(Φωτ.: Ακόμα και να «κλειδώσει» η συμφωνία με τους δανειστές, αν δεν περάσει η φορακαταιγίδα, το μέλλον για τη χώρα αναμένεται να είναι δυσοίωνο.)
Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Σε... δισεκατομμύρια θα μπορούσε να μετρηθεί το δυσβάσταχτο βάρος που «νιώθει» στις πλάτες της η πραγματική οικονομία μετά από 6 χρόνια δραματικής ύφεσης, κατά τα οποία το ΑΕΠ της χώρας έχει μειωθεί σχεδόν κατά το ένα τρίτο. Στα 86 δισ. ευρώ το χρέος του ιδιωτικού τομέα προς τις εφορίες, στα 110 δισ. ευρώ τα «κόκκινα» δάνεια νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στα 15 δισ. ευρώ οι οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία.
Την ίδια ώρα, παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι οκτώ στις δέκα επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σήμερα σημαντικά προβλήματα, ενώ έξι στις δέκα εκτιμάται πως μπορούν να τα ξεπεράσουν, αν γίνει σωστή διαχείριση από όλες τις πλευρές και βελτιωθούν οι συνθήκες.
Σημείο... συναγερμού
Συνολικά, πάνω από 2,5 εκατ. φυσικά και νομικά πρόσωπα χρωστούν 83,6 δισ. ευρώ στην εφορία, με τα 58,5 δισ. ευρώ να αφορούν σε χρέη επιχειρήσεων. Αν στα στοιχεία αυτά προστεθούν τα άνω των 50 δισ. ευρώ «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια και οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο ιδιωτικός τομέας έχει ξεπεράσει κατά πολύ το σημείο... συναγερμού και πλέον οποιαδήποτε καθυστέρηση στην ανάκαμψη της οικονομίας μπορεί να αποβεί μοιραία.
Η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο της αγοράς ως ο πιο καθοριστικός παράγοντας για τη συνέχεια. Είναι όμως από μόνη της η λύση;
Θετική μια συμφωνία με τους δανειστές, αλλά...
Από τη μία πλευρά εκτιμάται ότι η συμφωνία με τους δανειστές θα «ξεκλειδώσει» ορισμένες πολύ κρίσιμες για τη συνέχεια θετικές εξελίξεις. Η ελάφρυνση του δημόσιου χρέους, η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και η σημαντική βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης για τις τράπεζες θα ανοίξουν τον, όπως χαρακτηρίζεται, «ενάρετο κύκλο» για την οικονομία.
...πρέπει να σταματήσει η φοροκαταιγίδα
Όμως η πραγματική οικονομία δεν μπορεί να περιμένει και όπως με νόημα σημειώνουν ανώτερα επιχειρηματικά στελέχη, «κανένας κύκλος δεν μπορεί να είναι ενάρετος, αν δεν υπάρξουν οι σωστές προϋποθέσεις, δηλαδή το κράτος να βοηθήσει την επιχειρηματικότητα και να σταματήσει να επιβάλλει φόρους στα... πάντα».
Γιατί ακόμη και αν δεν επιστρέψουμε στην αβεβαιότητα του 2015, τα στοιχεία για την αγορά είναι απογοητευτικά. Σύμφωνα με εκπροσώπους εμπορικών συνδέσμων, ο Φεβρουάριος του 2016 ήταν ο χειρότερος Φεβρουάριος στα χρόνια της κρίσης, ενώ τα μηνύματα δείχνουν ότι και ο Μάρτιος ενδέχεται να είναι ο χειρότερος της τελευταίας επταετίας.
Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η πραγματική οικονομία να μην έχει τις αντοχές να ανακάμψει –τουλάχιστον όσο γρήγορα θα μπορούσε–, όταν λάβουν χώρα οι, επακόλουθες της αξιολόγησης, θετικές εξελίξεις. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, κ. Θοδωρής Καλαντώνης, αυτό που θέλουν οι επιχειρηματίες είναι να αισθανθούν ότι τα πράγματα δεν θα πάνε χειρότερα. Και ενώ ο ίδιος εξέφρασε την πεποίθηση ότι θα επικρατήσει τελικά το «καλό σενάριο», υπογράμμισε ότι για να γίνει αυτό, θα πρέπει πρώτα να ορθοποδήσουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Από την πλευρά του, ο τέως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και νυν πρόεδρος της Eurobank Βουλγαρίας, κ. Γιώργος Προβόπουλος, εμφανίστηκε απαισιόδοξος για την έξοδο από την κρίση, υποστηρίζοντας ότι οι συνεχείς αυξήσεις φόρων δεν βοηθούν στην ανάπτυξη, αλλά οδηγούν την οικονομία σε ένα φαύλο κύκλο.
Ο ρόλος των τραπεζών
Για να «τρέξει» η οικονομία και να δανείσουν οι τράπεζες τις επιχειρήσεις θα πρέπει πρώτα να υπάρξει λύση για μία σειρά μεγάλων «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, να σημειωθεί χαλάρωση στα capital controls και να επιστρέψουν καταθέσεις, όπως υποστηρίζουν τραπεζικά στελέχη και παράγοντες της αγοράς.
Επίσης, να αρχίσει το δημόσιο να αποπληρώνει – τουλάχιστον μέρος – των οφειλών του προς τον ιδιωτικό τομέα και να δρομολογηθούν επενδυτικά σχέδια που είτε έχουν κολλήσει είτε έχουν μείνει στα χαρτιά λόγω αβεβαιότητας.
Η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων με βιώσιμες αναδιαρθρώσεις και η «επανεκκίνηση» της πιστωτικής επέκτασης είναι οι δύο βασικοί παράγοντες που θα τονώσουν υπό τις παρούσες συνθήκες την οικονομική δραστηριότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο οι τράπεζες θέλουν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο και γι'' αυτό αναμένουν την οριστική συμφωνία με τους δανειστές για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Εκτιμούν ότι σε περιβάλλον ανάκαμψης θα έχουν τη δυνατότητα να δώσουν τις λύσεις που χρειάζονται στους τομείς που αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα. Είτε μέσω συνεργατικών σχημάτων με εξειδικευμένες εταιρείες είτε μέσω πιο επιθετικών λύσεων από τις υφιστάμενες διευθύνσεις.
Όμως για να ευδοκιμήσουν όλα αυτά, βασική προϋπόθεση είναι η αλλαγή της ψυχολογίας, κάτι που λείπει από την ελληνική οικονομία εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς μάλιστα να γίνονται ορατά βήματα για την βελτίωση του κλίματος.
