Ο πυρηνικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι απέσυρε τους τελευταίους επιθεωρητές του από το Ιράν, καθώς ο αδιέξοδος σχετικά με την επιστροφή τους στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας που βομβαρδίστηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ οξύνεται.
Το Ισραήλ εξαπέλυσε τις πρώτες στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν σε έναν 12ήμερο πόλεμο με την Ισλαμική Δημοκρατία πριν από τρεις εβδομάδες.
Οι επιθεωρητές της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) δεν έχουν καταφέρει να επιθεωρήσουν τις εγκαταστάσεις του Ιράν από τότε, παρόλο που ο επικεφαλής της ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, έχει δηλώσει ότι αυτό αποτελεί την πρώτη του προτεραιότητα.
Το κοινοβούλιο του Ιράν ψήφισε νόμο για την αναστολή της συνεργασίας με τον ΔΟΑΕ έως ότου διασφαλιστεί η ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων της χώρας. Αν και ο ΔΟΑΕ δηλώνει ότι το Ιράν δεν τον έχει ενημερώσει επίσημα για την αναστολή, δεν είναι σαφές πότε θα μπορέσουν οι επιθεωρητές του οργανισμού να επιστρέψουν στο Ιράν.
«Μια ομάδα επιθεωρητών του ΔΟΑΕ αναχώρησε την Παρασκευή με ασφάλεια από το Ιράν για να επιστρέψει στην έδρα του Οργανισμού στη Βιέννη, μετά από παραμονή στην Τεχεράνη καθ' όλη τη διάρκεια της πρόσφατης στρατιωτικής σύγκρουσης», ανέφερε ο ΔΟΑΕ στις X.
Διπλωμάτες ανέφεραν ότι ο αριθμός των επιθεωρητών του ΔΟΑΕ στο Ιράν μειώθηκε σε λίγους μετά την έναρξη του πολέμου στις 13 Ιουνίου. Ορισμένοι εξέφρασαν επίσης ανησυχία για την ασφάλεια των επιθεωρητών μετά το τέλος της σύγκρουσης, δεδομένης της σφοδρής κριτικής που άσκησαν στον Οργανισμό ιρανοί αξιωματούχοι και τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης.
Το Ιράν κατηγόρησε τον Οργανισμό ότι ουσιαστικά άνοιξε τον δρόμο για τους βομβαρδισμούς, εκδίδοντας μια καταδικαστική έκθεση στις 31 Μαΐου, η οποία οδήγησε σε ψήφισμα του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΟΑΕ, αποτελούμενου από 35 χώρες, που κήρυξε το Ιράν υπεύθυνο για παραβίαση των υποχρεώσεών του σχετικά με τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Ο επικεφαλής του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε ότι υποστηρίζει την έκθεση. Αρνήθηκε ότι η έκθεση παρείχε διπλωματική κάλυψη για στρατιωτική δράση.
Ο ΔΟΑΕ θέλει διάλογο
Ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε την Πέμπτη ότι το Ιράν παραμένει προσηλωμένο στη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
«Ο (Γκρόσι) επανέλαβε τη ζωτική σημασία της συζήτησης του ΔΟΑΕ με το Ιράν σχετικά με τους τρόπους επανέναρξης των απαραίτητων δραστηριοτήτων παρακολούθησης και επαλήθευσης στο Ιράν το συντομότερο δυνατό», ανέφερε ο ΔΟΑΕ.
Οι στρατιωτικές επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ κατέστρεψαν ή προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στις τρεις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν. Ωστόσο, δεν είναι σαφές τι συνέβη με το μεγαλύτερο μέρος των εννέα τόνων εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν, ιδίως με τα περισσότερα από 400 κιλά που έχουν εμπλουτιστεί σε καθαρότητα έως 60%, ένα βήμα πριν από την ποιότητα που απαιτείται για την κατασκευή όπλων.
Αυτό αρκεί, αν εμπλουτιστεί περαιτέρω, για εννέα πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με τα κριτήρια του ΔΟΑΕ. Το Ιράν δηλώνει ότι οι στόχοι του είναι απολύτως ειρηνικοί, αλλά οι δυτικές δυνάμεις υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει πολιτική δικαιολογία για εμπλουτισμό σε τόσο υψηλό επίπεδο, ενώ το ΔΟΑΕ δηλώνει ότι καμία χώρα δεν το έχει κάνει χωρίς να αναπτύξει ατομική βόμβα.
Ως συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT), το Ιράν πρέπει να λογοδοτεί για το εμπλουτισμένο ουράνιο του, το οποίο συνήθως παρακολουθείται στενά από τον ΔΟΑΕ, τον οργανισμό που επιβάλλει την NPT και επαληθεύει τις δηλώσεις των χωρών. Ωστόσο, οι βομβαρδισμοί των εγκαταστάσεων του Ιράν έχουν πλέον θολώσει τα νερά.
«Δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε αυτό... η διακοπή του καθεστώτος επιθεώρησης», δήλωσε ο Γκρόσι σε συνέντευξη Τύπου στη Βιέννη την περασμένη εβδομάδα.
