Ευσεβής πόθος η επιστροφή στη κανονικότητα

Του Γιώργου Φιντικάκη

Σαν χώρα σε αποσύνθεση μοιάζει η Ελλάδα ένα μήνα μετά την έξοδο από τα μνημόνια, με την ποιότητα των θεσμών, όπως η ελευθερία του Τύπου και τα πανεπιστήμια, σε συνεχή κατήφορο, το κρατικό μηχανισμό σε κατάρρευση, κέντρα φιλοξενίας προσφύγων που δε θυμίζουν Ευρώπη, και την οικονομία υπονομευμένη.

Αυτή την εικόνα βλέπουν οι ξένοι επενδυτές όταν κοιτάζουν την Ελλάδα, γι'' αυτό και απέχουν από μια χώρα που επιμένει να κάνει ακροβατικά στη παγκόσμια σκηνή, αφού οι επιδόσεις μιας δυτικού τύπου οικονομίας, εξαρτώνται ως γνωστόν από την ποιότητα των θεσμών της.

Από τη τραγωδία στο Μάτι, έως τις προτάσεις για... πολυχώρους ελεγχόμενης ανομίας χωρίς ΑΤΜ, και από τη ντροπή της Μόριας, έως τα κλιμακούμενα περιστατικά καθεστωτικού αυταρχισμού (προσπάθεια σύλληψης της εκπροσώπου της ΝΔ, Σ.Ζαχαράκη, κλήση Λαφαζάνη στην Ασφάλεια, αυτόφωρο για τους 3 του Φιλελεύθερου), η χώρα δίνει συνεχώς μια εικόνα επιστροφής στο παρελθόν.

Δεν προκαλεί επομένως καμία έκπληξη που πάσχουμε στις επενδύσεις- το αντίθετο θα ήταν περίεργο- αφού οι επιτυχίες μιας οικονομίας, διαμορφώνονται από το επίπεδο των θεσμών της χώρας, ένα σύνθετο δείκτη που μετρούν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, και καλύπτει ποικίλες πτυχές του κοινωνικού βίου.

Ο βαθμός ελευθερίας του Τύπου για παράδειγμα είναι μια από αυτές, υπό την έννοια ότι συμβάλλει στον περιορισμό της διαφθοράς, μια άλλη είναι η ποιότητα των ΑΕΙ και των πτυχίων που αυτά δίνουν, όπως επίσης η γρήγορη απονομή δικαιοσύνης, η οικονομική ελευθερία, κ.ό.κ.

Συγκεντρώνοντας μια σειρά από οικονομικές ειδήσεις που συμπτωματικά έλαβαν χώρα όλες μαζί ταυτόχρονα τις τελευταίες ημέρες- οι συνωμοσιολόγοι σίγουρα θα βρουν σε αυτό κάποιου είδους σκευωρία- τα μηνύματα δείχνουν διολίσθηση προς τα πίσω. 

Στην αντιμετώπιση της διαφθοράς, η Ελλάδα υποχώρησε το 2017 στην 101η θέση ανάμεσα σε 214 χώρες (Παγκόσμια Τράπεζα), και βρίσκεται κάτω από αναπτυσσόμενες οικονομίες όπως το Μαυροβούνιο και η Κόστα Ρίκα, ενώ πιο χαμηλά έπεσε και στους δείκτες που μετρούν την πολιτική σταθερότητα και το κράτος δικαίου.

Στην ανώτατη εκπαίδευση η χώρα κατρακύλησε πέρυσι, ακόμη πιο κοντά στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης, πολύ πίσω από τη Τουρκία και τη Σερβία, λόγω ταυτόχρονης αύξησης του αριθμού των φοιτητών, μείωσης του προσωπικού, παρατεταμένης διάρκειας σπουδών, και αδυναμίας προσέλκυσης φοιτητών και διδακτικού προσωπικού από το εξωτερικό (Έκθεση Ποιότητας της ανεξάρτητης αρχής ΑΔΙΠ για την Ανώτατη Εκπαίδευση το 2017).

Στην οικονομική ελευθερία, η διατήρηση των capital controls καθώς και οι καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης, βύθισαν τη χώρα στην 108η θέση, πολύ πίσω από την Αλβανία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, και μακράν τελευταία από όλες τις χώρες της Ε.Ε. (Ινστιτούτο Fraser- ΚΕΦΙΜ).

Δεν είναι απορίας άξιον, παρ' ότι κάποιοι κάνουν ότι εκπλήσσονται, γιατί σε μια χώρα όπου η κυβέρνηση ψήφισε τα πάντα, και έκανε όλα όσα της ζήτησαν η Τρόικα και οι πιστωτές, παρ' όλα αυτά οι επενδυτές να μην την εμπιστεύονται, πολλώ δε μάλλον σε ένα διεθνές περιβάλλον υψηλού κινδύνου, και ενόψει εκλογών, όπως έδειξε και η αναβολή αναβάθμισης από τη Moody''s. Ένας μακροπρόθεσμος επενδυτής, σαν αυτούς που συνάντησε στο Λονδίνο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, και που θέλει να ξέρει ότι θα τοποθετήσει τα κεφάλαιά του πχ για 10 η 20 χρόνια, σε μια "κανονική" χώρα, αντιλαμβάνεται εύκολα ότι η Ελλάδα, δεν είναι ακόμη τέτοια.

Χώρια που όποιος θέλει να κάνει μια επένδυση, δεν κοιτάζει απλώς τα θηριώδη αχρείαστα πλεονάσματα, αλλά κυρίως βλέπει ότι αυτά δεν προέρχονται από μια οικονομία που καλπάζει, παρά είναι σε στασιμότητα, με επιβραδυνόμενη ανάπτυξη, όπως προβλέπει και η έκθεση της Citi.

Σε αυτή τη χώρα όπου εκτός από τη ζημιά της πολυετούς ύφεσης, δοκιμάζονται καθημερινά και η οικονομική ελευθερία, η εκπαίδευση, η υγεία, και το κράτος δικαίου, θα ήταν παράδοξο το χρηματιστήριο να μην βρίσκονταν στα επίπεδα του Ιουλίου 2015, τα ομόλογα αντί να έχουν μπροστά το 4, να έχουν το 2, όπως στην Κύπρο, και οι σοβαροί επενδυτές να κάνουν ουρά.