Του Tyler Brandt
Αν περάσετε λίγο χρόνο στο διαδίκτυο ή κάνοντας παρέα ανθρώπους που το κάνουν αυτό, θα έχετε πιθανότατα ακούσει την έκφραση ΟΚ Boomer. Ίσως έχετε ακούσει να τη λένε σε σας, ή ίσως την είπατε εσείς σε κάποιον άλλο. Το μιμίδιο αυτό είναι ένα από τα πιο δημοφιλή σήμερα θέματα συζήτησης και υπάρχει πολύ καλός λόγος γι' αυτό.
Το ΟΚ Boomer είναι μια απάντηση στους μεγαλύτερους που ισχυρίζονται ότι ξέρουν τα πράγματα καλύτερα από τους νέους. Το Boomer φυσικά αναφέρεται στη γενιά των baby boomers (των ανθρώπων που γεννήθηκαν κατά την περίοδο 1946-1964). Έχει ως στόχο να κόβει τη συζήτηση με τρόπο ειρωνικά καταδεκτικό, κυρίως γιατί οι νεότερες γενιές αισθάνονται πως έτσι επιστρέφουν τη συμπεριφορά που εισπράττουν από τους εκπροσώπους της γενιάς των boomer.
Η γενιά Ζ και οι μιλλένιαλ αισθάνονται ότι τους επικρίνουν που δεν αγοράζουν σπίτια, δεν παντρεύονται και δεν κάνουν παιδιά. Τους λένε πως είναι “ψυχολογικώς σημαδεμένοι” και πως οι συνήθειές τους καταστρέφουν αμέτρητους παραγωγικούς κλάδους. Περνούν υπερβολικά πολύ χρόνο στα κινητά τους και είναι κοινωνικώς προοδευτικοί.
Το ΟΚ Boomer είναι μια απάντηση σε όλες αυτές τις κριτικές. Είναι ένα μιμίδιο που γεννήθηκε μέσα από την αγανάκτηση απέναντι σε εκείνους που τους λένε απλώς να “δουλέψουν σκληρότερα” όταν έχουν να αντιμετωπίσουν ανησυχίες για το περιβάλλον, την ανισότητα, το κόστος στέγασης και ιατρικής φροντίδας και την απουσία θέσεων εργασίας.
Αυτοί είναι οι λόγοι που έχει εκτοξευθεί το μιμίδιο του ΟΚ Boomer. Μολονότι καταλαβαίνω τις ανησυχίες εκείνων που το χρησιμοποιούν (άλλωστε είμαι ένας εικοσιτριάχρονος μέλος της Γενιάς Ζ), επιλέγω να μη χρησιμοποιώ τη φράση αυτή, για τους εξής τρεις λόγους.
Το ΟΚ Boomer αποκαλύπτει νωθρότητα και απορριπτικότητα
Όταν κανείς συμμετέχει σε μια συζήτηση ή έναν διάλογο με οποιονδήποτε άλλο, δεν είναι καλή ιδέα να χρησιμοποιεί ad homimen, προσωπικές επιθέσεις. Αυτό είναι ουσιαστικά το ΟΚ Boomer. Είναι μια προσπάθεια να ακυρώσει ή να απορρίψει κανείς τις απόψεις κάποιου άλλου λόγω της ηλικίας του, το οποίο είναι απαγορευτικό αν θέλει κανείς να κερδίσει ποτέ την καρδιά και τον νου των συνομιλητών του.
Ας πούμε ότι υπάρχει μια κατάσταση όπου σας τρώει να πείτε ΟΚ Boomer σε κάποιον. Είναι το δείπνο των Ευχαριστιών στο σπίτι της θείας Κάρεν, και όλοι οι αγαπημένοι σας ξάδερφοι, θείες, θείοι, παππούδες και γιαγιάδες είναι εκεί. Το δείπνο είναι έτοιμο, κάθεστε στο τραπέζι και αρχίζετε να τρώτε. Στην πρώτη μπουκιά της γαλοπούλας, ο θείος Μπομπ αρχίζει να παραπονιέται για “τους λαθρομετανάστες που κλέβουν δουλειές από τους Αμερικανούς” λέγοντας ότι θέλει να “χτίσει το τείχος 3 μέτρα ψηλότερο” για να μειωθεί η εγκληματικότητα.
