Του Απόστολου Σκουμπούρη
Η Coca Cola HBC «κοστολογείται» όσο οκτώ φορές ο τραπεζικός κλάδος, ο ΟΠΑΠ αποτιμάται σχεδόν δύο φορές τις τράπεζες, ο ΟΤΕ «κοστίζει» όσο και οι τέσσερις συστημικές τραπεζικές μετοχές μαζί, ενώ μόνη της η Τρ. Κύπρου αποτιμάται περισσότερο από τις Εθνική, Alpha Bank, Eurobank και Πειραιώς! Μεγαλύτερη αποτίμηση από το άθροισμα των τεσσάρων τραπεζών έχουν επίσης όμιλοι όπως Τιτάνας (1,31 δισ. ευρώ), Jumbo 1,31 δισ., ΕΛΠΕ 1,29 δισ., Folli Follie 1,23 δισ., ΔΕΗ 1,2 δισ. και Motor Oil 1,16 δισ. ευρώ!
Μόλις το 1/36ο της συνολικής κεφαλαιοποίησης του ελληνικού χρηματιστηρίου έφτασαν να αποτιμώνται οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην 139χρονη ιστορία της ελληνικής αγοράς! Πρόκειται για ένα τέλος εποχής, μια ιστορική απαξίωση – ισοπέδωση χωρίς προηγούμενο, που ήρθε να «κουμπώσει» με τη δυσμενή συγκυρία σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο.
Και όλα αυτά για έναν κλάδο με (δυνητικό) ενεργητικό άνω των 300 δισ. ευρώ, έναν κλάδο που περιλαμβάνει τη Finansbank η τιμή της οποίας φτάνει ή ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ, τεράστια περιουσιακά στοιχεία, ασύγκριτης αξίας ακίνητα και πολλά άλλα.
Οι τράπεζες βίωσαν μια ανεπανάληπτη απαξίωση καθώς οι μετοχές στο ταμπλό «έλιωσαν» ώστε να... συναντήσουν τις απαξιωμένες τιμές των αυξήσεων κεφαλαίου. Η πλήρης αποδόμηση του τραπεζικού κλάδου στο χρηματιστήριο καθρεφτίζει ανάγλυφα και ξεκάθαρα το τέλος εποχής για μια ολόκληρη ακραία τραπεζοκεντρική οικονομία που αναπτύχθηκε τα τελευταία 20 χρόνια, κυρίως από το '95 και μετά και πλέον χρεοκόπησε. Ο τραπεζικός κλάδος θα κληθεί να αναστηθεί από τις στάχτες του παράλληλα και σε άμεση συνάρτηση με την προσπάθεια που κάνει η ελληνική οικονομία και η χώρα να... γυρίσει το «παιχνίδι».
Χρηματιστηριακά, η αιτία της (πρόσφατης τελειωτικής) ισοπέδωσης είναι οι σχεδόν... μηδενικές τιμές των αυξήσεων κεφαλαίου και τα τεράστια discount που πρόσφεραν οι διοικήσεις των εγχωρίων ιδρυμάτων στους ξένους, ώστε να μπορέσουν να καλύψουν τις ΑΜΚ.
Λειτουργώντας υπό τη δαμόκλειο σπάθη της καθυστέρησης της συμφωνίας κυβέρνησης και δανειστών και μπροστά στον κίνδυνο – αν δεν γίνονταν εντός του 2015 οι ΑΜΚ – να υπάρξει (αναγκαστική) «συμμετοχή» των καταθετών στην ανακεφαλαιοποίηση, επιλέχθηκε ο δρόμος της... φωτιάς!
Με τέσσερις ΑΜΚ συγχρόνως και με τίποτα δεδομένο, ή προεξοφλημένο, οι διοικήσεις των τραπεζών τα έδωσαν... όλα στους ξένους μετόχους, επιλέγοντας το δρόμο της άνευ οικονομικών όρων παράδοσης! Έτσι, μέσα σε μια... νύχτα, άλλαξε όλο το «μωσαϊκό» μετόχων των τραπεζών, σε ένα ιστορικής έκπτωσης αλισβερίσι! Τεράστια η ζημιά για το ελληνικό δημόσιο – άρα και των Ελλήνων φορολογουμένων – με τα διεθνή χαρτοφυλάκια να «ψωνίζουν» αξίες αρκετών δισ. ευρώ με ελάχιστα κεφάλαια!
