Οι αγορές παρακολουθούσαν με ανησυχία τον βομβαρδισμό από αμερικανικά αεροσκάφη ενός μεγάλου παραγωγού πετρελαίου της Μέσης Ανατολής. Μια αρχική άνοδος της τιμής του αργού μετατράπηκε σε απότομη πτώση, μόλις συνειδητοποίησαν ότι οι ροές πετρελαίου θα συνέχιζαν ανεπηρέαστες, σημειώνει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg.
Το έτος ήταν το 1991, και η εκστρατεία βομβαρδισμού των ΗΠΑ στρεφόταν κατά του Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν. Μέσα σε μία μόνο νύχτα, οι τιμές κατέρρευσαν κατά 30%
Τρεις δεκαετίες αργότερα, οι έμποροι πετρελαίου μαζεύουν τα «κομμάτια» τους από ένα 12ήμερο «τρενάκι του τρόμου» που είδε τις τιμές να ανεβοκατεβαίνουν και να πέφτουν, κατά τη διάρκεια της πιο «εκρηκτικής» περιόδου συναλλαγών πετρελαίου από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Για άλλη μια φορά, οι traders πέρασαν νύχτες κολλημένοι στα γραφεία τους, συμμετείχαν σε τηλεδιασκέψεις τις πρώτες πρωινές ώρες και δούλευαν αδιάκοπα σε κυβερνητικές και στρατιωτικές διασυνδέσεις για να βρουν πληροφορίες που θα τους έδιναν ένα πλεονέκτημα στις συναλλαγές. Ακριβώς όπως το 1991, η αρχική άνοδος, μετατράπηκε γρήγορα σε πτώση, καθώς οι έμποροι επικεντρώθηκαν στο κατά πόσον το πετρέλαιο θα συνεχίσει να ρέει. Και πράγματι, αυτό συνέβη.
Το προηγούμενο δεκαπενθήμερο παρείχε τρανταχτές αποδείξεις της ψυχολογικής αλλαγής που έχει συντελεστεί σε μια αγορά που επί μακρόν στοιχειωνόταν από τις μνήμες των κατακλυσμιαίων κινήσεων των τιμών λόγω των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή στις δεκαετίες του 1970 και 1980. Για τους σημερινούς εμπόρους πετρελαίου, οι τίτλοι για τις βόμβες που πέφτουν έχουν γίνει ολοένα και περισσότερο μια ευκαιρία για πωλήσεις.
Ανθεκτικές στις ειδήσεις οι αγορές
«Οι αγορές σήμερα είναι πολύ πιο ανθεκτικές στις ειδήσεις - πηγαίνουν κατευθείαν στο ζήτημα του αν θα υπάρξει ή όχι διαταραχή της προσφοράς, με φόντο το πόση πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα υπάρχει», δήλωσε ο Mike Muller, πρώην επικεφαλής της Vitol Group στην Ασία και πρώην επικεφαλής των συναλλαγών αργού πετρελαίου στη Shell.
Ο Muller θυμάται, ως νεαρός trader στο γραφείο προθεσμιακών συμβολαίων πετρελαίου της Shell, να διαπραγματεύεται όλη τη νύχτα της 16ης Ιανουαρίου 1991 και να φεύγει από το γραφείο του μόνο το πρωί, όταν τα αφεντικά του τον διέταξαν να πάει σπίτι του. Η Shell είχε αποφασίσει να πουλήσει σε κάθε ράλι, και ο Muller πούλησε το ένα φορτίο μετά το άλλο καθώς η αγορά ανέβαινε και μετά κατέρρεε.
Τα Στενά του Ορμούζ
Οι σημερινοί έμποροι, όπως και εκείνοι του 1991, πέρασαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες «παλεύοντας» με την προοπτική μιας διαταραχής του εφοδιασμού που συμβαίνει μόνο μια φορά σε μια γενιά: μια διακοπή στο σημείο διέλευσης τωνΣτενών του Ορμούζ, από το οποίο μεταφέρεται περίπου το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πετρελαίου.