Αντί να του πείτε “ΟΚ Boomer”, έχετε την ευκαιρία να βάλετε τον θείο Μπομπ σε μια διαλεκτική συζήτηση. Χάρη στην εποχή της πληροφορίας, πηγαίνετε στο άρθρο του FEE με τίτλο “Καταρρίπτουμε 3 συνήθεις μύθους για τη μετανάστευση” και απαντάτε στον θείο σας με λογική και ευθύτητα.
“Θείε Μπομπ” του λέτε. “Από το 2012, οι Μεξικανοί εργάτες φεύγουν από τις ΗΠΑ με μεγαλύτερο ρυθμό απ' ό,τι φτάνουν. Αυτή η μείωση της μετανάστευσης έχει επηρεάσει αρνητικά την οικονομία μας. Μάλιστα, η Εθνική Ένωση Οικοδόμων εκτιμά ότι ο αριθμός των μη καλυμμένων θέσεων στις κατασκευών στις ΗΠΑ έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2014 έως το 2016”.
Ο θείος Μπομπ ζαλίζεται από την ήρεμη, βασισμένη σε δεδομένα, μη εχθρική απάντησή σας. Ποτέ δεν άκουσε έναν εικοσάχρονο να αντιμετωπίζει τις πολιτικές του απόψεις με σεβασμό μέχρι σήμερα!
Και συνεχίζετε: “Καλέ μου θείε, οι έρευνες καταδεικνύουν ότι οι μετανάστες και οι παράνομα εισελθόντες είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν εγκληματίες απ' ό,τι οι γεννημένοι Αμερικανοί. Ακόμα, είναι πιο πιθανό να κερδίσεις το λαχείο ή να σκοτωθείς σε ένα αεροπορικό δυστύχημα από το να δολοφονηθείς σε μια τρομοκρατική επίθεση από έναν παράνομο μετανάστη”.
Ο θείος Μπομπ δεν πείθεται εντελώς, αλλά απαντά “Λοιπόν μικρέ, πρέπει να κοιτάξω αυτά τα δεδομένα”.
Αν λέγατε στον θείο Μπομπ “ΟΚ Boomer” θα μπορούσε να σας απαντήσει “Σε πρόγκαρα, μικρή μου χιονονιφάδα;” (Μπορεί να νομίζετε ότι αστειεύομαι αλλά πρόκειται για πραγματικό τίτλο “Hey Snowflake, don't 'OK, boomer' me at work”).
Εντάξει, πρόκειται για ένα υποθετικό σενάριο και φαντάζομαι όλες τις απαντήσεις. Όμως το να αντιμετωπίζει κανείς του άλλους με σεβασμό και να συζητά μαζί τους με λογικά επιχειρήματα είναι πάντα καλύτερη μέθοδος από το να τους μιλά υποτιμητικά.
Αν όντως μιλήσετε ήρεμα με τον μπούμερ σας στο τραπέζι των Ευχαριστιών και ο γκρινιάρης θείος σας συνεχίσει να εκστομίζει ανοησίες ή γίνει εχθρικός, τουλάχιστον θα έχετε προσπαθήσει. Να αισθάνεστε περηφάνια για το γεγονός ότι εσείς συμπεριφερθήκατε καλύτερα από τον πιο ηλικιωμένο συγγενή σας.
Κάποιοι μεγαλύτεροι είναι σοφοί
Πέρα από το ότι προτιμώ να συζητώ με σεβασμό με άλλους ανθρώπους, επιλέγω να μη χρησιμοποιώ το ΟΚ Boomer γιατί πιστεύω ότι έχουν να προσφέρουν σοφία - τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς.
Σίγουρα, οι μπούμερ μπορεί να δώσουν κακές συμβουλές, ιδίως όταν έχουν να χειριστούν συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις. “Σκλήρυνε και ξεπέρασέ το” (Λες και η ψυχολογική καταπίεση του παρελθόντος συνεπάγεται ότι και άλλοι θα πρέπει να υποφέρουν με τον ίδιο τρόπο).
