Περισσότερες ρυθμίσεις δανείων μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού για να αποφευχθούν οι πλειστηριασμοί, είναι η κατεύθυνση που δίνει από καιρό τώρα η κυβέρνηση πριν ακόμα από τη συζήτηση στην Άρειο Πάγο για το δικαίωμα των διαχειριστών να καταφεύγουν σε πλειστηριασμούς και ετοιμάζει και νέες διατάξεις οι οποίες θα βελτιώσουν το πλαίσιο. Ο στόχος έχει ήδη τεθεί για αύξηση 30% στις ρυθμίσεις μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού και οι διαχειριστές τον ενσωμάτωσαν στα πλάνα τους για φέτος.

Για το σκοπό αυτό η κυβέρνηση πίεσε τους διαχειριστές και τις τράπεζες για περισσότερες ρυθμίσεις ενώ είχε συνεργασία μαζί τους για να διευκολύνει να γίνουν περισσότερες ρυθμίσεις. Τώρα μάλιστα προωθεί και νομοθετικές βελτιώσεις προς το σκοπό αυτό. Οι βελτιώσεις που ετοιμάζονται στοχεύουν:

• Σε διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του εξωδικαστικού μηχανισμού είτε υπάρχει άλλη οφειλή, ρυθμισμένη ή μη είτε όχι. Το πρόβλημα προέκυπτε από ήδη ρυθμισμένα δάνεια τα οποία θα έπρεπε να ρυθμιστούν ξανά με άλλη αρρύθμιστη οφειλή, μπαίνοντας ξανά στην κατηγορία των «κόκκινων δανείων». Αυτό θα λυθεί μετά από αίτημα των τραπεζών και των εταιρειών διαχείρισης. Θα υπολογίζεται και η δόση του ρυθμισμένου δανείου στο μηνιαία έξοδο του οφειλέτη, με ένα ελαφρώς μεγαλύτερο περιθώριο. 
• Σε υποχρεωτική αιτιολόγηση τόσο για τους οφειλέτες, όσο και για τους διαχειριστές των δανείων ή τις τράπεζες της απόφασής τους να αρνηθούν μία ρύθμιση που προκύπτει από τον αλγόριθμο.
• Σε μείωση του επιτοκίου για χρέη προς το δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία σε 3% για να αποφευχθεί η μεγάλη επιβάρυνση από την αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός είναι η μία από τις λύσεις που έχει ο οφειλέτης δανείου που δεν εξυπηρετείται και θεωρείται «κόκκινο δάνειο». Αυτά είναι τα δάνεια τα οποία δεν έχουν ρυθμιστεί, δεν έχουν ενταχθεί σε κάποιο μηχανισμό προστασίας όπως ο νόμος Κατσέλη ή πρόσφατα στη ρύθμιση που έχει ανοίξει για τα ευάλωτα νοικοκυριά, για τα οποία θα μειωθεί στο μισό η αύξηση της δόσης από τα αυξημένα επιτόκια της ΕΚΤ.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ο δανειολήπτης είτε θα προσφύγει στον εξωδικαστικό μηχανισμό, είτε θα προσπαθήσει να ρυθμίσει το δάνειό του μέσω της εταιρίας διαχείρισης, που το έχει αναλάβει.

Σημειώνεται ότι βάσει του υπάρχοντος νόμου για παροχή 2ης ευκαιρίας (Ν. 4738/2020) ο οφειλέτης είχε τη δυνατότητα με ρύθμιση να εξοφλήσει χρέη στο δημόσιο μέχρι και σε 20 χρόνια (240 δόσεις) και χρέη σε τράπεζες σε 35 χρόνια (420 δόσεις). Εδώ υπάρχει αίτημα από τους αγοραστές των δανείων, να μειωθούν οι δόσεις με αντάλλαγμα μεγαλύτερο «κούρεμα της οφειλής».

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία τα ρυθμισμένα δάνεια που διαχειρίζονται οι servicers είναι περισσότερα από 27 δισ. ευρώ, και αφορούν περισσότερους από 590.000 δανειολήπτες. Οι εταιρείες διαχείρισης, στοχεύουν εντός του πρώτου εξαμήνου φέτος σε ρυθμίσεις δανείων, ύψους 3,2 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 30% από πέρυσι σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. 

