Πόσοι νεκροί χρειάζονται;

Tου Γιάννη Παντελάκη

Από νωρίς χθες το πρωί τα κανάλια πήραν θέση. Οι κάμερές τους, στόχευαν στα πρόσωπα των επισήμων. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο επίτροπος για θέματα μετανάστευσης, οι πρωθυπουργοί Λουξεμβούργου και Ελλάδας και άλλοι πολλοί. Παρευρέθηκαν σε μια τελετή αναχώρησης τριάντα προσφύγων για το Λουξεμβούργο. Τελετή με κάθε επισημότητα από την οποία δεν απουσίασαν και οι σχετικές κορώνες ευαισθητοποίησης. Για ένα δράμα σε εξέλιξη, ένα μεγάλο δράμα το οποίο πρέπει να διαχειριστεί η Ευρώπη.

Προχθές, την ίδια περίπου ώρα, πέντε άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους ανοιχτά της Μυτιλήνης. Δυο άντρες και τρία παιδιά. Είναι το δράμα που λέγαμε. Τριάντα τυχεροί πρόσφυγες ταξίδεψαν για Λουξεμβούργο, μερικές εκατοντάδες έχουν ήδη ταξιδέψει προς τον βυθό του Αιγαίου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Διεθνούς Αμνηστίας (τρείς ημέρες πριν), τους πρώτους μήνες του 2015 περισσότεροι από 454 πρόσφυγες και μετανάστες έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται σε διαδοχικά ναυάγια στο Αιγαίο. Μόνο στο διάστημα 28-30 Οκτωβρίου, 86 άνθρωποι πνίγηκαν στα ίδια νερά.

Τον περασμένο Απρίλιο, στον άλλο κολασμένο τόπο, στην Λαμπεντούζα, σημειώθηκε ένα ναυάγιο με 700 πρόσφυγες. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο ίδιος που χθες βρισκόταν στη χώρα μας, δήλωνε άφωνος με την τραγωδία και αναρωτιόταν με οργή "Πόσοι πρέπει να πνιγούν για να αναλάβουμε δράση; Πόσες φορές ακόμα θέλουμε να εκφράσουμε απλώς την απογοήτευσή μας και στη συνέχεια να επιστρέψουμε στην καθημερινότητά μας;». Καλή ερώτηση, αλλά σε ποιόν απευθύνθηκε; Στην Ευρώπη προφανώς που πρέπει ν αλλάξει την μεταναστευτική της πολιτική, όπως είχε πει. Πέρασαν έξι μήνες από τότε, τις αλλαγές που ζήτησε ο Μάρτιν Σούλτς, τις είδαμε. Και κρίνονται από το αποτέλεσμα. Το οποίο περιγράφεται στους θλιβερούς αριθμούς που επικαλείται η Διεθνής Αμνηστία.

Προφανώς, το μεταναστευτικό και προσφυγικό, δεν είναι απλά ζητήματα. Συνδέονται με πολέμους, ανέχεια, συμφέροντα και όσες άλλες αιτίες μπορεί να προσθέσει κάποιος επιπλέον. Όμως, στην προκειμένη περίπτωση, δεν υπάρχουν χρονικά περιθώρια για να κάνει η Ευρώπη περισσότερες συζητήσεις και ν αναζητεί συμβιβασμούς μεταξύ των χωρών. Χάνονται δεκάδες ανθρώπινες ζωές καθημερινά και όπως ο κ. Σούλτς έλεγε τότε, εμείς συγκινούμαστε και μετά  επιστρέφουμε στην καθημερινότητά μας. Αν η Ευρώπη, συνεχίσει ν αναζητά τρόπους υπεκφυγής για να λύσει ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, αυτόματα χάνει όχι απλά τις αξίες για τις οποίες υπερηφανεύεται, αλλά και πολλούς υποστηρικτές των ιδεών της.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, απευθυνόμενος χθες στον "Αγαπητό φίλο Μάρτιν", είπε πως ως χώρα "διασώζουμε αυτό που λέμε τιμή της Ευρώπης". Και μπροστά από μια μεγάλη φωτογραφία μερικών γυναικών από νησιά που βοήθησαν πρόσφυγες (τα ανθρώπινα δράματα δεν προσφέρονται για επικοινωνιακή εκμετάλλευση), έκανε τις σχετικές δηλώσεις.

Υπάρχουν δυο ενστάσεις ως προς αυτές. Η Ελληνική κυβέρνηση, μόλις πρόσφατα έκανε κάποιες στοιχειώδεις δράσεις, πολύ λίγες και με μεγάλη καθυστέρηση ωστε να υπερηφανεύεται ο κ. Τσίπρας γι αυτές. Το κύριο βάρος, το σήκωσαν εθελοντές και άνθρωποι της διπλανής πόρτας που έβγαλαν τον καλύτερο εαυτό τους προσφέροντας βοήθεια και υπηρεσίες σε πρόσφυγες. Όσο για την τιμή της Ευρώπης που επικαλέστηκε, φρόντισε παράλληλα να προσπαθήσει να την εξαργυρώσει συνδέοντας θέματα εσωτερικής πολιτικής με το πρόβλημα των προσφύγων. Καθόλου έντιμο αυτό.

Είναι σαφές πως πρέπει  η Ευρώπη άμεσα να βρει μια λύση. Αν θέλει, μπορεί. Όταν κλονίζεται το ευρώ από μια Τραπεζική κατάρρευση ή μια κρίση σε μια χώρα, δρα αστραπιαία. Τώρα τα πράγματα είναι σοβαρότερα. Στους πόσους νεκρούς πρόσφυγες, χτυπάνε τα καμπανάκια εγρήγορσης;