Ενθυμούμενοι τον Malthus

Ενθυμούμενοι τον Malthus

1 - Να το ξεκαθαρίσω απ’ την αρχή. Δεν είμαι οπαδός της κεντρικής ιδέας του Thomas Malthus περί των «ελέγχων/αναχωμάτων» (checks) επί της ζήτησης μιας εκθετικής πληθυσμιακής αύξησης προερχόμενοι κυρίως από την «εκ των πραγμάτων» σταθερή μόνο αύξηση της προσφοράς των μέσων διατροφικής παραγωγής. Κυρίως γιατί η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν, τα τελευταία 200 χρόνια, διαψεύσει πλήρως αυτή την ανισορροπία προερχόμενη από το σκέλος της προσφοράς.

Βέβαια ο Malthus, σεβαστός εκπρόσωπος ο ίδιος του Βρετανικού Διαφωτισμού, δεν περιόριζε τους «ελέγχους» του μόνο στα περί γραμμικής διατροφικής ανάπτυξης (και την επακόλουθη δολοφονούσα ασιτία). Έλεγχο στον πληθυσμιακό αριθμό (υπερ-ταχύρρυθμα αυξανόμενος και μη) μπορεί να εξασκούν, κατά τον Malthus, και ο οικειοθελής περιορισμός των γεννήσεων (δηλαδή η εγκράτεια.....βλέπετε ήταν ευσεβής κληρικός ο ίδιος). Κυρίως όμως - και πέραν από την «γιγάντια, αναπόφευκτη» όπως έγραφε - ασιτία, σημαντικοί «checks» συνιστούν οι πόλεμοι, και βεβαίως οι θανατηφόρες μαζικές ασθένειες, που σήμερα τις ονομάζουμε επιδημίες/πανδημίες.

Σαν να είχε κομμάτι δίκιο όμως ο άνθρωπος όσον αφορά τουλάχιστον τους πολέμους (ιδίως αν αναλογισθούμε μόνο τις κατοπινές δημογραφικές επιπτώσεις των δύο παγκοσμίων πολέμων, ιδίως του πρώτου, στη πληθυσμιακά εκθετικά αυξανόμενη Ευρώπη του 19ου αιώνα). Αλλά και της αμέσως επακόλουθης Ισπανικής αποκαλούμενης γρίπης του 1918/19. Μόνο που έκτοτε, ως προς την τελευταία, η ιατρική επιστήμη έχει κάνει άλματα στην προφύλαξη και την ίαση και πλέον δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός ότι μια επικίνδυνη νόσο είναι εξ υπαρχής αθεράπευτα θανατηφόρα και άρα ικανός λειτουργικός «ελεγκτής». Απαιτεί ωστόσο κάποιο ενδιάμεσο χρόνο από την αρχική εκδήλωση της νόσου μέχρι να βρεθεί το θεραπευτικό γιατρικό/εμβόλιο.

2 - Αφορμή για τις σκέψεις αυτές υπήρξε η ανακήρυξη του ΠΟΥ ότι ο κορονοϊος είναι πλέον παγκόσμια πανδημία. Τυπική μάλλον είναι η ονομαστική αυτή μεταβολή του status του, μιας και σχεδόν οι περισσότερες χώρες του κόσμου, (τουλάχιστον όσες μπορούν) διαχειρίζονται αυτό τον ιό ήδη ως επικίνδυνη και ανησυχητική εσωτερική επιδημία.

Και βεβαίως καλά κάνουν και ανησυχούν... και μάλιστα σφόδρα.

Στην Ευρώπη, για να περιορισθούμε μόνο σ΄αυτήν (η οποία μαζί με την Αμερική/Ν. Κορέα/Ιαπωνία, είναι απόλυτα «παγιδευμένη», δια της Κίνας, απ' όπου πρωτοεμφανισθεί και εξαπλωθεί ο κορονοϊός, μέσα στην πλειάδα ιστών της παγκοσμιοποίησης), στη προχθεσινή (10/03) έκτακτη τηλε-διάσκεψη του Συμβουλίου αρχηγών κρατών της ΕΕ, τέθηκε ως μείζων θέμα η εκτίμηση ότι περίπου 60% -70% του ευρωπαϊκού πληθυσμού ενδεχομένως θα προσβληθεί από τον κορονοϊό. Πράγμα που επιβεβαίωσε αργότερα με δηλώσεις της η κα Μέρκελ όσον αφορά και την Γερμανία. Διευκρινίζοντας ωστόσο ότι το ποσοστό αυτό αναφέρεται στη πάροδο του χρόνου (eventually) μέχρις ότου βρεθεί και παρασκευασθεί το σχετικό εμβόλιο. Μια στενωπό χρόνου δηλαδή, διαρκείας όπως μας λένε οι ειδικοί, κάπου 12 με 18 μήνες από τώρα.