Με βάση τα στοιχεία που έχουν ανακοινώσει οι εταιρείες αυτές, την τελευταία τριετία οι εταιρείες διαχείρισης έχουν επιστρέψει στο τραπεζικό σύστημα ρυθμισμένα δάνεια, συνολικού ύψους άνω των οκτώ δισ. ευρώ που αφορούν 115.000 δανειολήπτες. 

Μία άλλη λύση που προετοιμάζεται αλλά δεν είναι ακόμα έτοιμη, είναι αυτή του Φορέα Ακινήτων, μέσω του οποίου ο οφειλέτης θα ενοικιάζει το ακίνητό του και ταυτόχρονα θα το εξοφλεί. Θα λειτουργεί όπως το leasing και τον φορέα με τα ακίνητα θα αναλάβει κάποιο fund.

Ο διαγωνισμός για τον φορέα είναι σε εξέλιξη και έξι funds που εκδήλωσαν ενδιαφέρον να αναλάβουν, έχουν παραλάβει την πρόσκληση συμμετοχής και θα διαγωνισθούν. 

Είναι τα funds Fortress, Davidson Kempner, Bain, Bracebridge και CRC. Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι στο φορέα μπορούν να ενταχθούν 136.000 ακίνητα, με την αξία τους να υπολογίζεται σε 11,3 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την εμπειρία του πρώτου προγράμματος «Γέφυρα».

Πλειστηριασμοί και ρυθμίσεις 

Το 2022 έγιναν συνολικά 38.205 πλειστηριασμοί όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-auction, από τους 53.706 οι οποίοι είχαν αναρτηθεί. Περίπου 9.000 ακίνητα μεταβιβάσθηκαν με τον τρόπο αυτό.

Για το 2023 περίπου 17.000 πλειστηριασμοί έχουν αναρτηθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και περίπου 13.000 από αυτούς έχουν προγραμματισθεί για το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς. Ήδη πάνω από 4.000 πλειστηριασμοί κατέληξαν άπρακτοι χωρίς πλειοδότη.

Στο μεταξύ, μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού γίνεται «κούρεμα» που κατά μέσο όρο φθάνει το 23,5% για στεγαστικά δάνεια (φθάνει το 40,1% κατά μέσο όρο για επιχειρηματικά δάνεια και 31,9% για καταναλωτικά). 

Από τις ρυθμίσεις που έγιναν έως τώρα προκύπτει ότι η μέση διάρκεια της ρύθμισης είναι τα 15 χρόνια για δάνεια. 

Μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού:

*Έχουν υποβληθεί 47.600 αιτήσεις για συνολικές οφειλές 26,7 δισ. ευρώ (που όμως αφορούν και χρέη προς το δημόσιο κι όχι μόνον δάνεια).

*Έχουν εγκριθεί ρυθμίσεις 2,7 δισ. ευρώ, από τα οποία το 1,7 δισ. ευρώ αφορά χρέη στο δημόσιο και 1,2 δισ. ευρώ χρέη από δάνεια.

*Στο βασικό σενάριο προβλέπεται μέχρι τον Ιούνιο να έχουν ρυθμισθεί συνολικά χρέη 1,6 δισ. ευρώ, ενώ το αισιόδοξο σενάριο προβλέπει να ρυθμισθούν χρέη 1,8 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία τα ρυθμισμένα δάνεια που διαχειρίζονται οι servicers είναι περισσότερα από 27 δισ. ευρώ, και αφορούν περισσότερους από 590.000 δανειολήπτες. Οι εταιρείες διαχείρισης, στοχεύουν εντός του πρώτου εξαμήνου φέτος σε ρυθμίσεις δανείων, ύψους 3,2 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 30% από πέρυσι σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. 

Με βάση τα στοιχεία που έχουν ανακοινώσει οι εταιρείες αυτές, την τελευταία τριετία οι εταιρείες διαχείρισης έχουν επιστρέψει στο τραπεζικό σύστημα ρυθμισμένα δάνεια, συνολικού ύψους άνω των οκτώ δισ. ευρώ που αφορούν 115.000 δανειολήπτες.