Θεόδωρος Τσακίρης: Αλλάζει τα δεδομένα ο Γλαύκος - Επίδειξη ισχύος από την Τουρκία

Θεόδωρος Τσακίρης: Αλλάζει τα δεδομένα ο Γλαύκος - Επίδειξη ισχύος από την Τουρκία

Το κοίτασμα δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε μαζί με άλλες ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ ή σε άλλες γειτονικές χώρες, να δρομολογηθεί ο αγωγός East Med ή το τερματικό στη Κύπρο, τονίζει στο Liberal.gr, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Θεόδωρος Τσακίρης.

Θεωρεί ως δεδομένο ότι θα δούμε σύντομα στην ευρύτερη περιοχή τουρκικές κινήσεις αντιπερισπασμού, οι οποίες ωστόσο θα ικανοποιούν περισσότερο την ανάγκη του εντυπωσιασμού, όπως λέει, και θα αποτελούν περισσότερο πυροτεχνήματα, δίχως ουσία.

“Η βερμπαλιστική επιθετικότητα της Τουρκία θα κορυφωθεί”, σημειώνει ο κ. Τσακίρης, “αλλά δεν πρόκειται να μετουσιωθεί σε πράξη”, αφού θα εντάσσεται στη λογική επίδειξης ισχύος από την Άγκυρα, δίχως ουσιαστικό αποτέλεσμα, “ούτε θα εμποδίσει την Κυπριακή Δημοκρατία να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ούτε τις ξένες εταιρείες να ερευνούν”.

Σαν παράδειγμα μιας πιθανής τουρκικής επιθετικότητας φέρνει το σενάριο μιας γεώτρησης, εκτός κυπριακής ΑΟΖ ή σε περιοχές που δεν έχουν ακόμη αδειοδοτηθεί, δηλαδή “στη μέση του πουθενά, όπου κανείς άλλος δεν έχει πειστεί ότι υπάρχει ενδιαφέρον”, κίνηση που θα αποσκοπεί μόνο και μόνο στο να κάνει η Άγκυρα μια πολιτική δήλωση.

“Ακόμη και να την κάνει αυτή τη δήλωση, θεωρώ πολύ δύσκολο να εντοπίσει κοίτασμα που θα μπορεί να αξιοποιήσει”, σημειώνει για την Άγκυρα ο κ. Τσακίρης.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

- Τι δεδομένα δημιουργεί για την Κύπρο η ανακάλυψη στο κοίτασμα «Γλαύκο»;

Ασφαλώς και είναι θετικό ότι ανακαλύφθηκε ένα εμπορικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα. 

Στην ουσία δημιουργεί τις προϋποθέσεις σε συνεργασία με νέες ανακαλύψεις στην κυπριακή ΑΟΖ ή σε άλλες γειτονικές χώρες, προκειμένου να δρομολογηθεί είτε το τερματικό στην Κύπρο, είτε ο αγωγός East Med.

Είναι ένα σημαντικό βήμα στη μακρά διαδικασία είτε προς τη μία, είτε προς την άλλη λύση. Σίγουρα επίσης στέλνει ένα σημαντικό μήνυμα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα ενόψει και των επόμενων ερευνών.

Αλλά από μόνο του δεν αρκεί για να μπει μπροστά ο αγωγός East Med ή να κατασκευαστεί τερματικός σταθμός στη Κύπρο. Το τερματικό απαιτεί τεράστιες ποσότητες αερίου, πάνω από 10 δισ. κυβικά πόδια, ενώ το κόστος μπορεί και να ξεπερνά τα 10 δισ. δολάρια. Ούτε το ένα υπάρχει αυτή τη στιγμή, ούτε το άλλο.

Συγκρίνοντας τις εκτιμήσεις για την ποσότητα που υπάρχει στον «Γλαύκο» με εκείνη της «Αφροδίτης», πρόκειται για ένα μικρό προς μεσαίο κοίτασμα.

Σύμφωνα με τις χθεσινές ανακοινώσεις της Exxon Mobil, η εκτίμηση μιλά για μια τάξη μεγέθους μεταξύ 3 και 8 τρισ. κυβικά πόδια, έναντι 7 με 10 τρισ. κυβικών στην περίπτωση της Αφροδίτης όταν είχε γίνει η γεώτρηση το 2011.