Οι συναλλασσόμενοι σε ορισμένα γραφεία στη Γενεύη και το Λονδίνο εργάζονταν σε βάρδιες για να εξασφαλίσουν 24ωρη κάλυψη - αν και στην πραγματικότητα πολλοί έμειναν ξύπνιοι ούτως ή άλλως, σαρώνοντας τις ροές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και συμμετέχοντας σε κλήσεις έκτακτης ανάγκης στις 3 τα ξημερώματα, καθώς οι φήμες «έτρεχαν».
Με υψηλότερους ρυθμούς οι ροές πετρελαίου
Καθώς οι έμποροι προσπαθούσαν να καταλάβουν αν αυτή τη φορά τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά, επικεντρώθηκαν σε δορυφορικές εικόνες πάνω από το Ιράν και το Ορμούζ, όπου όχι μόνο δεν υπήρχε καμία διαταραχή, αλλά αν μη τι άλλο οι ροές πετρελαίου φαίνονταν υψηλότερες. Στα ανοικτά των ακτών του Ιράν κάθε μέρα, μια σταθερή ροή δεξαμενόπλοιων παραλάμβανε τα βαρέλια και έπλεε στον ωκεανό. Ενώ τα άδεια πλοία της Τεχεράνης είχαν διασκορπιστεί - πιθανότατα για λόγους ασφαλείας - το πετρέλαιο του Ιράν έρεε με ρυθμό περίπου 40% υψηλότερο από τον μέσο όρο του υπόλοιπου έτους.
Τα δικαιώματα προαίρεσης «εκτοξεύτηκαν»
Καθώς ο γρήγορος ρυθμός των πρωτοσέλιδων τίτλων σήμαινε ότι η διαπραγμάτευση των προθεσμιακών συμβολαίων αργού έγινε ξαφνικά πολύ πιο επικίνδυνη, τα χρήματα εισέρρευσαν στο χώρο των δικαιωμάτων προαίρεσης, όπου οι έμποροι μπορούν να συνάψουν ασφάλεια έναντι μιας ανόδου με φθηνότερο κόστος από ό,τι η διαπραγμάτευση των προθεσμιακών συμβολαίων.
Εκεί, οι αγορές κινούνταν τόσο γρήγορα, που οι έμποροι και οι μεσίτες έπρεπε συνεχώς να αναπροσαρμόζουν τις τιμές των συμφωνιών ή να διακινδυνεύουν να χάσουν τις δουλειές τους, καθώς κάθε νέος τίτλος που σηματοδοτούσε κλιμάκωση ωθούσε τη μεταβλητότητα και το κόστος αγοράς αυτής της ασφάλισης υψηλότερα, ανέφεραν άνθρωποι που εμπλέκονται στην αγορά. Ο όγκος ρεκόρ των δικαιωμάτων προαίρεσης άλλαξε χέρια και το συνολικό ποσό που διακινήθηκε μέσα σε μόλις επτά εργάσιμες ημέρες ήταν το αντίστοιχο που συνήθως παρατηρείται μέσα σε αρκετούς μήνες.
«Σε περιόδους γεωπολιτικού κινδύνου οι έμποροι μετακινούνται προς την αγορά δικαιωμάτων προαίρεσης και όχι προς την αγορά προθεσμιακών συμβολαίων», δήλωσε ο Nicky Ferguson, επικεφαλής της αναλυτικής υπηρεσίας της Energy Aspects Ltd. «Δεν είδαμε μεγάλη αλλαγή στις θέσεις των hedge funds στα futures τον τελευταίο μήνα, αλλά η ανοδική τους έκθεση στα δικαιώματα προαίρεσης εκτοξεύτηκε», τόνισε.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι έμποροι δεν τοποθετούσαν στοιχήματα για μια εκρηκτική άνοδο των τιμών με τον ίδιο ρυθμό όπως σε προηγούμενες αυξήσεις. Ακόμα και όταν οι εχθροπραξίες μεταξύ Ιράν και Ισραήλ υποχώρησαν μετά τις επιθέσεις τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους και μερικά συμβόλαια έληξαν, υπήρχαν περίπου 130.000 κλήσεις Brent στα $100 για τους επόμενους έξι μήνες διαπραγμάτευσης.
