Πώς η συμφωνία Κίνας - ΗΠΑ βοήθησε να μη καταρρεύσει η διάσκεψη για το Κλίμα

Πώς η συμφωνία Κίνας - ΗΠΑ βοήθησε να μη καταρρεύσει η διάσκεψη για το Κλίμα

Η βαθιά απογοήτευση του προέδρου της Διάσκεψης του ΟΗΕ ήταν ενδεικτική του κλίματος που επικράτησε μετά από την τελική συμφωνία στη Γλασκόβη. Το τελικό κείμενο μάλλον δεν άφησε κανέναν ευχαριστημένο, πλην του οικοδεσπότη Μπόρις Τζόνσον που προσπαθούσε εδώ και καιρό να δείξει πως η φιλοξενία αυτής της σημαντικής διάσκεψης θα ήταν επιτυχημένη από τη Μεγάλη Βρετανία.

Οι εκπρόσωποι ΗΠΑ και Κίνας, Τζον Κέρι και Σιε Ζενχουά, ήταν βέβαια αναγκασμένοι να υπερασπιστούν τα πεπραγμένα τους. Ωστόσο, θα πρέπει κάποιος να παραδεχθεί πως η μεταξύ κοινή διακήρυξη έδωσε έναν θετικό συμβολισμό, που έχει πολιτικές κι ευρύτερες διαστάσεις. Άλλωστε μέχρι πρόσφατα, ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός είχε επεκταθεί σε βαθμό που το Πεκίνο είχε δηλώσει δημόσια πως τα ζητήματα του περιβάλλοντος συνδέονται άμεσα με τις ευρύτερες διαπραγματεύσεις της με την Ουάσιγκτον.

Αυτό ουσιαστικά σήμαινε πως η Κίνα άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει το βάρος που έχει στο ζήτημα της ρύπανσης του περιβάλλοντος ως διαπραγματευτικό χαρτί στις μεταξύ τους σχέσεις. Η κοινή διακήρυξη τους για το κλίμα δίνει ένα θετικό σήμα πως πλέον τα περιβαλλοντικά ζητήματα θα μπορούν να αντιμετωπίζονται στην ουσία τους, παρά τις μεταξύ τους εντάσεις.

Το τελικό κείμενο της COP26 εμπεριείχε βέβαια τις σημαντικές διαπιστώσεις για τη φθοροποιό επίδραση της καύσης του άνθρακα στο περιβάλλον. Όμως, ακόμα και ο στόχος της κατάργησης του δεν κατέστη δυνατό να παραμείνει εντός του κειμένου. Το ότι η Κίνα, η οποία χρησιμοποιεί περισσότερο άνθρακα από όλο τον άλλο πλανήτη, δεσμεύθηκε για μία πορεία προς αυτό τον στόχο έχει τη σημασία του. Η κοινή διακήρυξη της με τις ΗΠΑ είναι σημαντική, καθώς οι δύο χώρες έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για τις εκπομπές αερίων παγκοσμίως.

Άλλωστε η σχέση των δύο χωρών συμβολίζει τις βασικές εντάσεις που ενυπάρχουν στο περιβαλλοντικό ζήτημα. Όσο κι αν η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλείται είναι ο βασικός στόχος, η κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών παραμένει ευθύνη των κρατών. Η Κίνα, της οποίας η κατάσταση σε κάποιες επαρχίες της θυμίζει χώρες του τρίτου κόσμου, μπορεί να εγείρει συχνά το ζήτημα αυτό, πως δηλαδή η θέρμανση ή η τροφή των ανθρώπων αποτελούν στοιχειώδη προτεραιότητα της. Ταυτόχρονα, οι αναπτυσσόμενες χώρες θυμίζουν πως το πρόβλημα δημιουργήθηκε από τη δραστηριότητα των ανεπτυγμένων χωρών τις προηγούμενες δεκαετίες. Το Πεκίνο σηκώνει συχνά αυτό το λάβαρο.

Καθώς ο αναπτυγμένος κόσμος δεν φαίνεται διατεθειμένος, ούτε ενδεχομένως είναι προετοιμασμένος στην παρούσα φάση, να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για τη μετάβαση των αναπτυσσόμενων κρατών, οι εντάσεις θα παραμείνουν, με φόντο την COP27 του επόμενου χρόνου στην Αίγυπτο. Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο κι η Ευρωπαϊκή Ένωση το κατέστησαν σαφές με τη στάση τους στη Γλασκώβη. Ταυτόχρονα, πολλές χώρες, Κίνα και Ινδία κατ’ εξοχή έδειξαν πως δεν επιθυμούν να αναλάβουν δεσμεύσεις ενώπιον της διεθνούς κοινότητας ώστε να απεμπλακούν από τη ρύπανση του πλανήτη, από τη χρήση του άνθρακα κυρίως δηλαδή, λόγω και των εσωτερικών περιορισμών τους. Αν δεν υπήρχε η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας στα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζει της διαχείρισης της περιβαλλοντικής κρίσης, δεν θα υπήρχε καν ούτε μία ακτίδα φωτός.