Ικανοποίηση προκάλεσε στην Αθήνα η δήλωση του Εμανουέλ Μακρόν αναφορικά με τις θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας και Κύπρου σε μια στιγμή που οι αμφισβητήσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο έχουν κορυφωθεί από την Τουρκία, με αφορμή τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, τα Θαλάσσια Πάρκα αλλά και την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης.
Με τη σειρά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα θα προχωρήσει, πριν το τέλος του μήνα, στη δημιουργία δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και τις νότιες Κυκλάδες.
«Για την προστασία των θαλασσών, έως το τέλος του μήνα, ξεκινάμε τις νομικές διαδικασίες, ώστε να δημιουργήσουμε δύο εθνικά θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και νότιες Κυκλάδες. Αυτό είναι το πρώτο βήμα, καθώς θα έρθουν κι άλλα. Έτσι θα αυξήσουμε τα προστατευόμενες περιοχές στα εθνικά μας ύδατα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζεται πως όταν είχε ανακοινωθεί το συγκεκριμένο θέμα είχε προκαλέσει εντονότατες αντιδράσεις από την Τουρκία. Παρά το γεγονός ότι τα Θαλάσσια Πάρκα θα περιορίζονται μόνο εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων των 6 ν.μ., η τουρκική αντίδραση εστιάζεται στην επαναφορά της θεωρίας των «Γκρίζων Ζωνών», καθώς η Τουρκία υποστηρίζει ότι πολλές από τις νησίδες και βραχονησίδες που θα περιλαμβάνονται στα Θαλάσσια Πάρκα είναι «αμφισβητούμενης κυριαρχίας».
Πάντως η ανακοίνωση για το Θαλάσσιο Πάρκο στις Νότιες Κυκλάδες, αφήνει εκτός του σχεδιασμού για επόμενη φάση έναν μεγάλο αριθμό νησίδων που αμφισβητεί η Τουρκία και οι οποίες, σε ανεπίσημους χάρτες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας, περιλαμβάνονταν στο Θαλάσσιο Πάρκο.
Τι συμβαίνει με τον ελληνικό ΘΧΣ
Στον χάρτη που συνοδεύει τον ΘΧΣ αποτυπώνεται το υφιστάμενο καθεστώς των χωρικών υδάτων: στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο και στα 6 ν.μ. στο Αιγαίο, με την επισήμανση για την «επιφύλαξη άσκησης του δικαιώματος επέκτασης έως τα 12 ν.μ.» βάσει του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο ,όπως επισημαίνεται, είναι εθνικό και διεθνές δίκαιο.
Η επισήμανση αυτή γίνεται για να υπογραμμιστεί ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της Σύμβασης, καθώς η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ο ΘΧΣ είναι μια υποχρέωση από την Ε.Ε., καθώς καθορίζει τις θαλάσσιες περιοχές όπου το κράτος-μέλος ασκεί κυριαρχία ή κυριαρχικά δικαιώματα, όπως είναι η αλιεία, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, οι γεωτρήσεις, οι ζώνες προστασίας της βιοποικιλότητας, οι περιορισμοί σε περιοχές πολιτιστικών μνημείων ή αρχαίων ναυαγίων, οι ζώνες διεξαγωγής στρατιωτικών ασκήσεων, οι θαλάσσιες διαδρομές κυκλοφορίας, οι ζώνες διέλευσης ενεργειακών αγωγών, οι ζώνες προσαιγιάλωσης καλωδίων, οι ζώνες υδατοκαλλιεργειών κ.α.
Σε ό,τι αφορά τα Θαλάσσια Πάρκα, η αντίδραση της Τουρκίας είναι αναμενόμενη, αλλά το ερώτημα είναι αν από το ρητορικό επίπεδο περάσει και σε δράση επί του πεδίου, όταν αρχίσουν να υλοποιούνται επιστημονικά, περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα στις βραχονησίδες που εντάσσονται στα Θαλάσσια Πάρκα.
Τα επόμενα βήματα
Το σίγουρο είναι πως στο επόμενο διάστημα θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις και για την επέκταση των Θαλάσσιων Πάρκων, την ολοκλήρωση του ΘΧΣ, αλλά και τη συνέχιση των εργασιών για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης, ώστε να μην δοθεί η εντύπωση ότι η Ελλάδα υποχωρεί από την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της λόγω των απειλών της Τουρκίας.
Υπενθυμίζεται πως αυτή την εβδομάδα θα πραγματοποιηθούν δύο συναντήσεις: της Θετικής Ατζέντας με τον υφυπουργό Εξωτερικών Τάσο Χατζηβασιλείου στην Αθήνα και ο Πολιτικός Διάλογος την Πέμπτη στην Άγκυρα με επικεφαλής την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.
Στόχος είναι να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις ώστε να πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και η συνάντηση Μητσοτάκη–Ερντογάν στην Άγκυρα, στις αρχές Ιουλίου. Οι δύο ηγέτες θα βρεθούν και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη (24–25 Ιουνίου), αλλά η πίεση που θα υπάρχει από τη βαρύτητα της ατζέντας της Συνόδου και από την πρώτη παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στο ΝΑΤΟ, μετά τις απειλές του για την εγκατάλειψη της διατλαντικής στρατηγικής σχέσης, δεν θα επιτρέψει μεγάλης διάρκειας διμερείς συναντήσεις.