Δεν θα πρέπει βεβαίως να ακολουθούμε όλες τις συμβουλές, ιδίως αυτές που δεν ζητήσαμε. Αλλά το πλεονέκτημα να είναι κανείς νέος είναι ότι μπορούμε να ρωτάμε μεγαλύτερους ανθρώπους για τις εμπειρίες της ζωής τους και να βρίσκουμε το πώς αντιμετώπισαν κάποια από τα ίδια ζητήματα που μας απασχολούν σήμερα.
Υπήρξαν πολλές φορές στη ζωή μου που προσπάθησα μόνος μου να βρω λύσεις στα προβλήματά μου, και υπέφερα περισσότερο γι' αυτό.
Κάποιες από τις καλύτερες ερωτήσεις που έκανα είναι οι εξής:
-Πώς ξέρεις ότι έχεις βρει τον κατάλληλο σύντροφο για την υπόλοιπη ζωή σου;
-Πώς ξέρεις τι να κάνεις με τη ζωή σου;
-Για ποια πράγματα αισθάνεσαι ευγνωμοσύνη που έχεις σήμερα αλλά δεν είχες μεγαλώνοντας;
-Τι έχει αλλάξει προς το καλύτερο και τι προς το χειρότερο;
Στις ερωτήσεις για τις εμπειρίες ζωής, δεν υπάρχουν “λάθος” απαντήσεις. Απλώς μπορεί κανείς να παρατηρήσει τη φιλοσοφία που διέπει τη ζωή των ανθρώπων και το πώς αυτή τους βοήθησε ή τους έβλαψε. Αφού ακούσει κανείς την απάντηση, μπορεί να αποφασίσει μόνος του για το αν θα ακολουθήσει τη συμβουλή που έλαβε. Στη χειρότερη περίπτωση, θα έχει περισσότερες πληροφορίες απ' ό,τι πριν για να πάρει μια απόφαση.
Τα πράγματα γίνονται καλύτερα
Ο τρίτος και τελευταίος λόγος που δεν χρησιμοποιώ τη φράση ΟΚ Boomer δεν έχει να κάνει καθόλου με τη γενιά των μπούμερ, αλλά με τους λόγους που άλλοι χρησιμοποιούν αυτή τη φράση.
Το ΟΚ Boomer ρίχνει με αδιόρατο τρόπο στους μπούμερ το φταίξιμο ότι έκαναν τον κόσμο χειρότερο για τους ανήκοντες στις γενιές των μιλένιαλ και των Ζ. Οι μπούμερ παίρνουν το φταίξιμο για το χρέος των φοιτητικών δανείων, για την καταστροφή της στεγαστικής αγοράς και γενικώς για την καταστροφή της οικονομίας.
Το χρέος των φοιτητικών δανείων είναι όντως ένα ζήτημα, αλλά είναι άραγε δίκαιο να ρίχνουμε σε μια ολόκληρη γενιά το φταίξιμο για το πρόβλημα αυτό; Ίσως το πρόβλημα να είναι τα δάνεια που στηρίζει το κράτος, που δεν δίνουν στα πανεπιστήμια κανένα κίνητρο να χαμηλώσουν τις τιμές.
Οι τιμές στέγασης αυξάνονται με αστρονομικούς ρυθμούς, ιδίως στις μεγαλουπόλεις της Νέας Υόρκης και της Καλιφόρνιας. Γιατί όμως; Θα έλεγα διότι οι ρυθμίσεις των πολεοδομικών περιορισμών κάνουν δυσκολότερη και ακριβότερη την κατασκευή σπιτιών. Δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει λοιπόν που όταν τα σπίτια γίνονται σπανιότερα, ακριβαίνουν και περισσότερο.
Όσο για την οικονομία, τα πράγματα μπορεί να φαίνονται άσχημα, αλλά στην πραγματικότητα ποτέ δεν ήταν καλύτερα. Σε ολόκληρο τον κόσμο τα ποσοστά φτώχειας μειώνονται με ραγδαίους ρυθμούς, λίγοι όμως είναι αυτοί που το παρατηρούν.
