Του Δημήτρη Σκάλκου*
Πρόσφατα δημοσιεύτηκε και επιβεβαιώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η πρόθεση της Ελλάδας να ζητήσει την οικονομική συνδρομή της Παγκόσμιας Τράπεζας προκειμένου να χρηματοδοτήσει ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης.
Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει συνδράμει τη χώρα μας στο πρόσφατο παρελθόν, όταν το 2015 παρείχε στη χώρα μας συμβουλευτικές υπηρεσίες στους τομείς του εκσυγχρονισμού του συνταξιοδοτικού συστήματος και της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η παροχή οικονομικής βοήθειας όμως απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά σε αναπτυσσόμενες χώρες, και (στην περίπτωση της Διεθνούς Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης) σε «χώρες μεσαίου εισοδήματος», από το «κατώφλι» των οποίων (περίπου 12.500 δολάρια ετήσιο κατά κεφαλή εισόδημα) η Ελλάδα απέχει πολύ.
Ανεξάρτητα όμως από την κατάληξη του αιτήματος δανειοδότησης και παρά το ότι ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό το ακριβές περιεχόμενο της πρότασης, αξίζει να κάνουμε ορισμένες παρατηρήσεις:
Πρώτον, η κυβέρνηση φαίνεται να υποβαθμίζει την τραγική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας προστρέχοντας με αστόχαστη ευκολία στη σύναψη νέων δανείων. Ποιες θα είναι οι ακριβείς δημοσιονομικές επιπτώσεις αυτού του δανείου; Ποια είναι η προσδοκώμενη αύξηση στην απασχόληση και πώς αντισταθμίζει την οικονομική επιβάρυνση του δανείου; Σε ένα διαφορετικό πλαίσιο ο Κέινς έγραψε στη Γενική Θεωρία του πως, σε περιόδους κρίσης η κυβέρνηση θα έπρεπε να πληρώνει ανθρώπους να σκάβουν τρύπες και μετά να τις γεμίζουν, προκειμένου να ενισχυθεί η απασχόληση. Όμως, ο κακοχωνεμένος κεϊνσιανισμός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης δεν ακολουθεί τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου παρά μάλλον τις επιταγές του πολιτικού σχεδιασμού της.
Δεύτερον, είναι γεγονός πως η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην προώθηση ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, κάτι ανεπίτρεπτο για τα επίπεδα ανεργίας της, ειδικά των νέων. Ωστόσο, διασυνδέεται (και αν ναι, πώς) το δάνειο με τις ακολουθούμενες πολιτικές ενίσχυσης της απασχόλησης (μέσω των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, κ.ά.); Πώς σχετίζεται με τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας; Η πρόσφατη εμπειρία της παροχής της έκτακτης επιδοματικής ενίσχυσης στους συνταξιούχους χωρίς κανένα προηγούμενο σχεδιασμό, προδιαθέτει αρνητικά για την αποτελεσματικότητα του μέτρου.
Τρίτον, οκτώ χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης η χώρα συνεχίζει να μη διαθέτει ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο. Οι δημόσιες επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς που παράγουν προστιθέμενη αξία στην οικονομία και δημιουργούν θέσεις απασχόλησης είναι απαραίτητες. Οι αποσπασματικές δράσεις και οι πρόσκαιρες λύσεις προκαλούν μόνο σπατάλη πόρων.
Η ανάταξη της εθνικής οικονομίας προϋποθέτει την εφαρμογή φιλόδοξων θεσμικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα στηρίξουν ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο. Δάνεια αντί μεταρρυθμίσεων προσθέτουν μόνο χρέη.
*Ο Δημήτρης Σκάλκος είναι πολιτικός επιστήμονας-διεθνολόγος. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Αλλάζει η Ελλάδα; Η πολιτική οικονομία των μεταρρυθμίσεων» (εκδόσεις Επίκεντρο).