Τα τρελά και τα παράδοξα των αποτιμήσεων
Τα τρελά, τα παράδοξα και οι στρεβλώσεις ασφαλώς λόγω της εξαΰλωσης και τον πλειστηριασμό ξεπουλήματος στις τράπεζες, πολλά!
Από τα 36 δισ. ευρώ της συνολικής χρηματιστηριακής αξίας των ελληνικών εισηγμένων στο ταμπλό του Χ.Α. περίπου τα 33 δισ. ευρώ αντιστοιχούν στις αποτιμήσεις των μεγάλων και μεσαίων εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων! Εταιρειών δηλαδή της πραγματικής οικονομίας που έχουν αναλάβει τα «ηνία» της αγοράς εδώ και πολλούς μήνες οριοθετώντας κατά σχεδόν καθολικό τρόπο και το Γενικό Δείκτη.
Είναι εντυπωσιακό και ευθέως παράδοξο ότι όμιλοι όπως Τιτάνας, Jumbo, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, Motor Oil, Folli Follie κ.α. αποτιμώνται δύο φορές παραπάνω από την Alpha Bank, τρεις και τέσσερις φορές παραπάνω από την Εθνική, ή από 5 έως 7 φορές παραπάνω από τη Eurobank! Είναι επίσης ευθέως παράδοξο ότι η Εθνική βρίσκεται πιο κάτω από εταιρείες όπως ΟΛΠ, Λαμψα, ΕΧΑΕ, Lamda Development, Ελλάκτωρ, Τέρνα Ενεργειακή κ.α.
Επίσης, η Eurobank έχει μικρότερη κεφαλαιοποίηση από εταιρείες όπως Σαράντης, Intralot και Μινωικές Γραμμές, ενώ η Πειραιώς με αποτίμηση μόλις 61 εκατ. ευρώ, βρίσκεται πιο κάτω από 50 και πλέον εταιρείες του Χ.Α.! Διπλάσια σχεδόν αποτίμηση από την Πειραιώς έχει η Fourlis, τριπλασια σχεδόν η ΓΕΚ Τέρνα, δυόμισι φορές υψηλότερα η Πλαστικά Κρήτης, διπλάσια και παραπάνω η Σωλ. Κορίνθου, ενώ κατά 30% ή 40% υψηλότερη κεφαλαιοποίηση έχουν οι ΕΥΑΘ, Frigoglass, Πλαίσιο, Forthnet και Attica Group. Μάλιστα, η Πειραιώς έχει μικρότερη αποτίμηση από τα Πλαστικά Θράκης (62,2 εκατ. ευρώ) και ελάχιστα μεγαλύτερη από εταιρείες όπως ΕΛΤΕΧ Άνεμος, Καράτζης, Κυριακίδης, Κρι – Κρι, Κορρές κ.ο.κ.
Η ισοπέδωση και η επάνοδος στο ταμπλό
Φυσικά, η επάνοδος στο ταμπλό των τραπεζικών μετοχών θα γίνει με άλλους όρους και σε νέα βάση, οπότε, ιστορικά, ίσως ποτέ ξανά δεν δούμε τέτοιες – στα όρια του γελοίου και του εξευτελισμού – κεφαλαιοποιήσεις στον τραπεζικό κλάδο.
H Alpha Bank έκλεισε στην αποτίμηση των 600,1 εκατ. ευρώ και στην 13η θέση της κατάταξης, η άλλοτε leader Εθνική στα 286,2 εκατ. ευρώ και στην 25η της κατάταξης, η Eurobank στα 206 εκατ. ευρώ στην 31η θέση και η Πειραιώς στα 61 εκατ. ευρώ και στην 51η θέση! Συνολικά δηλαδή ο τραπεζικός κλάδος, οι τέσσερις συστημικές, έφτασαν να αποτιμούνται 1,153,2 δισ. ευρώ!