Όπως αναφέρει η Wall Street Journal, ο παγκόσμιος πληθυσμός που ζει υπό συνθήκες ακραίας φτώχειας έπεσε κάτω από τα 750 εκατομμύρια για πρώτη φορά από τότε που η Παγκόσμια Τράπεζα άρχισε να συγκεντρώνει παγκόσμια στατιστικά στοιχεία το 1990, μια μείωση άνω του 1 δις ανθρώπων κατά τα τελευταία 25 χρόνια.
Τα δεδομένα είναι σχεδόν απίστευτα. Κατά την περίοδο 1990-2015, πάνω από 137.000 ξέφευγαν από την ακραία φτώχεια κάθε μέρα. Και είναι οι φτωχότεροι του πλανήτη αυτοί που πλουτίζουν γρηγορότερα από οποιονδήποτε άλλο.
Έτσι, όταν άνθρωποι της ηλικίας μου παραπονιούνται για το πώς απαίσια είναι η κατάσταση και ρίχνουν το φταίξιμο στους μπούμερς, εγώ απλώς δεν το δέχομαι. Δεν εξυμνώ τους μπούμερς λέγοντας ότι έκαναν τα πράγματα σπουδαία, κυρίως γιατί δεν βλέπω συνήθως αυτά τα πράγματα συλλογικά.
Αν έπρεπε να αναλύσω τις καινοτομίες και τα βήματα προόδου που βελτίωσαν τον κόσμο μας, θα έβρισκα ένα σύνολο ατόμων που θα προσπάθησαν να κάνουν τη δική τους γωνιά στον κόσμο λίγο καλύτερη, και όχι μέλη μιας συγκεκριμένης γενιάς που έκαναν τα πράγματα χειρότερα.
Ένας καλύτερος τρόπος
Γι' αυτούς τους λόγους, επιλέγω να μη λέω ΟΚ Boomer.
Είναι όντως ένα αστείο μιμίδιο, αλλά ας μη το αφήσουμε να μπει στον καθημερινό λόγο, γιατί θα προκαλέσουμε πολύ πόνο.
Μια καλύτερη εναλλακτική θα είναι να είμαστε λογικοί, ευγενικοί, και να σκεφτόμαστε τους συνομιλητές μας. Είναι εύκολο να είμαστε απορριπτικοί και απότομοι απέναντι σε εκείνους που ισχυρίζονται ότι ξέρουν καλύτερα τα πράγματα από μας, ιδίως αν έχουν μεγαλύτερη ηλικία και εμπειρία.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι μπούμερς έχουν δίκιο στα πάντα. Δεν έχουν, όπως κανείς δεν έχει. Εντέλει το Οκ Boomer δεν αφορά τους μπούμερς, αλλά το πώς εμείς επιλέγουμε να συμπεριφερόμαστε.
Έχουμε την ακεραιότητα και την ψυχραιμία να συνομιλούμε με επιχειρήματα; Μπορούμε να διατηρούμε μια στάση ευγνωμοσύνης, ακόμη και όταν φαίνεται πως δεν έχουμε κανέναν λόγο προς τούτο; Μπορούμε να διατυπώνουμε με ακρίβεια τις ιδέες μας; Μπορούμε να δείχνουμε μια κάποια διανοητική ταπεινότητα, ακόμη και όταν δεν κάνουν το ίδιο κι οι άλλοι;
Βεβαίως, αυτά τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα όσο ακούγονται. Το να εντοπίσουμε όμως τους σωστούς τρόπους συμπεριφοράς είναι το πρώτο βήμα για να τους ακολουθήσουμε - η γνώση τους είναι η μισή μάχη. Και με το να προσπαθούμε απλώς να βελτιώσουμε τους εαυτούς μας, οι άλλοι θα το παρατηρήσουν, και θα δημιουργηθεί ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα τριγύρω μας.
Και ποιος ξέρει - αν ένας μπούμερ το παρατηρήσει, μπορεί ακόμη και να αποκατασταθεί η πίστη του στη γενιά μας.
--
Ο Tyler Brandt είναι βοηθός σύνταξης στο FEE.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 22 Νοεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.