Η συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ σχετικά με τις εμπορικές τους σχέσεις και τους εκατέρωθεν εισαγωγικούς δασμούς προκάλεσε μία στιγμιαία ανακούφιση καθώς υπήρχε ο φόβος πως τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερα. Σταδιακά όμως η συζήτηση άρχισε να επικεντρώνεται στο γεγονός πως οι δασμοί ύψους 15% είναι ούτως ή άλλως πολύ υψηλοί, ανεξάρτητα από το αν θα μπορούσαν να είναι πολύ υψηλότεροι, όπως είχε απειλήσει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στην περίπτωση της Ελβετίας, η πρόεδρος της οποίας έχει μεταβεί εσπευσμένα στις ΗΠΑ προσπαθώντας να πετύχει μία σημαντική μείωση των εισαγωγικών δασμών για τα δικά της προϊόντα, οι οποίοι ορίστηκαν από τον πρόεδρο Τραμπ στο σχεδόν εξωφρενικό επίπεδο του 39%.
Το γεγονός πως οι δασμοί αυτοί μπορούν σε αρκετές περιπτώσεις να χαρακτηριστούν παράλογοι δεν πρόκειται να αποτελέσει παρηγοριά για τους Ευρωπαίους επιχειρηματίες και την πολιτική ηγεσία αφού οι δασμοί θα είναι μαζί μας για ένα αρκετά μακρύ χρονικό διάστημα.
Ακόμα και για τους Ελβετούς, οι οποίοι φαίνεται να τιμωρούνται για το υψηλό εμπορικό πλεόνασμα που έχουν απέναντι στις ΗΠΑ, το οποίο όμως συνιστά ένα πολύ πρόσφατο φαινόμενο και φαίνεται πως οφείλεται κυρίως στις εξαγωγές ράβδων χρυσού προς τις ΗΠΑ τους τελευταίους μήνες.
Το τελευταίο αυτό το διαβάσαμε σε άρθρο του John Authers του Bloomberg και ενισχύει τη συζήτηση περί παραλογισμού, αφού οι μαζικές μεταφορές ράβδων χρυσού προς τις ΗΠΑ ήταν αποτέλεσμα της ανησυχίας ενόψει της επιβολής υψηλών δασμών.
Η ζημιά για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια αλλά ελάχιστοι αμφιβάλλουν πως θα είναι σημαντική.
Πέρα από τη μείωση των περιθωρίων κέρδους που είναι σίγουρο πως θα αντιμετωπίσουν πολλές εξαγωγικές εταιρείες στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τη μεγάλη αύξηση των τιμών πώλησης για τους Αμερικανούς καταναλωτές, μπορεί να δουν και τον κύκλο εργασιών τους να μειώνεται.
Δεν αποκλείεται να δουν και το κόστος παραγωγής να αυξάνεται εξαιτίας παράπλευρων συνεπειών των δασμών. Καθώς περνούν οι μήνες, θα αρχίσει να φαίνεται το πραγματικό τίμημα για τις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουμε ήδη αρχίσει να μαθαίνουμε κάποια πράγματα μέσα από τις ανακοινώσεις των επιχειρήσεων. Σε έναν από τους κλάδους που είναι αντιμέτωποι με πολύ σημαντικά προβλήματα εξαιτίας των δασμών, σε αυτόν της αυτοκινητοβιομηχανίας, είχαμε πρόσφατα κάποια πρώτα σαφή μηνύματα.
Η γερμανική Mercedes Benz, ενημέρωσε προ ημερών τους μετόχους της πως και τα κέρδη και ο κύκλος εργασιών θα σημειώσουν σημαντική πτώση για το 2025, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας των δασμών.
Την ίδια μέρα, η επίσης γερμανική Porsche έστειλε ένα παρόμοιο μήνυμα μείωσης πωλήσεων και κερδών, σε σημαντικό βαθμό εξαιτίας των δασμών. Και στις δύο περιπτώσεις, η μείωση στα κέρδη λόγω των δασμών αναμένεται να ανέλθει σε πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια.
Στην περίπτωση της πολυεθνικής Stellantis, το πλήγμα στα κέρδη εξαιτίας των δασμών αναμένεται να ξεπεράσει αρκετά το 1 δισεκατομμύριο ευρώ, όπως εκτίμησε πριν μία εβδομάδα η διοίκησή της. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως για περίπου 4 μήνες τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα που εξάγονται στις ΗΠΑ επιβαρύνονται με δασμούς λίγο ανώτερους του 25% και τώρα θα πέσουν στο 15%, κάτι που ομολογουμένως κάνει αρκετά δύσκολους τους απαραίτητους υπολογισμούς από την μεριά των επιχειρήσεων.
Το βέβαιο όμως είναι πως θα πρόκειται για μία πολύ σημαντική επιβάρυνση σε μία στιγμή που η βιομηχανία βρίσκεται ήδη κάτω από ασφυκτική πίεση εξαιτίας του κινεζικού ανταγωνισμού.
Εκτός από την αυτοκινητοβιομηχανία, μεγάλη είναι η ανησυχία στον τομέα της φαρμακοβιομηχανίας όπου τα πράγματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα και ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να επιβάλει πολύ υψηλούς δασμούς μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Σε χθεσινό ρεπορτάζ του Bloomberg είδαμε πως ο πρόεδρος δήλωσε πως αυτοί οι δασμοί θα είναι αρχικά χαμηλοί και σταδιακά θα φθάσουν μέχρι και στο 250%.
