Να μην επιτρέψουν την άνοδο των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων χωρών που θα μπορούσαν στο χειρότερο σενάριο να αποκλειστούν από τις αγορές, φαίνεται πως έχουν συμφωνήσει οι ευρωπαϊκές αρχές. Στο επίκεντρο, φυσικά, βρίσκονται οι χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης και συγκεκριμένα η Ιταλία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Η κοινή δήλωση της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του Γάλλου προέδρου, Εμμανουέλ Μακρόν, για τη διάθεση 500 δισ. ευρώ μέσω επιχορηγήσεων και όχι δανείων, καθώς και η διαφαινόμενη αύξηση του QE Πανδημίας της ΕΚΤ, πάνω από τα 1 τρισ. ευρώ, είναι οι δύο εξελίξεις που αναμένεται να θωρακίσουν τα ευρωπαϊκά ομόλογα και να αποσοβήσουν πιθανές κερδοσκοπικές επιθέσεις μέχρι να περάσει η κρίση της πανδημίας.
Στον απόηχο της ανακοίνωσης του γερμανο-γαλλικού σχεδίου, τα κρατικά ομόλογα των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας εμφάνισαν χθες σημάδια «αφύπνισης», μετά από σχεδόν δύο μήνες στασιμότητας, με την απόδοση του ελληνικού 10ετούς να υποχωρεί έως το 1,85% και τις αποδόσεις των ιταλικών, ισπανικών και πορτογαλικών τίτλων να σημειώνουν πτώση έως και άνω των 12 ποσοστιαίων μονάδων.
Η πρόταση Μέρκελ-Μακρόν για το δημοσιονομικό «μπαζούκα» των 500 δισ. ευρώ, ενώ υποδεικνύει ότι δεν αποκλείεται εντέλει η Ε.Ε. να περάσει τον… Ρουβίκωνα της δημοσιονομικής ενοποίησης, θωρακίζει και τις χώρες-μέλη που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα. Και αυτό γιατί τα κεφάλαια θα διατεθούν ως επιχορηγήσεις και όχι ως δάνεια. Που συνεπάγεται ότι το κόστος δανεισμού θα είναι παρόμοιο με αυτό του ESM, δηλαδή περίπου -0,1% και ταυτόχρονα τα χρήματα δεν θα επιβαρύνουν το ήδη υψηλό ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ.
Από τη στιγμή, λοιπόν, που Ελλάδα, Ιταλία και οι υπόλοιποι θα μπορούν να πάρουν οικονομική βοήθεια η οποία δεν θα συνυπολογίζεται στο χρέος, αφενός μειώνονται οι ανάγκες άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές και αφετέρου μετριάζονται οι ανησυχίες να ξεσπάσει μια νέα κρίση χρέους.
Όσον αφορά την ΕΚΤ, σε χθεσινή της έκθεση, η Capital Economics, βλέπει στο πιθανότερο σενάριο ότι η κεντρική τράπεζα θα κατέχει έως το τέλος του 2020 περίπου το 40% των ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας και άνω του 50% των ελληνικών ομολόγων.
Ο οίκος εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε αύξηση του QE Πανδημίας κατά 500 δισ. ευρώ, στα 1,25 τρισ. ευρώ, και θα ρίξει το βάρος στα ομόλογα της περιφέρειας, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά, κι έτσι στο τέλος του 2020 θα έχει στην κατοχή της πάνω από το 50% των ελληνικών τίτλων. Η κίνηση αυτή στην ουσία θα θέσει ένα άτυπο όριο στο πόσο θα μπορεί να αυξηθεί η απόδοση των ομολόγων της Ελλάδας.
Βέβαια, επειδή στην Ευρώπη τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο και μόνο σε γρήγορες αποφάσεις δεν μας έχουν συνηθίσει οι ηγέτες των κρατών-μελών, υπάρχουν αρκετά «αλλά».
Πρώτον, το σχέδιο μπορεί να απορριφθεί. Το γεγονός ότι έχει τη στήριξη της Γερμανίας, της Γαλλίας και προφανώς των χωρών της περιφέρειας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία) δεν σημαίνει ότι είναι εύκολο να συμφωνηθεί ομόφωνα από τις 27 χώρες, ενώ ήδη έχει υπάρξει αντίδραση από την Αυστρία. Αν, για παράδειγμα, το μπλόκο της Αυστρίας έχει ως αποτέλεσμα τα χρήματα του Ταμείου να δοθούν ως δάνεια, τότε αλλάζουν όλα σε ό,τι αφορά την αντίδραση των αγορών.
Δεύτερον, σε ό,τι αφορά τα σενάρια της ΕΚΤ, αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψή της Capital Economics, τότε ενώ στην ουσία η ΕΚΤ θα έχει θέσει ανώτατο όριο στις αποδόσεις των κρατικών τίτλων της περιφέρειας, ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με νομικές και πολιτικές προκλήσεις στο μέλλον. Που σημαίνει ότι αν και υπάρχουν οι καλές προθέσεις από την Λαγκάρντ, ο φόβος του γερμανικού δικαστηρίου θα συνεχίζει να… στοιχειώνει τις αποφάσεις της ΕΚΤ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, η ΕΚΤ μάλλον θα αναγκαστεί να αυξήσει το QE γιατί με τον ρυθμό που αγοράζει ομόλογα τα 750 δις. ευρώ θα εξαντληθούν έως τον Οκτώβριο.
