Toυ Νίκου Ορφανού*
Συνεχώς απορώ, πόσοι πολλοί άνθρωποι κάθε τόσο ζητάνε να γίνουν πάρκα διάφορες εκτάσεις. Τελευταία περίπτωση αυτή του Ελληνικού, που έκλεισε με μεγάλη καθυστέρηση με τον τρόπο που καιρό τώρα είχε σχεδιαστεί.
Η απορία μου πηγάζει από το γεγονός ότι ως πολίτες δεν έχουμε καμία σχέση με το δημόσιο χώρο. Δεν έχουμε συναίσθηση της συνυπευθυνότητάς μας για τη σωστή του διαχείριση. Εύκολα αποδεχόμαστε βανδαλισμούς και την υποβάθμισή του ως κάτι αναμενόμενο. Δε συχνάζουμε στα πάρκα, η ανυπαρξία ελεύθερων χώρων πρασίνου και αναψυχής δεν είναι προϋπόθεση που λαμβάνεται υπόψη για την ψήφο μας στον εκάστοτε δήμαρχο.
Από την άλλη, όσοι (λίγοι) κατασκευάζουν πάρκα, δε λογοδοτούν ποτέ για την υποβάθμισή τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των πάρκων στην ελληνική επικράτεια, είναι παραμελημένα, καθώς δεν υπάρχει κανένα σχέδιο συντήρησής τους στην ίδια καλή κατάσταση στο διηνεκές.
Η υπερβολή έφτασε στο ανώτερό της στάδιο με την περίπτωση του Ελληνικού. Μια περιοχή, που διέθετε ήδη ικανές εκτάσεις πρασίνου, διεκδικούσε τη δημιουργία ενός ακόμα θηριώδους, χωρίς καμία πρόβλεψη για τη βιωσιμότητά του. Δυστυχώς όπου ανοίγει ένα δημοτικό πάρκο, ανοίγει και μια πρεζόπιατσα. Φανταστείτε τι θα γινόταν σε μια τεράστια έκταση όπως του τέως αεροδρομίου.
Ακόμα και αν υποθέταμε ότι θα το κατασκεύαζε ένας ευσυνείδητος δήμαρχος-περιφερειάρχης, σίγουρα στο μέλλον κάποιος θα το παραμελούσε. Όλες οι γενιές όμως των δημοτών δικαιούνται το πάρκο τους όπως πρέπει, ανεξαρτήττως ευσυνηδεισίας δημάρχου-πολιτείας. Άραγε παραδειγματιστήκαμε από κανένα στο εξωτερικό; Τι κάνουν οι άθλιοι καπιταλιστές για παράδειγμα;
Στη Νέα Υόρκη και ειδικότερα στο Μανχάταν, το Κεντρικό πάρκο της πόλης, το Central Park, το διαχειρίζεται μη κερδοσκοπική εταιρεία, που σε συνεργασία με χορηγίες εταιρειών και ιδιωτών, φροντίζει το πάρκο, το κρατάει καθαρό και φυλασσόμενο, το επιτηρεί και δεν επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του δήμου. Είναι συγκινητικό να περπατάς και να βλέπεις τα παγκάκια με την αφιέρωση εκάστου δωρητή, εις μνήμη της συζύγου του ή του αγαπημένου του σκύλου! Ή να βλέπεις τη Γκουγκλ να ανακαινίζει το ανοιχτό θεατράκι, αλλά και τον κάθε μικροπωλητή- εστιάτορα να φροντίζει εκείνος προσωπικά για την καθαριότητα.
Το Central Park επίσης είναι για όλους: μεγάλους, μικρούς, σκύλους, φοιτητές που διαβάζουν, ανθρώπους που αθλούνται, που κάνουν πικ νικ, που διασκεδάζουν, που περπατούν πιασμένοι χέρι χέρι. Παιδότοποι, σκυλότοποι και ελεγχόμενη διαχείριση σε κάθε του σπιθαμή. Και κανείς δε μπορεί να ασχημονήσει με την τύπου ελληναράδικη λογική, αφού εγώ το πληρώνω ρε, όχι το πληρώνουν ως επί το πλείστον ιδώτες, οι ρυπαίνοντες τιμωρούνται. Προσφέρεται σε όλους αλλά δεν τους ανήκει.
Εδώ όλα ανοιχτά και δωρεάν και ρημάδια. Τα παγκάκια τα κλέβουν λέει διάφοροι για το μέταλλο, οπότε αφήνουν κάτι ρημαδιασμένα ξύλινα. Οι πλατείες φτιάχνονται για τραπεζοκαθίσματα. Βόλτα στην πλατεία σημαίνει καφές στην καφετέρια. Στο Bryant Park της επίσης μητρόπολης του καπιταλισμού, τα τραπεζοκαθίσματα είναι πάμπολλα, αλλά είναι όλα του δήμου και όλα δωρεάν, να κάνεις το διάλλειμά σου, να εργαστείς με δωρεάν δίκτυο, να ανοίξει το μυαλό σου, να ξεχαστείς χαζεύοντας τη ζωή της πόλης.
Ο αρχαίος πολίτης είχε συναίσθηση και δέσιμο με το δημόσιο χώρο. Ο Αλκιβιάδης καταδιώχθηκε γιατί λέει είχε αποκεφαλίσει τις κεφαλές των Ερμών. Εδώ, θα είχε γράψει κανένα ψωριάρικο πάνω στα αγάλματα αγωνιστικό σύνθημα και θα αντιμετωπιζόταν με συμπάθεια.
Πρέπει να μάθουμε να ζητάμε και να απαιτούμε σχέδια και προγραματισμούς και όχι ξερά αποτελέσματα. Διαφορετικά αενάως θα μας κυβερνά ο εκάστοτε, που έγραφε και ένας σπουδαίος μας στιχουργός.
Υ.Γ. Ανακαλύψτε την εφαρμογή greenspaces του WWF Ελλάδας και βγείτε στο πάρκο της γειτονιάς σας. Διεκδικείστε το. Εγώ έπαιξα σε αλάνες. Δε θέλω το παιδί μου να παίξει κι αυτό σε αλάνες. Ας φτιάξουμε τα πάρκα που μας αξίζουν.
*Ο Νίκος Ορφανός είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και πρώην βουλευτής του Ποταμιού