Κεφαλαιοποιήσεις που ίσως δε θα ξαναδούν τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον, καθώς τα reverse split θα αλλάξουν εντελώς την εικόνα τους, ανεβάζοντας και την αποτίμησή τους και την επιρροή τους στους δείκτες του Χ.Α.
Τα... ιλιγγιώδη σε εύρος reverse split, 100 παλαιές προς 1 νέα μετοχή για Eurobank και Πειραιώς και 50 παλαιές προς 1 νέα μετοχή για την Alpha Bank (15 προς 1 θα είναι για την Εθνική) απλώς μαρτυρούν ξεκάθαρα την κατάσταση στο χώρο των τραπεζικών μετοχών.
Το ενδιαφέρον λοιπόν επικεντρώνεται από την επάνοδο των μετοχών στο ταμπλό και πέρα, καθώς έως τις 14 Δεκεμβρίου θα έχουν κάνει την εισαγωγή τους και οι νέες μετοχές των ΑΜΚ... Πάντως, το μαρτύριο της πτώσης, ασφαλώς δεν έχει τελειώσει ακόμη...
Η επανεκκίνηση του κλάδου
Οι τεράστιες και πρωτοφανείς πτωτικές στρεβλώσεις στον τραπεζικό κλάδο απλώς «σφραγίζουν» το τέλος μιας εποχής και ενός φαύλου κύκλου με αλλεπάλληλες ανακεφαλαιοποιήσεις που όμως «κάηκαν» στην πορεία, αυξήσεις κεφαλαίου που εξανεμίστηκαν και γενικώς μια πορεία ύφεσης, συρρίκνωσης και ήττας.
Ο κλάδος, δύσκολα θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει για τον επόμενο ένα – ενάμιση χρόνο την οικονομία, απλώς οι τελευταίες διαδικασίες έγκεινται στην ανάγκη να «καθαρίσουν» από κάποια τοξικά και να εμφανίσουν το έλασσον μιας βιώσιμης εικόνας.
Πλέον, ο τραπεζικός κλάδος, δηλαδή οι τέσσερις συστημικές τράπεζες, ασφαλώς και θα ξεκινήσουν από άλλη βάση στο ταμπλό, μετά τα reverse split και τις ΑΜΚ.
Παρ'' ότι είναι δύσκολη η «ανάγνωση» και η εκτίμηση του ποια θα είναι η συμπεριφορά των τραπεζικών μετοχών άμα της επανέναρξης των συναλλαγών τους, ειδικά οι Εθνική και Πειραιώς ίσως πιεστούν σημαντικά αρχικά, εντούτοις, ως γενική εικόνα, ο τραπεζικός κλάδος θα πρέπει να θεωρείται... φθηνός και ελκυστικός προς επένδυση.
Κάποιοι μιλάνε για επανεκκίνηση του κλάδου – και χρηματιστηριακά – με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται, ειδικά αν ρίξουμε μια ματιά στην προϊστορία και γενικώς στο «μωσαϊκό» και στο προφίλ των χαρτοφυλακίων που κάνουν πλέον το παιχνίδι. Στον τραπεζικό κλάδο έχουν συγκεντρωθεί τα τελευταία χρόνια ορισμένα από τα πλέον τυχοδιωκτικού τύπου κερδοσκοπικά χαρτοφυλάκια.
Βεβαίως, πολλά θα κριθούν από τη στάση που θα κρατήσουν οι πρώην ομολογιούχοι, οι οποίοι πλέον θα έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους μετοχές των τραπεζών, οπότε ίσως τις πρώτες ημέρες έχουμε ισχυρή προσφορά και γενικώς ξεφόρτωμα. Όμως, σε πιο μεσοπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο επίπεδο, η λογική λέει ότι οι τράπεζες θα αναζητήσουν τις ισορροπίες τους σαφώς υψηλότερα, καθ'' ότι βγήκαν από το ταμπλό σε τιμές εξευτελιστικά χαμηλές σε σχέση με τα ίδια κεφάλαιά τους...