Αν συνδυάσουμε αυτό με το γεγονός πως ο Τραμπ απαιτεί από όλες τις φαρμακοβιομηχανίες να χαμηλώσουν τις τιμές των φαρμάκων που πωλούν στις ΗΠΑ, αντιλαμβανόμαστε πως σύντομα οι ευρωπαϊκές φαρμακευτικές εταιρείες θα βρεθούν σύντομα σε πολύ δύσκολη θέση.
Κάποιες από αυτές, όπως η Astra Zeneca, προσπαθούν να αμυνθούν υποσχόμενες πως θα προχωρήσουν σε τεράστιες νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ τα επόμενα χρόνια, αλλά αυτό δεν πρόκειται να φέρει άμεσα αποτελέσματα. Καθώς τα φαρμακευτικά προϊόντα εξαιρούνται μέχρι τώρα από τους δασμούς, δεν έχουμε κάτι χειροπιαστό σε σχέση με την επιβάρυνση των επιχειρήσεων αλλά είναι βέβαιο πως οι διοικήσεις των επιχειρήσεων ασχολούνται συνεχώς με το ζήτημα.
Μεγάλος είναι ο προβληματισμός και στον τομέα των ειδών πολυτελείας, στον οποίον κυριαρχεί διεθνώς η Ευρώπη. Καθώς ο κλάδος ταλαιπωρείται από το 2023 και μετά λόγω της μείωσης της ζήτησης από την Κίνα, το χτύπημα από τους δασμούς μπορεί να χειροτερέψει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Στον συγκεκριμένο τομέα, όπως και σε αυτόν της φαρμακοβιομηχανίας, πολύ δύσκολη θα είναι η θέση των ελβετικών εταιρειών στην περίπτωση που οι δασμοί των ΗΠΑ δεν κατέβουν στο 15% που έχει επιβληθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, δεν είναι καθόλου εύκολο να γίνουν ακριβείς εκτιμήσεις των επιβαρύνσεων για τις ευρωπαϊκές εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Στα χρηματιστήρια όμως, οι επενδυτές δείχνουν στην πράξη τους προβληματισμούς τους. Αν κοιτάξουμε τις μετοχές μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών βλέπουμε πως παρά την ανάκαμψη των χρηματιστηρίων μετά το σοκ των αρχών Απριλίου, αυτές δεν έχουν καταφέρει να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος.
Η μετοχή της Mercedes Benz (MBG XETRA) βρίσκεται περίπου 20% κάτω από την τιμή της στα τέλη Μαρτίου, αυτή της Volkswagen (VOW3 XETRA) η πτώση είναι κοντά στο 18% ενώ και για την Porsche (P911 XETRA) τα πράγματα είναι περίπου το ίδιο άσχημα.
Η πτώση είναι πολύ μεγαλύτερη για την Stellantis (STLAM MILANO), κοντά στο 30% αλλά εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως η πολυεθνική εταιρεία αντιμετωπίζει και δικά της ειδικότερα προβλήματα.
Σημαντική είναι η πτώση και στις περισσότερες φαρμακοβιομηχανίες, παρά το γεγονός πως δεν έχουν επιβληθεί ακόμα δασμοί. Όμως ο φόβος των δασμών και οι ανησυχίες για την πολιτική Τραμπ και εντός των ΗΠΑ έχουν σίγουρα παίξει ρόλο. Η γαλλική Sanofi (SAN PARIS) πέφτει κατά περίπου 20% από τα τέλη Μαρτίου, όπως και η γερμανική Merck (MRK XETRA).
Στα ίδια περίπου επίπεδα είναι και η πτώση της μετοχής της ελβετικής Roche (ROG ZURICH). Πιο ανθεκτική έχει φανεί η μετοχή της επίσης ελβετικής Novartis (NOVN ZURICH), η οποία χάνει περίπου 10%.
Μεγάλες είναι οι απώλειες σε μετοχές των εταιρειών του τομέα των ειδών πολυτελείας. Η μετοχή της μεγαλύτερης του κλάδου, της γαλλικής LVMH (MC PARIS) χάνει κοντά στο 25% από τα τέλη Μαρτίου, ενώ ελαφρά μικρότερες είναι αυτές της ελβετικής Richemont (CFR ZURICH), με 20%.
Η εικόνα που παρουσιάζουν οι μετοχές αυτών των πολύ σημαντικών κλάδων που πλήττονται από τους δασμούς είναι χαρακτηριστική των ανησυχιών των επενδυτών για τις μελλοντικές τους επιδόσεις.
Το γεγονός πως αυτές δεν σημείωσαν ουσιώδη ανάκαμψη μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας ΗΠΑ – ΕΕ, πιθανότατα είναι ενδεικτικό του ότι οι χρηματιστηριακές αγορές ήδη υποπτεύονται πως η εφαρμογή αυτών των εισαγωγικών δασμών για μεγάλο χρονικό διάστημα θα είναι εξαιρετικά επιζήμια. Τον τελικό «λογαριασμό» θα τον μάθουμε λογικά σε μερικούς μήνες, ίσως κοντά στο τέλος του χρόνου.
