Μπορεί οι ρωσικές αρχές να έκλεισαν την εφημερίδα του, o ίδιος όμως αρνείται να σιωπήσει. O δημοσιογράφος Ντμίτρι Μουράτοφ της Novaya Gazeta, τιμηθείς με Νόμπελ Ειρήνης, μιλά στο BBC εκφράζοντας την αγωνία του για το πόσο «μακριά» μπορεί να φθάσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν στην αντιπαράθεσή του με τη Δύση.
«Δύο γενιές έζησαν χωρίς την απειλή του πυρηνικού πολέμου. Aλλά αυτή η περίοδος τελείωσε. Θα πατήσει ο Πούτιν το κουμπί των πυρηνικών ή όχι; Ποιος ξέρει; Κανείς δεν το ξέρει αυτό. Δεν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος που να μπορεί να πει με βεβαιότητα», λέει μιλώντας στον Στιβ Ρόζενμπεργκ του βρετανικού δικτύου.
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου του 2022, ο Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποιεί με χρήση του πυρηνικού οπλοστασίου της Μόσχας.
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι επαναφέρουν διαρκώς την απειλή, διαμηνύοντας πως οι δυτικές χώρες που εξοπλίζουν την Ουκρανία δεν πρέπει να ωθήσουν τη Ρωσία πολύ μακριά, και πριν από λίγες ημέρες, ο Πούτιν ανακοίνωσε σχέδια για εγκατάσταση τακτικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία. Λαμβάνοντας στη συνέχεια τη… σκυτάλη, ένας εκ των στενότερων συνεργατών του, ο Νικολάι Πατρούσεφ, προειδοποίησε ότι η Ρωσία έχει ένα «σύγχρονο μοναδικό όπλο ικανό να καταστρέψει οποιονδήποτε εχθρό, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών».
Μπλόφα ή μια απειλή που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη; Ο κ. Μουράτοφ διακρίνει ανησυχητικές ενδείξεις στη Ρωσία.
«Βλέπουμε πώς η κρατική προπαγάνδα προετοιμάζει τους ανθρώπους να σκεφτούν ότι ο πυρηνικός πόλεμος δεν είναι κάτι κακό. Στα τηλεοπτικά κανάλια εδώ, ο πυρηνικός πόλεμος και τα πυρηνικά όπλα προωθούνται σαν να διαφημίζουν τροφές για κατοικίδια. Ανακοινώνουν: 'Έχουμε αυτόν τον πύραυλο, εκείνο τον πύραυλο, ένα άλλο είδος πυραύλου». Μιλούν για στόχευση της Βρετανίας και της Γαλλίας, για πυροδότηση πυρηνικού τσουνάμι που διαλύει την Αμερική. Γιατί το λένε αυτό; Για να είναι έτοιμοι οι άνθρωποι εδώ», αναφέρει ο Ρώσος δημοσιογράφος, πολέμιος του καθεστώτος.
Στην κρατική τηλεόραση πρόσφατα, ένας γνωστός παρουσιαστής talk-show πρότεινε ότι η Ρωσία «θα πρέπει να κηρύξει νόμιμο στόχο οποιονδήποτε στρατιωτικό στόχο στο έδαφος της Γαλλίας, της Πολωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου». Ο ίδιος παρουσιαστής έχει προτείνει επίσης «ισοπέδωση ενός νησιού με στρατηγικά πυρηνικά όπλα και διεξαγωγή δοκιμής ή χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων, ώστε κανείς να μην έχει αυταπάτες»...
Η κρατική προπαγάνδα παρουσιάζει τη Ρωσία ως χώρα της ειρήνης και την Ουκρανία και τη Δύση ως επιτιθέμενους. Πολλοί Ρώσοι το πιστεύουν.
«Οι άνθρωποι στη Ρωσία έχουν ‘ακτινοβοληθεί’ από την προπαγάνδα», λέει ο κ. Μουράτοφ. «Η προπαγάνδα είναι ένας τύπος ακτινοβολίας. Όλοι είναι επιρρεπείς σε αυτήν, όχι μόνο οι Ρώσοι. Στη Ρωσία, η προπαγάνδα είναι δώδεκα τηλεοπτικά κανάλια, δεκάδες χιλιάδες εφημερίδες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το VK [η ρωσική έκδοση του Facebook] που εξυπηρετεί πλήρως την κρατική ιδεολογία», επισημαίνει.
«Και αν αύριο η προπαγάνδα ξαφνικά σταματήσει; Αν όλα είναι ήσυχα; Τι θα σκέφτονταν τότε οι Ρώσοι;» ρωτά ο Στιβ Ρόζενμπεργκ του BBC. «Η νεότερη γενιά μας είναι υπέροχη και καλά μορφωμένη», απαντά o Ντμίτρι Μουράτοφ. «Σχεδόν ένα εκατομμύριο Ρώσοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Πολλοί από αυτούς που έχουν παραμείνει είναι κατηγορηματικά αντίθετοι σε αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία. Είναι ενάντια στην κόλαση που έχει δημιουργήσει η Ρωσία εκεί», αναφέρει.
«Είμαι πεπεισμένος ότι μόλις σταματήσει η προπαγάνδα, αυτή η γενιά -και όλοι οι άλλοι με κοινή λογική- θα μιλήσουν. Το κάνουν ήδη», συνεχίζει. Είκοσι μία χιλιάδες διοικητικές και ποινικές υποθέσεις έχουν ανοίξει εναντίον Ρώσων που διαμαρτυρήθηκαν. Η αντιπολίτευση βρίσκεται στη φυλακή. Τα μέσα ενημέρωσης έχουν κλείσει. Πολλοί ακτιβιστές, πολίτες και δημοσιογράφοι έχουν χαρακτηριστεί ξένοι πράκτορες», σημειώνει.
«Έχει ο Πούτιν μία βάση υποστήριξης; Ναι, τεράστια. Αλλά αυτοί είναι ηλικιωμένοι που βλέπουν τον Πούτιν ως εγγονό τους, ως κάποιον που θα τους προστατεύει και που τους φέρνει τη σύνταξή τους κάθε μήνα, και τους εύχεται καλή χρονιά κάθε χρόνο. Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα πραγματικά εγγόνια τους πρέπει να πάνε να πολεμήσουν και να πεθάνουν», συνεχίζει.
Πέρυσι ο κ. Μουράτοφ δημοπράτησε το Νόμπελ Ειρήνης του για να συγκεντρώσει χρήματα για τα παιδιά πρόσφυγες από την Ουκρανία. Για το μέλλον δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος. «Ποτέ ξανά δεν θα υπάρξουν κανονικές σχέσεις μεταξύ του λαού της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Ποτέ. Η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να συμβιβαστεί με αυτήν την τραγωδία», δηλώνει.
«Στη Ρωσία η πολιτική καταστολή θα συνεχιστεί εναντίον όλων των αντιπάλων του καθεστώτος», προσθέτει. «Η μόνη ελπίδα που έχω βρίσκεται στη νέα γενιά· αυτούς τους ανθρώπους που βλέπουν τον κόσμο ως φίλο, όχι ως εχθρό και θέλουν να αγαπηθεί η Ρωσία και η Ρωσία να αγαπήσει τον κόσμο. Ελπίζω ότι αυτή η γενιά θα ζήσει περισσότερο από εμένα και τον Πούτιν», καταλήγει.