Έπειτα, από το εύρος 5-8 τρισ. κυβικών ποδιών για την εμβέλεια του κοιτάσματος, έχουμε πιθανότητες 75% να βρεθούν 5 τρισ. και 25% να βρεθούν 8 τρισ. κυβικά πόδια. Πιο πιθανό δηλαδή είναι να βρεθεί η μικρότερη ποσότητα

-Επομένως τι δείχνουν τα παραπάνω;

Με βάση τα σημερινά δεδομένα το πιο πιθανό είναι να συγκεντρωθούν ποσότητες, τόσο από το «Γλαύκο» όσο και από την «Αφροδίτη» που ανακαλύφθηκε το 2011 αλλά παραμένει αναξιοποίητο, και να εξαχθούν μέσω αγωγού στην Αίγυπτο, και από εκεί να καταλήξει στις διεθνείς αγορές. Ειδικά για το κοίτασμα «Αφροδίτη» η μόνη διέξοδος εξαγωγών είναι η Αίγυπτος, όπου υπάρχει σε υπολειτουργία ένα τεράστιο τερματικό στο ''Ινκτου.

Και ενώ για την «Αφροδίτη» ξέρουμε πλέον ότι το κοίτασμα εμπεριέχει 4 τρισ. κυβικά πόδια την αντίστοιχη πλήρη εικόνα για το «Γλαύκο» θα έχουμε μέσα στο 2020, τότε ανακοίνωσε η Exxon Mobil ότι θα κάνει την επιβεβαιωτική γεώτρηση. Ελπίζω να μην επαναληφθεί το ίδιο λάθος με εκείνο επί κυβέρνησης Χριστόφια, όπου επιβεβαιωτική γεώτρηση για το κοίτασμα Αφροδίτη είχε γίνει με καθυστέρηση 2 ετών.

Έπειτα η χρονική απόσταση που μεσολαβεί από την αρχική ανακάλυψη ενός κοιτάσματος έως την έναρξη παραγωγής ανέρχεται σε τουλάχιστον 4 χρόνια. Το λέω για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, για το πότε θα δούμε το αέριο αυτό στην αγορά.

Έτσι, επομένως όπως είναι σήμερα τα πράγματα, ο «Γλαύκος» έχει δύο επιλογές. Είτε θα είναι η συνεισφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας στον αγωγό East Med, είτε θα διατεθεί στις αγορές μέσω του περίφημου τερματικού, εφόσον όμως υπάρξουν κι άλλες ανακαλύψεις από την Exxon Mobil και άλλες εταιρείες στην κυπριακή ΑΟΖ, που θα μας δώσουν αθροιστικά ποσότητες πάνω από 10 τρισ. κυβικών ποδιών που δικαιολογούν την κατασκευή ενός τόσο δαπανηρού έργου. Είμαστε ακόμη στην αρχή.

- Πόσο πιθανό είναι μετά και τις χθεσινές ανακοινώσεις να δούμε προκλητικές κινήσεις της Άγκυρας στην ευρύτερη περιοχή;

Να θεωρούμε δεδομένο ότι θα δούμε τουρκικές κινήσεις εν είδει αντιπερισπασμού στην ευρύτερη περιοχή, όχι τακτικού χαρακτήρα. Ο αντιπερισπασμός αυτός θα έχει τη μορφή μιας επίδειξης ισχύος από την Άγκυρα επειδή βλέπει ότι χάνει το παιχνίδι και σταδιακά απομονώνεται ενεργειακά όχι μόνο από τη Κύπρο αλλά και από τα υπόλοιπα κράτη.

Έτσι θα δούμε σύντομα μια επίδειξη ισχύος από την Τουρκία σε όλη την περιοχή που αυθαίρετα η ίδια θεωρεί ως τμήμα της δικής της θαλάσσιας κυριαρχίας. Στην πράξη η Τουρκία θα επιχειρήσει μια στρατηγική ισοδύναμου τετελεσμένου, δηλαδή μια δική της γεώτρηση.