Αυτή τη στιγμή τα στοιχήματα αυτά είναι περίπου στο 60% του μεγέθους που ήταν τότε. Ενώ όλα τα γρανάζια της αγοράς πετρελαίου κινήθηκαν απότομα, οι ροές ντίζελ ήταν από αυτές που κινδύνευαν περισσότερο από οποιεσδήποτε πιθανές διακοπές στο Χορμούζ. Οι τιμές αυξήθηκαν από τα $85 στα $110 το βαρέλι καθώς οι έμποροι που πόνταραν σε παγκόσμια επιβράδυνση της ανάπτυξης αναγκάστηκαν να κλείσουν τις θέσεις τους, σύμφωνα με άτομα της αγοράς.
Την ίδια στιγμή, στα φυσικά γραφεία εμπορίου πετρελαίου στη Σιγκαπούρη, όπου συνήθως αγοράζονται και πωλούνται βαρέλια από τη Μέση Ανατολή για διυλιστήρια στην Ασία, επικράτησε ασυνήθιστη ησυχία. Εκεί, η διαπραγμάτευση άμεσων φορτίων σχεδόν σταμάτησε σε μια περίοδο που κανονικά είναι η πιο δραστήρια του μήνα, καθώς οι έμποροι περίμεναν να δουν τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Για τους εμπόρους παραγώγων, η σύγκρουση σημαδεύτηκε από δύο σαββατοκύριακα που δημιούργησαν δραματικές στιγμές και δύσκολες αποφάσεις. Όταν οι αγορές άνοιξαν ξανά στις 16 Ιουνίου, οι τιμές ανέβηκαν για λίγο και μετά υποχώρησαν καθώς οι έμποροι εστίασαν στις αδιάκοπες ροές πετρελαίου.
Μια εβδομάδα αργότερα, τα στοιχήματα ήταν ακόμα μεγαλύτερα μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις το Σαββατοκύριακο. Ωστόσο, η παραγωγή και το εμπόριο πετρελαίου παρέμειναν ανεπηρέαστα. Κάποιοι έμποροι παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον ένα νέο προϊόν λιανικής που λανσαρίστηκε το σαββατοκύριακο, προσπαθώντας να καταλάβουν αν μπορούσε να προβλέψει με ακρίβεια το εμπόριο της Δευτέρας.
Άλλοι ενημέρωναν με σιγουριά τους πελάτες τους ότι οι τιμές θα πέσουν, ενώ μερικοί περιέγραφαν ιδιωτικά πώς προετοιμάστηκαν την Κυριακή για να πουλήσουν με το άνοιγμα της αγοράς, αλλά έχασαν την αποφασιστικότητά τους καθώς το Ιράν υποσχόταν εκδίκηση. Οι τιμές εκτοξεύτηκαν με την έναρξη του εμπορίου.
Όμως δεν άργησε η αγορά να ακολουθήσει την τακτική που υπέδειξε ο Μίλερ το 1991: Πουλήστε, πουλήστε, πουλήστε.
Η ήπια αντίδραση του Ιράν στους αμερικανικούς βομβαρδισμούς οδήγησε σε κατακόρυφη πτώση των τιμών και όταν το πετρέλαιο άνοιξε την Τρίτη το πρωί ήταν πάνω από 10 δολάρια χαμηλότερα από το επίπεδο που είχε φτάσει με το άνοιγμα της αγοράς την προηγούμενη ημέρα. Το νέο μάντρα της αγοράς πετρελαίου έγινε πιο ξεκάθαρο από ποτέ: το να πουλάς στις γεωπολιτικές κορυφώσεις της τιμής του πετρελαίου απέδωσε ξανά.
Ο Πρώτος Πόλεμος του Κόλπου «έθεσε το μέτρο για αυτό που τώρα αποκαλούμε πριμ κινδύνου στην προμήθεια», είπε ο Μίλερ, ο έμπειρος έμπορος. «Από τότε η εμπορική κοινότητα είναι ευχαριστημένη να ποντάρει στην επικράτηση των αντιαεροπορικών συστημάτων.»
