Του Γιάννη Μαντζίκου
Οι διαδηλώσεις που έχουν ξεσπάσει στο Ιράν έχουν θορυβήσει την πολιτική και θρησκευτική ηγεσία η οποία αδυνατεί να την κατάσταση.
Η κοινωνία του Ιράν βρίσκεται σε "σημειο βρασμού" κάτι που έφερε και την παρέμβαση του Ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη της χώρας Αλί Χαμενεϊ, δείγμα του ότι υπάρχει σαφής ανησυχία για το τι μέλλει γενέσθαι.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε αύξηση τουλάχιστον κατά 50% της τιμής της βενζίνης, για να στηριχθούν οι "ασθενέστεροι" λόγω της δεινής θέσης στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία της χώρας. Σύμφωνα με τον πρόεδρο Χασαν Ρουχανί, τα έσοδα που θα αντλούνται από την αλλαγή στην τιμή της βενζίνης θα βοηθήσουν 18 εκατομμύρια οικογένειες ή 60 εκατομμύρια Ιρανούς.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε αρχικά την αντίδραση οδηγών φορτηγών, οι οποίοι στο άκουσμα της είδησης άφησαν τα αυτοκίνητά τους στο μέσο μεγάλου αυτοκινητόδρομου. Γρήγορα ξέσπασαν διαδηλώσεις σε μεγάλες πόλεις της χώρας όπως η Σιράζ, η Ταμπρίζ και η Αχβαζ.
Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση αλλά και η ανώτατη θρησκευτική ηγεσία αιφνιδιάστηκαν κάτι που προκάλεσε σύμφωνα με διεθνή μέσα, εσωτερική αναταραχή. Ο Αλί Λαριτζανι ο πρόεδρος της Βουλής και στενός συνεργάτης του Αλί Χαμενει δήλωσε ότι δεν υπήρξε συνεννόηση του σώματος με τη κυβέρνηση, αδειάζοντας ουσιαστικά τον πρόεδρο Χασάν Ρουχανι. Ο πρώην πρόεδρος Αχμέντ Αχμεντινετζαντ μάλιστα παρενέβη λέγοντας "όταν στην χώρα συμβαίνουν τέτοια πράγματα θα πρέπει να ξέρουμε ποιος παίρνει τις αποφάσεις".
Ένα από τα ημι-επίσημα πρακτορεία της χώρας το IRNA, το οποίο ελέγχεται από τον πρόεδρο Ρουχανι, ανακοίνωσε ότι στην απόφαση να μειωθεί η εσωτερική κατανάλωση μετείχε και η ανώτατη θρησκευτική ηγεσία. Υπενθυμίζεται ότι πριν δέκα μέρες ο πρόεδρος Ρουχανι ανακοίνωνε την ανακάλυψη ενός κοιτάσματος πετρελαίου το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο περιέχει 50 δις βαρέλια πετρελαίου. Τότε ουκ ολίγοι ειδικοί προέβλεψαν ότι ήταν μια τακτική αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης.
Σε αυτή τη φάση φαίνεται ότι το Ιράν βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση δεδομένων των κυρώσεων που έχει επιβάλλει η Ουάσινγκτον στις εξαγωγές πετρελαίου και σε άλλους τομείς της οικονομίας. Η Κεντρική Τράπεζα της χώρας υπολογίζει ότι υπάρχει ρευστό για να καλύψει τις βασικές ανάγκες για 18 ακόμα μήνες. Οι Ιρανοί είχαν επενδύσει πολλά στις πρωτοβουλίες του Γάλλου προέδρου Εμμανουελ Μακρόν και ειδικότερα στην χορήγηση πιστωτικής γραμμής στήριξης. Παρόλα αυτά η Τεχεράνη θεώρησε τα 15 δις ευρώ που πρότεινε το Παρίσι "λίγα".
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πλήρες πακέτο κυρώσεων εναντίον του Ιράν από την Ουάσινγκτον μετά την απόσυρση από συμφωνία του 2015, ενεργοποιήθηκε πριν έναν χρόνο. Τότε αναλυτές προέβλεπαν ότι "στην καλύτερη περίπτωση το Ιράν θα περνούσε μια μεγάλη οικονομική ύφεση", όπως φαίνεται όμως τα πράγματα είναι πιο σοβαρά.
Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να αποκλείσει μια κοινωνική έκρηξη με ανυπολόγιστες συνέπειες για το καθεστώς.