- Το ερώτημα είναι που θα γίνει αυτή και πόσο προκλητική θα είναι σωστά;

Κατά τη γνώμη μου αυτό θα συμβεί σε μια περιοχή που είτε δεν θα παραβιάζει την κυπριακή ΑΟΖ, είτε ακόμη δεν έχει οριοθετηθεί από τη κυβέρνηση της Λευκωσίας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχουν γεωτρήσεις επίδειξης δυνάμεις.

Οι γεωτρήσεις κοστίζουν μερικές δεκάδες εκατομμύρια. Όταν λοιπόν κάνεις γεώτρηση, τη κάνεις επειδή ξέρεις ότι κάτι θα βρεις. Οι περιοχές που ακόμη δεν έχουν αδειοδοτηθεί στην κυπριακή ΑΟΖ, (όπως 1,4,5 και 13), είναι επειδή δεν έχει ακόμη υπάρξει ενδιαφέρον, δεν έχουν εντοπισθεί στόχοι.

Συνεπώς η δεύτερη φάση μιας τουρκικής επιθετικότητας, θα είναι μια γεώτρηση στη μέση του πουθενά, όπου κανείς άλλος δεν έχει πειστεί ότι υπάρχει ενδιαφέρον, μόνο και μόνο για να κάνει μια πολιτική δήλωση. Ακόμη και να την κάνει αυτή τη δήλωση, θεωρώ πολύ δύσκολο να εντοπίσει κοίτασμα που θα μπορεί να αξιοποιήσει.

Το γεγονός ωστόσο ότι θα φτάσουμε εκεί, δηλαδή θα δούμε την Τουρκία να επιχειρεί γεώτρηση στην οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ, αυτό από μόνο του θα συνιστά αιτία διπλωματικού πολέμου με Ελλάδα και Κύπρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

- Εκτιμάτε ότι θα εκδηλωθεί άμεσα αυτή η τουρκική αντίδραση;

Η βερμπαλιστική επιθετικότητα της Τουρκία θα κορυφωθεί, αλλά δεν πρόκειται να μετουσιωθεί σε πράξη. Σκεφθείτε ότι εδώ και πολλά χρόνια επιχειρούν να «γκριζάρουν» τη περιοχή, να δημιουργήσουν μια «γκρίζα ζώνη δικαιωμάτων», και γι'' αυτό ακριβώς στέλνουν νοτίως της Κύπρου το ερευνητικό σκάφος Barbaros.

Αυτή η προσπάθεια θα ενταθεί, αλλά δίχως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Διότι όλα αυτά δεν εμποδίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ούτε τις ξένες εταιρείες να ερευνούν.

Δηλαδή παρά τα σεισμικά και τις παράνομες ενέργειες στις οποίες πιθανόν θα επιδοθεί προσεχώς η Άγκυρα για να στηρίξει το δικό της αφήγημα, αυτό δεν θα έχει αντίκρυσμα στην προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Εκτός αν ακολουθήσει απονενοημένες ενέργειες, και προβεί σε «πειρατικές» ενέργειες, όπως να προχωρήσει σε γεώτρηση πάνω στο τεμάχιο 10, με ό,τι αυτό συνεπάγεται με βάση τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.

Εδώ βέβαια η Κυπριακή Δημοκρατία έχει «όπλα» όπως να προειδοποιήσει ότι θα επιβάλει κυρώσεις εναντίον εκείνων των εταιρειών που θα συνδράμουν τη Τουρκία σε τέτοιες παράνομες ενέργειες που αμφισβητούν τη κυριαρχία της χώρας, και κατ'' επέκταση τη δυνατότητα της να συνδράμει Στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Όλα αυτά γίνονται για αυτό το σκοπό. Ένα ευρωπαϊκό συμφέρον διακυβεύεται στη περιοχή της Αν.Μεσόγειο, καθώς το 95% όσων ποσοτήτων βρεθούν τελικά, θα εξαχθούν στην Γηραιά Ήπειρο.

*Ο Θεόδωρος Τσακίρης είναι Επίκουρος Καθηγητής Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας, ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ.