τα επιδόματα με βάση την αποτελεσματικότητά τους, δηλαδή κατά πόσο συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου φτώχειας.
«Η φτώχεια πριν και μετά τα επιδόματα είναι διαφορετική. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που υπάρχει μεγάλη διαφορά, άρα τα επιδόματα έχουν αποτέλεσμα», σημείωσε, διευκρινίζοντας όμως ότι υπάρχουν περιθώρια για ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, τόσο στα επιδόματα όσο και στις φοροαπαλλαγές.
Το βασικό μήνυμα του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας ήταν ξεκάθαρο: το φορολογικό σύστημα, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, δεν επαρκεί για να εξασφαλίσει την απαιτούμενη αναπτυξιακή ώθηση και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Η κατάρτιση ενός «λευκού βιβλίου» φορολογικής πολιτικής μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια σύγχρονη, δίκαιη και αποτελεσματική μεταρρύθμιση.
