Του Βασίλη Γεώργα
Με σύμμαχο την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την προσδοκία ότι ο Mario Draghi «θα κάνει ό,τι χρειαστεί» για να μην αναζωπυρωθεί η χρηματοπιστωτική κρίση στην ευρωζώνη, πορεύονται οι αγορές την επομένη του ιταλικού δημοψηφίσματος.
Η ανάκαμψη των χρηματιστηρίων και των ομολόγων αποτελούν έμπρακτη διάψευση της καταστροφολογίας που βρήκε εύφορο έδαφος να αναπτυχθεί τις προηγούμενες ημέρες, ωστόσο δεν σημαίνει ότι ο προβληματισμός είναι απών ή ότι οι αξίες δεν είναι ευάλωτες ενόψει της περιόδου μεγάλων πολιτικών ρίσκων που ξημερώνει για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έλληνες διαχειριστές κεφαλαίων και αναλυτές της αγοράς που μίλησαν στο Liberal εκτιμούν ότι οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ θα λειτουργήσουν πυροσβεστικά στο μέτωπο των βραχυπρόθεσμων ανησυχιών των αγορών, αλλά εκφράζουν ισχυρές επιφυλάξεις ότι τελικά θα είναι οι πολιτικές εξελίξεις στη γείτονα και αργότερα σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, εκείνες τελικά θα απειλήσουν να πυροδοτήσουν τη σκανδάλη ενός γενικευμένου κραχ στις αγορές.
Όπως επισημαίνει στέλεχος της αγοράς «με αφορμή το Brexit και τώρα την Ιταλία, αποδεικνύεται ότι το πρόβλημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δύο όψεις, είναι από τη μια πολιτικό και από την άλλη οικονομικό. Ενώ το οικονομικό χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα παρέμβασης της ΕΚΤ που δρα πυροσβεστικά, το πολιτικό προκαλεί τεράστια ανασφάλεια στις αγορές γιατί δεν γνωρίζουν πώς να το διαχειριστούν. Οπότε ζούμε έναν διαρκή πόλεμο ανάμεσα στην πολιτική ανασφάλεια και την ασφάλεια του Draghi».
Για την Ελλάδα που σήμερα θα αποτελέσει κύριο θέμα μαζί με την Ιταλία στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος ερμηνεύεται τόσο από τον πολιτικό κόσμο όσο και από στελέχη της αγοράς ως «credit positive» υπό την έννοια ότι αναμένεται να εντείνει την πίεση ώστε να βρεθούν συμβιβαστικές λύσεις για να απομακρυνθεί ως το τέλος του έτους το ελληνικό πρόβλημα από το προσκήνιο. Αυτή, είναι ωστόσο μια αμφισβητούμενη ερμηνεία που μένει να φανεί από τις ίδιες τις εξελίξεις.
Διπλό το ιταλικό πρόβλημα με κόκκινα δάνεια και χρέος
Έμπειρο στέλεχος μεγάλης επενδυτικής εταιρείας του εξωτερικού χαρακτήριζε νωρίτερα «πολύ κρίσιμες τις στιγμές για όλη την ευρωζώνη» στον απόηχο του ιταλικού δημοψηφίσματος, επισημαίνοντας ότι «πρέπει να βρει λύση πολύ γρήγορα η ΕΚΤ ώστε να αντιμετωπιστεί άμεσα το πολιτικό κενό στην Ιταλία ενόψει της ανακεφαλαιοποίησης της Monte Dei Paschi».
Το ίδιο στέλεχος που μίλησε με τον όρο της ανωνυμίας στο Liberal, θεωρεί αναπόφευκτο το bail in στην ιταλική τράπεζα και εκτιμά πως συνολικά ο τραπεζικός κλάδος στη γειτονική χώρα θα αντιμετωπίσει μεγάλες δυσκολίες να συγκεντρώσει κεφάλαια από τους επενδυτές το επόμενο διάστημα. «Το πρόβλημα με την Ιταλία δεν είναι μόνο τα 280 δις. ευρώ των κόκκινων και επισφαλών τραπεζικών δανείων, αλλά η πολύ μεγάλη έκθεση των επενδυτών σε κρατικά ομόλογα σε βαθμό που αν για κάποιο λόγο ξεφύγει η κατάσταση, η ευρωζώνη να κινδυνεύσει να βιώσει καταστάσεις πολύ χειρότερες από εκείνες με τη Lehman Brothers», είναι η άποψη του.