Βέβαια, το υψηλότατο αυτό ποσοστό προσβολής αμφισβητείται από υγειονομικά στελέχη άλλων κρατών αλλά και αρμόδιων υπηρεσιών της ΕΕ, η πλειοψηφία των οποίων εκτιμά ότι τα νούμερα θα κυμαίνονται γύρω στο 20% (ρεπορτάζ BBC World News, περί τις 6:00 μμ /11/03). Όχι βέβαια ότι και αυτό το 20% είναι αμελητέο.

Από την άλλη πλευρά, αυτή της θνησιμότητας του ίδιου του κορονοϊού, τα στοιχεία είναι εξίσου ανησυχητικά. Παρά τις διαφορετικές πολιτικές προφύλαξης και περιορισμού επέκτασης της νόσου που εφαρμόζουν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, αλλού πιο έντονα, αλλού πιο ήπια, καμιά δεν μπορεί να ακολουθήσει το δρακόντειο παράδειγμα μέτρων που εφάρμοσε η Κίνα. Εκεί αυτά φαίνεται ότι απέφεραν κάποια ύφεση στην θνησιμότητα και υποχώρηση της μεταδοτικότητας του ιού. Οι Δυτικές κοινωνίες όμως δεν έχουν το πολιτικό, και κυρίως το πολιτιστικό, υπόβαθρο της προσταγής/υποταγής πάνω στα οποία εστίασαν το κινέζικα μέτρα... 

Και προκύπτει έτσι αυτό που λακωνικά μόλις επεσήμανε σε ακρόαση του στην Αμερικανική Βουλή, ο Anthony Fauci, από τους πρώτους σκαπανείς στην έρευνα κατά του Aids και του Ebola, και από καιρό διευθυντής του National Institute of Allergy and Infectious Diseases. «COVID-19 is at least 10 times “more lethal” than the seasonal flu, even if the mortality rate drops far below the World Health Organization’s current estimate of 3.4%... προσθέτοντας... seasonal flu has a mortality rate of 0.1%». Δηλαδή το καλύτερο που μπορεί να αναμένουμε είναι ένα ποσοστό θνησιμότητας όσων προσβληθούν από τον ιό γύρω στο 1%.

3 - Τι έχουμε λοιπόν μπροστά μας, στο προσεχές ένα με ενάμισι χρόνο, όπου ελπίζεται να κυκλοφορήσει το πολυαναμενόμενο εμβόλιο κατά του κορονοϊού; Βασιζόμενοι στις πιο συντηρητικές επίσημες εκδοχές, διαπιστώνουμε ότι στο διάστημα αυτό στην Ευρώπη των ~535 εκατ. (27 ΕΕ + Βρετανία, Ελβετία, Νορβηγία, Δυτικά Βαλκάνια), θα νοσήσουν περίπου 107 εκατ. άνθρωποι (20% του συνολικού πληθυσμού), εκ των οποίων θα αποβιώσει περίπου 1.000.000 κόσμος (1% των προσβληθέντων).

Ένα εκατομμύριο νεκροί μέσα σ’ ένα και κάτι χρόνο στην Ευρώπη!! Παρά την φροντίδα της σημερινής νοσηλείας και τα όποια ανασταλτικά δημόσια μέτρα της πολιτείας. Αυτό είναι το πραγματικό σκηνικό - μαζί με την ραγδαία ολίσθηση σε οικονομική ύφεση – που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας. Και είμαι βέβαιος πως αν ο γερο Malthus ζούσε σήμερα, θα διέβλεπε πως όλα αυτά δεν είναι άλλο παρά οι «παράλληλες απώλειες» μιας κατά τα άλλα καλοπροαίρετης παγκοσμιοποίησης. Την οποία αβίαστα θα ανέφερε ως ένα άλλο «ανάχωμα» ενάντια μιας επιταχυνόμενης ξανά, λόγω της προόδου της ιατρικής αυτή τη φορά, (παγκόσμιας) πληθυσμιακής γιγάντωσης.