Η γεωπολιτική δεν περιμένει. Και αυτή την περίοδο, η Ανατολική Μεσόγειος μετατρέπεται ξανά σε κέντρο παγκόσμιας στρατηγικής σύγκρουσης και αναδιάταξης ισχύος. Η εμπλοκή των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην Ουκρανία και τη Λιβύη αντίστοιχα, η επιστροφή ενεργειακών κολοσσών όπως η Chevron στη νότια Κρήτη, και η αργή αλλά σταθερή αποδυνάμωση της ρωσικής και ιρανικής επιρροής δημιουργούν έναν νέο συσχετισμό, στον οποίο η Ελλάδα καλείται να παίξει ρόλο πρωταγωνιστικό, όχι αμυντικό.
Η παρουσία της Chevron με τις παραχωρήσεις Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, δεν είναι απλώς οικονομική ή ενεργειακή. Είναι βαθιά γεωπολιτική. Η εμπλοκή ενός αμερικανικού ενεργειακού κολοσσού, με πολιτική στήριξη από την Ουάσινγκτον, λειτουργεί ως έμμεση ασπίδα για τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.
Η παρουσία της Chevron σε αυτές τις θαλάσσιες περιοχές μετατρέπει τις ελληνικές διεκδικήσεις σε παγκόσμιο επενδυτικό συμφέρον, δυσκολεύοντας την Τουρκία να κινηθεί μονομερώς ή προκλητικά. Ειδικά όταν οι ΗΠΑ, μέσω της Σούδας και του 6ου Στόλου, διατηρούν διαρκή στρατιωτική παρουσία στην περιοχή.
Το νομικά διάτρητο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 το οποίο εξαφανίζει την Κρήτη από τον χάρτη ,αποκτά νέο αντίπαλο. Την Αμερικανική επιστροφή στη Λιβύη. Οι επαφές του Μασάντ Μπούλος, συμβούλου του Ντόναλντ Τραμπ, τόσο με τη διοίκηση Χαφτάρ στην ανατολική Λιβύη, όσο και με την κυβέρνηση Ντμπέιμπα στην Τρίπολη, αποκαλύπτουν ένα διπλό άνοιγμα των ΗΠΑ προς ενοποίηση της χώρας και εκμετάλλευση των πετρελαϊκών αποθεμάτων.
Εάν αυτό το άνοιγμα εδραιωθεί, τότε το τουρκολιβυκό αφήγημα κινδυνεύει να απομείνει ως ένα διπλωματικό κατάλοιπο μιας άλλης εποχής χωρίς νομική, ενεργειακή ή γεωπολιτική αξία.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα διαθέτει κάτι σπάνιο. Νομιμότητα, συμμαχίες και υπομονή. Δεν χρειάζεται να κινηθεί επιθετικά. Πρέπει, όμως, να κινηθεί έξυπνα και στρατηγικά:
- Να ενισχύσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, ειδικά σε επίπεδο ενεργειακής ασφάλειας.
- Να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες συνεργασίας με Ισραήλ – Αίγυπτο – Κύπρο, δημιουργώντας ένα δίκτυο θαλάσσιας σταθερότητας και κοινών συμφερόντων.
- Να επανεξετάσει τη δυνατότητα συμφωνίας ΑΟΖ με τη Λιβύη μελλοντικά, όταν το έδαφος θα είναι ώριμο , ίσως με αμερικανική διαμεσολάβηση.
Η χώρα μας βρίσκεται σε ένα σπάνιο ιστορικό momentum. Οι δυνάμεις που παλαιότερα ευνοούσαν την τουρκική προκλητικότητα τώρα αναδιπλώνονται ή αλλάζουν στρατόπεδο. Η αδυναμία της Ρωσίας στη Συρία, η ανατροπή του Άσαντ, η φθορά του Ιράν, η απογοήτευση από το τουρκικό παίγνιο στη Λιβύη, όλα συγκλίνουν προς μία κατεύθυνση:
Η Ελλάδα έχει μια μοναδική ευκαιρία να κατοχυρώσει την παρουσία της ως ο σταθερός, αξιόπιστος και νόμιμος πυλώνας της Δύσης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το ερώτημα πλέον είναι, αν θα την αξιοποιήσουμε με διορατικότητα και αποφασιστικότητα ή θα την αφήσουμε να περάσει ως άλλη μια χαμένη ευκαιρία;
*Ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης Αντιπτέραρχος (Ι) εα, Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ
Αμυντικός Αναλυτής
