Σε προηγούμενες στιγμές έντασης κατά τη διάρκεια δεκαετιών αντιπαλότητας με εχθρούς στη Δύση, το Ιράν ήταν σε θέση να προβάλλει ισχύ σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή χρησιμοποιώντας ένα δίκτυο στενών συμμάχων που σήμαινε ότι οποιαδήποτε πλήγματα εναντίον του απειλούσαν να προκαλέσουν μια τρομερή απάντηση.
Τώρα, με τις συνομιλίες να βρίσκονται σε αδιέξοδο σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα και τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να λέει ότι ένα ισραηλινό χτύπημα στο Ιράν «θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί», η Τεχεράνη πρέπει να αντιμετωπίσει μια νέα κρίση με αυτές τις δυνατότητες πολύ μειωμένες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες σκότωσαν τον εγκέφαλο του περιφερειακού δικτύου του Ιράν το 2020 και από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γάζα πριν από 20 μήνες, το Ισραήλ σφυροκόπησε τον στενότερο σύμμαχο της Τεχεράνης, τη Χεζμπολάχ, ενώ οι αντάρτες εκδίωξαν τον κύριο περιφερειακό εταίρο της, τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ.
Δείτε πώς το Ιράν δημιούργησε τον «Άξονα της Αντίστασης», πώς αυτό το δίκτυο έχει υπονομευθεί και τους περιφερειακούς πόρους στους οποίους η Τεχεράνη μπορεί ακόμη να υπολογίζει.
Πώς το Ιράν δημιούργησε ένα τόσο ευρύ περιφερειακό δίκτυο;
Το Ιράν πέρασε δεκαετίες μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 αναπτύσσοντας ένα δίκτυο συμμάχων σε όλη τη Μέση Ανατολή που αποδέχονταν την ηγεσία της Τεχεράνης και συμμερίζονταν το περιφερειακό όραμά της για την καταπολέμηση αυτού που περιέγραφαν ως δυτικό ιμπεριαλισμό.
Αυτός ο «Άξονας της Αντίστασης», όπως ονομάστηκε, βασίστηκε στην απήχηση των επαναστατικών θεοκρατικών ιδεών του Ιράν στους παραδοσιακά περιθωριοποιημένους σιίτες μουσουλμάνους σε όλη την περιοχή και στη σταθερή υποστήριξή του στον παλαιστινιακό εθνικισμό.
Μεγάλωσε και συμπεριέλαβε τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, την κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, σιιτικές μουσουλμανικές ένοπλες ομάδες στο Ιράκ, τους Χούτι στην Υεμένη και την παλαιστινιακή μαχητική ομάδα Χαμάς - επεκτείνοντας την επιρροή του Ιράν τόσο στη Μεσόγειο όσο και στην Ερυθρά Θάλασσα.
Το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και η επίλεκτη Δύναμη Quds βρίσκονται στην καρδιά του άξονα. Το IRGC υπάγεται στον ανώτατο ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και συστάθηκε αμέσως μετά την επανάσταση ως ιδεολογικά αφοσιωμένο αντίβαρο στις τακτικές ένοπλες δυνάμεις.
Η Δύναμη Quds λειτουργεί ως υπερπόντια πτέρυγα του IRGC, συνεργάζεται στενά με τους συμμάχους στον Άξονα της Αντίστασης για να τους εκπαιδεύσει και να τους εξοπλίσει και να τους παράσχει καθοδήγηση στις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις.
Ο σκληρός, οξυδερκής διοικητής της, ο υποστράτηγος Qassem Soleimani, σκοτώθηκε από επίθεση μη επανδρωμένου αεροσκάφους των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2020, έπειτα από δεκαετίες που πέρασε συνδέοντας ομάδες σε όλη την περιοχή και το Ιράν αγωνίστηκε να τον αντικαταστήσει.
Τι απέμεινε από τον άξονα της αντίστασης;
Με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ να έχουν αποδυναμωθεί σημαντικά, το Ιράν μπορεί ακόμη να στραφεί στις σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζει στο Ιράκ και στους Χούθι στην Υεμένη.
Το Ιράκ διαθέτει έναν αστερισμό ένοπλων ομάδων που πρόσκεινται στο Ιράν, αλλά μόνο μια χούφτα συγκαταλέγονται στις πιο πιστές και ισχυρές στην Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένης της Kataib Hezbollah και της ομάδας Nujaba.
Οι ομάδες αυτές λαμβάνουν όπλα και οδηγίες από το Ιράν και έχουν υποσχεθεί πίστη στον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, αλλά διατηρούν έναν βαθμό αυτονομίας στις επιχειρήσεις τους στο εσωτερικό του Ιράκ. Έχουν σχεδόν σταματήσει τις επιθέσεις με στόχο τις αμερικανικές δυνάμεις και το Ισραήλ από πέρυσι.
Οι αναλυτές διερωτώνται πόσο μακριά θα έφταναν για να προστατεύσουν το Ιράν εάν μια επίθεση στόχευε στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του και όχι στο πλαίσιο μιας προσπάθειας ανατροπής της Ισλαμικής Δημοκρατίας, δεδομένου ότι αυτό θα αποτελούσε υπαρξιακή απειλή για την κύρια πηγή υποστήριξής τους.
Οι Χούθι συνέχισαν να εκτοξεύουν πυραύλους κατά του Ισραήλ, αλλά η ικανότητά τους να αποτελούν σημαντική απειλή από τη μακρινή βάση τους στην Υεμένη είναι αμφίβολη. Οι επιθέσεις τους κατά των πλοίων της Ερυθράς Θάλασσας έχουν ψυχρανθεί μετά τη σύναψη συμφωνίας με τις ΗΠΑ ύστερα από εβδομάδες βομβαρδισμών την άνοιξη.
