Ο λαϊκιστής είναι πάντα με το μέρος του

Tης Μαρίας Χούκλη

Από τις ειρωνείες της ζωής. Στα χαρτιά trump είναι το φύλλο-ατού. Στην πολιτική, πάλι, Trump είναι το φαινόμενο που σαρώνει τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει σοκάρει την ελίτ του ρεπουμπλικανικού establishment και προκαλεί ρίγη ανησυχίας στον υπόλοιπο κόσμο. Αρθρογράφοι και αναλυτές από όλα τα μήκη και πλάτη της γής θεωρούν τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου από τις πιο σημαντικές αναμετρήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Ενδεικτική της σοβαρότητας του θέματος είναι η εκτίμηση της εταιρείας ερευνών Economist Intelligence: ενδεχόμενη νίκη του Donald Trump θεωρείται ένας από τους 10 μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο κόσμος. Ένας μαύρος κύκνος που θα μπορούσε να διαταράξει την παγκόσμια οικονομία και να οξύνει τους κινδύνους της ισλαμιστικής τρομοκρατίας κατά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Για τα ενθουσιασμένα πλήθη που τον ακολουθούν, ελάχιστη σημασία έχει τι λένε οι τηλεσχολιαστές, τι γράφουν οι NY times, η WSJ και το Politico. Πολλώ δε μάλλον τι λένε πολιτικοί και αρθρογράφοι στον υπόλοιπο κόσμο για το απεχθές πρόσωπο του outsider που διεκδικεί με αξιώσεις την είσοδο στον Λευκό Οίκο. Το ερώτημα τίθεται και επανατίθεται.

Πώς είναι δυνατόν οι Αμερικανοί να θέλουν για Πρόεδρό τους κάποιον με τα χαρακτηριστικά του ζάπλουτου καραγκιόζη δίπλα στο όνομα του οποίου μπορούν να παρατεθούν επίθετα, όπως ακροδεξιός, ρατσιστής, χυδαίος, σεξιστής, επικίνδυνος. Δεν είναι ότι έμεινε αναπάντητος ο επικοινωνιακός καταιγισμός που έχουν εξασφαλίσει τα εκατομμύρια του μεγιστάνα-υποψηφίου για το προεδρικό χρίσμα. Όσο κι αν προσπάθησε να κρύψει τα ανομήματά του, απειλώντας θεούς και δαίμονες με εξοντωτικές μηνύσεις, πολλά από τα «άπλυτά» του βγήκαν στη φόρα, με τα πιο χαρακτηριστικά να τα θυμίζει ο ιστότοπος Pro Publica. Για παράδειγμα, τον Μάιο του 1989 ο Trump με ολοσέλιδες, πανάκριβες καταχωρήσεις σε τέσσερις Νεοϋορκέζικες εφημερίδες ζητούσε την εκτέλεση των νεαρών-μαύρων και Ισπανόφωνων που είχαν συλληφθεί για το βιασμό και τον άγριο ξυλοδαρμό γυναίκας η οποία έκανε τζόκινγκ στο Central Park. Ο μεγαλοεπιχειρηματίας απαιτούσε να βασανιστούν και να εκτελεστούν οι συλληφθέντες, οι οποίοι εκ των υστέρων απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες.

Άλλο κατόρθωμα, ενδεικτικό της προσωπικότητας του υποψηφίου για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων: Η πρώην σύζυγός του, Ιβάνα, είχε καταγγείλει- και μάλιστα με όρκο- ότι την είχε βιάσει. Όταν ρωτήθηκε πώς σχολιάζει την καταγγελία, απάντησε ότι δεν θεωρείται βιασμός η άσκηση σεξουαλικής βίας στη σύζυγο.

Τα οικονομικά του ατοπήματα, σκάνδαλα και εξαπατήσεις, τεράστια. Ακόμη και ο χαρακτηρισμός «δισεκατομμυριούχος» είναι κατασκευασμένος από τον ίδιο. Έφθασε στο σημείο να μηνύσει συγγραφέα βιβλίου που ανέφερε ότι η περιουσία του δεν υπερβαίνει τα 250 εκατομμύρια δολάρια, σε καμία περίπτωση δεν φθάνουν τα 6 δις, όπως ισχυριζόταν ο ίδιος. Από δίκη σε δίκη, απεδείχθη ότι είχε δίκιο ο συγγραφέας και το μόνο σχόλιο που βρήκε να κάνει ο Trump είναι ότι υπολογίζει την περιουσία του με βάση του πώς νιώθει ο ίδιος.

Τί θέλω να πω. Σε μια εποχή που υπάρχει υπερπληροφόρηση κι ελάχιστες «αμαρτίες» μένουν κρυφές, πώς γίνεται να μην μετράει το ποιόν ενός πολιτικού, ώστε να τον επιλέξει ο κόσμος για κυβερνήτη; Πώς γίνεται να μην αντιλαμβάνονται οι πολίτες ότι όποιος ψεύδεται, εξαπατά, κακοποιεί, υβρίζει και σκορπά το μίσος προς όσους θεωρεί αντιπάλους του, μπορεί να το επαναλάβει και εναντίον τους; Να τους χρησιμοποιήσει για να εκλεγεί και μετά να συνεχίσει να συμπεριφέρεται όπως ξέρει;

Έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες, με πιο πειστική την εξήγηση ότι διά μέσου του Trump, οι κοινωνικά και οικονομικά πεπτωκότες εκδικούνται όσους τους πόνεσαν, εκείνους που προκάλεσαν τη φτωχοποίησή τους. Βγάζουν γλώσσα στο «σύστημα», πιστεύοντας ότι ο λαϊκισμός θα το ανατρέψει προς όφελός τους, ενώ εκείνος βιάζεται να γίνει το νέο σύστημα προς όφελός του. Πάμπολλα τα ιστορικά παραδείγματα.