«Αυτή η πόλη μοιάζει με πόλη φάντασμα
όλα τα κλαμπ πλέον είναι κλειστά
και ούτε γκρουπάκια ακούς πια να παίζουν
αυτό το μέρος έχει γίνει φάντασμα
οι νέοι πλακώνονται μεταξύ τους
και η κυβέρνηση τους έχει ξεχασμένους
αυτή η πόλη έχει γίνει από καιρό μια πόλη φάντασμα
χωρίς δουλειές…” - Ghost Town, the Specials, 1981.
Toυ Νίκου Ορφανού*
Τι εννοούμε με τη λέξη “πόλη”; Κτήρια; Δρόμους; Πληθώρα τσιμέντου; Μεγάλο αριθμό κατοίκων; Όλα αυτά, σύμφωνοι. Αλλά όχι μόνο. Όταν οι κάτοικοι μιας πόλης φοβούνται, αυτή δεν είναι μια πόλη φοβισμένη; Όταν οι κάτοικοί της δεν είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι, είναι αυτή μια όμορφη πόλη; Άλλωστε ως όμορφη δεν εννοούμε μια πόλη που αξίζει να ζεις, γιατί έχεις πθανότητες να ζήσεις καλά; Άρα, πόλη δεν είναι μόνο κτήρια, δρόμοι και πολλοί άνθρωποι, αλλά κυρίως οι ζωές τους, οι ζωές των ανθρώπων. Γι΄αυτό και ό,τι πλήττει την πόλη, από πλημμύρα μέχρι σεισμό, ότι την κακοποιεί, κακοποιεί και τις ζωές των πολιτών της. Οι πληγές στο σώμα της Αθήνας αφήνουν τη στάμπα τους στην καθημερινότητα όλων όσων ζουν και εργάζονται σε αυτή. Κανείς δε μένει συναισθηματικά ανεπηρέαστος, για να μη μιλήσουμε για την άμεση πρακτική επίδραση των βανδαλισμών σε δουλειές και περιουσίες. Μια πόλη λοιπόν με χαμηλό ηθικό είναι επιρρεπής στο φόβο. Και ο φόβος είναι εργαλείο. Ένα εργαλείο στα χέρια αυτών που δε μπορούν να μιλήσουν για τίποτα άλλο, παρά για το φόβο αυτόν καθαυτόν. Φόβο για κάθε τι νέο, άγνωστο, για κάθε τι που δε μας αρέσει γιατί έτσι. Και ο φόβος σα μια μπάρα βάζει τέλος σε κάθε συζήτηση, κάθε ήρεμη θεώρηση, κάθε θετικό συναίσθημα. Μια πόλη που φοβάται, συγγνώμη, μια πόλη με κατοίκους που φοβούνται δεν έχει μέλλον, τόσο απλά.
Μια πλατφόρμα ενοικίασης ιδιωτικών κατοικιών απειλεί τη φυσιογνωμία της πόλης, μας λένε αριστεροί και ξενοδόχοι. Η οποία είναι ποια; ποια είναι η φυσιογνωμία το Παγκρατίου που απειλείται ακριβώς; Του Ψυρρή; Γιατί οχτώ χρόνια κάτοικος Ψυρρή μέσα στην πιάτσα της πρέζας, κανένα κόμμα δεν ενοχλήθηκε από την αλλοίωση της λαϊκής γειτονιάς σε πρεζόπιατσα. Κανένα κόμμα δε μίλησε για τη μετατροπή του Μεταξουργείου σε νέα πρεζόπιατσα. Για το πως Αφρικανοί μετανάστες γίνανε καλοντυμένα βαποράκια, αντί να ενσωματωθούν δημιουργικά στην πόλη. Αλλά απασχολεί το ότι δε βρίσκουν οι νέοι να νοικιάσουν σπίτια στο Κουκάκι, δηλαδή όσοι ακόμα δε μετανάστευσαν, όσοι βρήκαν δουλειά και δουλειά που να τους επιτρέπει να μείνουν μόνοι τους και όχι με τη μάνα και τον πατέρα τους. Κοίτα να δεις βρε παιδί μου, μα να είναι τόσο τραγικό να μη μπορείς να βρεις σπίτι στο Κουκάκι, παρά μόνο στην -πέρα από τα σύνορα- Κυψέλη;
Ποιος βλέπει τη μεγάλη εικόνα; Ότι όλα θέλουν προδιαγραφές και έλεγχο και όραμα και σχέδιο και μετά να δούμε τι μας πάει, τι μας ενοχλεί και τι διαταράσσει τη ζωή μας. Μίλησα για το airbnb με αφορμή το τζάμπα πόλεμο εσχάτως. Μα, μέχρι να το απαγορέψουμε, έχουμε σκεφτεί ότι ίσως να έχει αντικατασταθεί από κάτι άλλο; Ότι το μέλλον τρέχει και κανένα κόμμα δε μπορεί να το σταματήσει;
Μια πόλη που δε φοβάται θα κάτσει να σκεφτεί πως βλέπει τον εαυτό της στο σήμερα και στο αύριο και στο μεθαύριο. Δε θα αφήνει τίποτα στραβό για να μην αισθάνεται κανείς ξεχασμένος. Μια πόλη που δε φοβάται θα νοιάζεται για τη ζωή όλων, ανθρώπων, μεταναστών, επισκεπτών, σκύλων που τριγυρνούν στους δρόμους της και κυρίως των παιδιών της, των ηλικιωμένων της και των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες. Αν αυτοί δε φοβούνται να περπατήσουν, να χαρούν, να ζήσουν στην πόλη τους, τότε ναι, μιλάμε για μια πόλη που δε φοβάται. Και επίσης, να το πούμε, ότι η εφαρμογή του νόμου, με απόλυτη προτεραιότητα τη ζωή του κάθε πολίτη επείγει. Και όσοι πίσω από κάθε αστυνομικό, δημοτικό η μη, βλέπουν χούντες και αστυνομοκρατίες, καλό θα είναι να απευθυνθούν σε ψυχολόγο, δεν είναι κακό, όλα θεραπεύονται σήμερα, αρκεί να το θέλουμε.
Μια πόλη που δε φοβάται είναι μια έξυπνη πόλη. Όχι μόνο τεχνολογικά, αλλά και γιατί είναι ευέλικτη στο να λύνει κάθε πρόβλημα. Και να διεκδικεί την ευθύνη της λύσης του. Και να κοιτάζει πάντα, ξαναλέω, τη μεγάλη εικόνα, τα υπέρ και τα κατά και το πόσο επωφελούνται οι άνθρωποι, οι κάτοικοι, οι επαγγελματίες, οι νέοι, οι μεγαλύτεροι, όσοι έζησαν ζουν και όσοι θελήσουν να ζήσουν σε αυτή. Γιατί το όραμα της πόλης τους για το μέλλον, τους αφορά και θέλουν να είναι και δικό τους.
*Ο κ. Νίκος Ορφανός είναι ηθοποιός, Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος δήμου Αθηναίων, με το συνδυασμό Αθήνα Ψηλά του Κώστα Μπακογιάννη.
