Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Από τις εντάσεις στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και τις εκλογές στην Κωνσταντινούπολη μέχρι τα μεγάλα προβλήματα των τραπεζών, την αδυναμία της λίρας και τη φυγή κεφαλαίων, η Moody' s εκτιμά ότι η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικούς κινδύνους που ενδέχεται να οδηγήσουν ακόμη και σε εκτεταμένη οικονομική κρίση.
Η Moody's κάνει λόγο για αποδυνάμωση των θεσμών και αναποτελεσματικότητα των πολιτικών που εφαρμόζονται ενώ παράλληλα δεν αποκλείει την πιθανότητα χρεοκοπίας, καθώς εκφράζει αμφιβολίες για την ικανότητα της Τουρκίας να προσελκύει τα τεράστια ξένα κεφάλαια που χρειάζεται κάθε χρόνο για να αποπληρώνει το χρέος της και να συντηρεί την ανάπτυξη.
Ο οίκος «βλέπει» μία σειρά βραχυπρόθεσμων παραγόντων που απειλούν την Τουρκία με περαιτέρω αποσταθεροποίηση, με πρώτο και πιο σημαντικό τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και υποβαθμίζει το αξιόχρεο της χώρας ακόμη πιο βαθιά στην κατηγορία «junk», ενώ η Capital Economics προειδοποιεί ότι σε πιθανή κρίση οι τουρκικές τράπεζες θα είναι πάρα πολύ δύσκολο να βγουν αλώβητες.
Η Moody' s υποβάθμισε στην πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας σε «B1» από «Βa3» και σε μία έκθεση κόλαφο για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει και στο παρελθόν κατηγορήσει τη Moody's για μεροληπτική στάση και έχει ανακοινώσει ότι θα φτιάξει τον δικό τους οίκο αξιολόγησης ο οποίος θα αντικατοπτρίζει την πραγματική κατάσταση της οικονομίας.
Παρ' όλα αυτά, η έκθεση της Moody' s είναι καταπέλτης για τον Ερντογάν καθώς όπως υπογραμμίζεται η επανάληψη των δημοτικών εκλογών της Κωνσταντινούπολης στις 23 Ιουνίου θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτική αναταραχή η οποία θα πυροδοτήσει νέα κατρακύλα της τουρκικής λίρας και περαιτέρω διάβρωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας.
Ο οίκος τονίζει ότι πιθανή επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας θα προκαλέσει την ακαριαία αντίδραση των αγορών, εξέλιξη που θα αποδυναμώσει ακόμη περισσότερο την πιστοληπτική της ικανότητα. Τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ για την Τουρκία, αφού σύμφωνα με τη Moody's ανάλογα με τις κυρώσεις που θα επιβληθούν από τις ΗΠΑ, θα τεθεί εν αμφιβόλω το κατά πόσο η Τουρκία θα μπορέσει να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην περίπτωση που χρειαστεί για να αποφευχθεί μία «έκρηξη» στο ισοζύγιο πληρωμών και μια οικονομική κρίση.
Η Τουρκία «απειλείται» μάλιστα με περαιτέρω υποβάθμιση στην περίπτωση που η χώρα φτάσει στα όρια μιας νομισματικής κρίσης ή αν υπάρξουν ενδείξεις ότι αυξάνονται οι πιθανότητες επιβολής capital controls για να αποτραπούν οι εκροές κεφαλαίων.
Η Capital Economics από την πλευρά της είχε πριν από τρεις ημέρες προειδοποιήσει πως η επόμενη κρίση στην Τουρκία θα είναι πολύ χειρότερη από την περσινή. Σύμφωνα με τον οίκο, οι τουρκικές τράπεζες μπορεί να μην αντιμετώπισαν τελικά τα προβλήματα που πολλοί περίμεναν μετά την περσινή νομισματική κρίση, ωστόσο οι κρατικές παρεμβάσεις, η δολαριοποίηση των καταθέσεων και άλλες αρνητικές εξελίξεις τις καθιστούν εξαιρετικά ευάλωτες στην περίπτωση που ξεσπάσει νέα κρίση.
Σημειώνεται ότι οι τουρκικές τράπεζες καλούνται να αποπληρώσουν χρέη σε ξένο νόμισμα ύψους 44 δις. δολαρίων μέσα στον επόμενο χρόνο και το «οπλοστάσιό» τους είναι περιορισμένο.
Επιπλέον, η Moody's επισημαίνει ότι οι βραχυπρόθεσμες αποπληρωμές εξωτερικού χρέους, το μακροπρόθεσμο χρέος που ωριμάζει και οι συνολικές καταθέσεις ξένων θα φτάσουν συνολικά το 2019 σε 2,6 φορές τα συναλλαγματικές αποθέματα, την ώρα που το κόστος χρηματοδότησης εκρήγνυται.
Εκφράζονται επίσης αμφιβολίες για την ικανότητα του Ερντογάν να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και δεν αποκλείονται περαιτέρω εκροές κεφαλαίων, αύξηση του πληθωρισμού και πτώση της λίρας, παράγοντες που θα προκαλέσουν σοκ στην τουρκική οικονομία.