Τα ρίσκα να διαλυθεί το σύστημα είναι πολύ μεγάλα
Γνωστός διαχειριστής κεφαλαίων μεγάλης ελληνικής τράπεζας, περιγράφει με ιδιαίτερα μελανά χρώματα τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν πλέον οι αγορές ως αποτέλεσμα του ρίσκου να οδηγηθεί σε εκλογές η Ιταλία μετά την παραίτηση Renzi.
«Εάν η Ιταλία οδηγηθεί τελικά σε πρόωρες εκλογές μέσα στο 2017 και επικρατήσει το κίνημα των Πέντε Αστέρων του Beppe Grillo, η ευρωζώνη οδεύει προς διάλυση. Το ρίσκο είναι πλέον πολύ μεγάλο για τις αγορές. Ενώ τα ανοδικά περιθώρια στα ομόλογα και τις μετοχές είναι ελάχιστο, ο καθοδικός κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος. Επομένως δεν έχει λόγο κάποιος επενδυτής να μείνει στην Ιταλία και θα την ξεπουλήσει. Τα ρίσκα να «διαλυθεί» το σύστημα είναι πολύ μεγάλα γιατί στην περίπτωση της Ιταλίας δεν είναι να αλλάξει απλώς μια κυβέρνηση και δεν τρέχει τίποτα. Με τις πολιτικές δυνάμεις που αναδύονται στη χώρα εμφανίζονται κινήσεις για διάλυση της ευρωζώνης. Ο κίνδυνος είναι ασύμμετρος γιατί το ρίσκο δεν είναι να κερδίσεις λίγα αλλά να τα χάσεις όλα».
Λεφτά σε βαρέλι δίχως πάτο από την ΕΚΤ αν αναδειχθεί ο Beppe Grillo
Μιλώντας στο Liberal υψηλόβαθμο στέλεχος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών εμφανίζεται καθησυχαστικός για το επόμενο διάστημα, διερωτώμενος, όμως, για το τι θα μπορούσε να σηματοδοτήσει η περίοδος πολιτικής αβεβαιότητας στην οποία εισέρχεται η Ιταλία μετά την παραίτηση Renzi.
«Δεν περιμένω να δω τώρα κάτι ακραίο. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει δείξει ότι είναι καλά προετοιμασμένη και μπορεί να λειτουργήσει πυροσβεστικά. Γι αυτό και οι αγορές δεν πανικοβάλλονται γιατί γνωρίζουν ότι ο Ντράγκι είναι εδώ και ποντάρουν στο ότι θα βρεθεί μια ισορροπία», λέει στο Liberal.
Οι προκλήσεις είναι όμως πολύ μεγάλες, όπως σημειώνει ο ίδιος. Αν στην Ιταλία δεν μπορούν να βγάλουν κυβέρνηση, αν εμφανιστούν προβλήματα πολιτικής αστάθειας και αποτύχουν οι αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, αν ειδικά η Monte Dei Paschi αποτύχει να συγκεντρώσει τα 5 δις. ευρώ που ζητά και πάει σε resolution και κούρεμα ομολογιούχων, αυτό θα πυροδοτήσει πανικό στην Ιταλία επειδή όλο το τραπεζικό σύστημα είναι προβληματικό και θα προκληθεί πρόβλημα σε όλα τα assets.
Κατά την άποψή του «ο Draghi γνωρίζει το πρόβλημα και θα επέμβει για να προστατεύσει το ευρώ. Το γεγονός όμως ότι τα μεγέθη του ιταλικού χρέους είναι πολύ μεγάλα και ότι η αναταραχή ξεσπά ενώ επιχειρείται η ανακεφαλαιοποίηση ιταλικών τραπεζών, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες. Η παρέμβαση πρέπει να είναι γρήγορη και αποτελεσματική για να τελειώσει το πρόβλημα, αλλά πολύ φοβάμαι ότι αν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία είναι τέτοιες που ευνοούν τις φυγόκεντρες τάσεις και σε περίπτωση εκλογών αναδειχθεί μια κυβέρνηση που θα επιδιώξει να ωθήσει εκτός ευρώ τη χώρα, οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ θα γίνουν σε ένα βαρέλι δίχως πάτο».
Διαβάστε ακόμα:
- Ewald Nowotny: Πιθανό να χρειαστούν κρατική διάσωση κάποιες ιταλικές τράπεζες
