Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη πρόκληση για την εξουσία της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αφού οι πολιτικές ομάδες απείλησαν να αποσύρουν την υποστήριξή τους για την απόφασή της να ακυρώσει νομοθεσία φιλική προς το κλίμα.
«Βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας θεσμικής κρίσης», δήλωσε στο POLITICO η Valérie Hayer, πρόεδρος της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe.
Η φον ντερ Λάιεν προέρχεται από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και παρόλο που είναι η μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βασίζεται στις ψήφους των Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων για να πετύχει το δικό της αποτέλεσμα. Η ικανότητα της Επιτροπής να εισαγάγει νόμους της ΕΕ κινδυνεύει να μπλοκαριστεί εάν οι ομάδες αρνηθούν να συνεργαστούν.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι αποσύρει την οδηγία για τους πράσινους ισχυρισμούς - έναν νόμο-ορόσημο που θα καθιστούσε τις εταιρείες υπόλογες για αβάσιμους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς - παρόλο που έχει ήδη περάσει από πολλά στάδια της νομοθετικής διαδικασίας.
Η κίνηση αυτή, την οποία η ομάδα του ΕΛΚ στο Κοινοβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή την Τετάρτη, επικροτήθηκε από τους δεξιούς Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές και τους ακροδεξιούς Πατριώτες για την Ευρώπη, την ομάδα της Γαλλίδας Μαρίν Λεπέν και του Ούγγρου Βίκτορ Όρμπαν.
«Εάν η Επιτροπή αποσύρει το κείμενο, εμείς στην Ανανέωση θεωρούμε ότι αυτή η πράξη θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την πλατφόρμα της φιλοευρωπαϊκής πλειοψηφίας», δήλωσε ο Hayer.
Οι σοσιαλιστές και οι φιλελεύθεροι κατηγόρησαν τη φον ντερ Λάιεν ότι συντάσσεται με τις ακροδεξιές δυνάμεις -που απαιτούν από την ΕΕ να εγκαταλείψει όλες τις πράσινες πολιτικές της- και αγνοεί τη βούληση των ομάδων τους που την ψήφισαν για να αναλάβει το αξίωμά της.
Ενώ δεν υπάρχουν επίσημοι συνασπισμοί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το κεντροδεξιό ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι - σε γενικές γραμμές το παραδοσιακό ρεύμα υπέρ της ΕΕ - στηρίζονται ο ένας στον άλλον για υποστήριξη και υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας τον Νοέμβριο.
Ωστόσο, το ΕΛΚ έχει επανειλημμένα ευθυγραμμιστεί με δεξιές και ακροδεξιές πολιτικές ομάδες στη Βουλή για να προωθήσει ορισμένα μέτρα, να καθορίσει την ατζέντα ή να σκοτώσει πράσινους φακέλους. Αυτό έκαναν αυτή την εβδομάδα, όταν κατέβασαν μια έκθεση για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων και δύο νομοσχέδια για την τεχνητή νοημοσύνη και τις πατέντες και δημιούργησαν ένα νέο όργανο για τον έλεγχο της χρηματοδότησης των ΜΚΟ.
«Θα σταματήσουμε να την προστατεύουμε»
Η απόσυρση του νομοσχεδίου για την καταπολέμηση του greenwashing ίσως αποδειχθεί η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους, που έχουν εξοργιστεί και από άλλες ενέργειες της φον ντερ Λάιεν, όπως η υπόθεση «Pfizergate». Στην υπόθεση αυτή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε κατά της Επιτροπής επειδή αρνήθηκε να δημοσιοποιήσει μηνύματα της προέδρου με τον επικεφαλής της Pfizer κατά την πανδημία Covid.
«Στη συζήτηση για το Pfizergate, την προστατεύσαμε. Αν όμως συνεχίσει έτσι, θα σταματήσουμε να την προστατεύουμε», δήλωσε υψηλόβαθμο στέλεχος της Renew. Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι ενδέχεται να «σταματήσουν να παίζουν το παιχνίδι και να κάνουν συμφωνίες σε άλλους φακέλους με το ΕΛΚ», κάτι που θα μπλόκαρε ουσιαστικά τη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ.
«Το πρόβλημα τώρα είναι ότι η Επιτροπή απευθύνεται και στην εναλλακτική δεξιά πλειοψηφία, όχι στην κεντρώα πλατφόρμα», πρόσθεσε ο ίδιος αξιωματούχος.
Εκπρόσωπος του ΕΛΚ καλωσόρισε την ανακοίνωση της Επιτροπής, υποστηρίζοντας ότι το υφιστάμενο κείμενο θα οδηγούσε «σε έναν γραφειοκρατικό εφιάλτη για τις επιχειρήσεις».
Εκτός από την οργή για την ίδια την ακύρωση της προτεινόμενης νομοθεσίας, τα δύο κεντρώα κόμματα κατηγορούν το ΕΛΚ και την πρόεδρο της Επιτροπής για καταστρατήγηση της ευρωπαϊκής νομοθετικής διαδικασίας. Το νομοσχέδιο κατά του greenwashing είχε ήδη φτάσει στο στάδιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου - που εκπροσωπεί τις εθνικές κυβερνήσεις - αφότου και τα δύο όργανα είχαν εγκρίνει τις θέσεις τους έπειτα από μήνες εργασίας.
Στέλεχος των Σοσιαλιστών πρόσθεσε ότι η κατάσταση τους οδηγεί να αμφισβητούν «τη συνολική βάση της στήριξης προς τη φον ντερ Λάιεν» και αν προχωρήσει σε αυτή την απόσυρση, «θα θεωρηθεί παραβίαση της πλατφόρμας - δεν θα υπάρχει πλέον πλατφόρμα».
«Η Επιτροπή πρέπει να συνειδητοποιήσει τη σημασία της συμμαχίας και των δεσμεύσεων», δήλωσε η πρόεδρος της ομάδας των Σοσιαλιστών & Δημοκρατών, Ιράτσε Γκαρσία.
Ο νόμος για το greenwashing, με την μορφή που είχαν πάρει οι διαπραγματεύσεις, «αντιβαίνει στην ατζέντα της Επιτροπής για απλούστευση», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Στέφαν ντε Κερσμάεκερ. «Στόχος μας ήταν η επίτευξη συμφωνίας για μια νομοθετική πρόταση που θα μείωνε τη διοικητική επιβάρυνση και την πολυπλοκότητα για τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις μικρότερες».
Πρόσθεσε: «Η Επιτροπή παραμένει πλήρως δεσμευμένη στην καταπολέμηση του greenwashing και στη διασφάλιση ότι οι καταναλωτές θα είναι σωστά ενημερωμένοι και θα συνεχίσει να εργάζεται προς αυτό τον στόχο».
