Θα το γράψω κι ας μου την πέσουν οι κρατικιστές. Το γεγονός ότι οι γιατροί και νοσηλευτές του κρατικού ΕΣΥ υπερβάλουν εαυτόν στην πανδημία –κι έχουν την ευγνωμοσύνη όλων μας γι' αυτό, δεν σημαίνει διόλου ότι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι έγιναν ξαφνικά ήρωες και ανοικτόμυαλοι. Λαμβάνω δυσοίωνα μηνύματα από τους σχεδιασμούς που γίνονται στα υπουργεία για το ταμείο ανάκαμψης. Σαν να πηγαίνουμε φιρί-φιρί να χάσουμε τα ευρωπαϊκά λεφτά που υποτίθεται ότι θα σώσουν την χώρα.
Διότι οι υπουργοί σχεδιάζουν μεν μια δράση που είναι στο αντικείμενο τους, την καταθέτουν στις Βρυξέλλες, αυτή εγκρίνεται κατ’ αρχήν ως ιδέα μαζί με το κονδύλι που απαιτείται για την υλοποίηση της, αλλά μετά έρχεται η δεύτερη σοβαρότερη φάση, δηλαδή ο ακριβής σχεδιασμός κάθε βήματος με σαφή χρονικό προσδιορισμό. Ποιος θα τον κάνει αυτόν τον σχεδιασμό; Μα φυσικά μια επιτροπή του δημοσίου, που αποτελείται από διευθυντές, προϊσταμένους, υπηρεσιακούς γνώστες του αντικειμένου και συμβούλους του αντίστοιχου υπουργού.
Κι εδώ αρχίζουν τα παρατράγουδα. Συνεδριάζουν οι επιτροπές, ξανασυνεδριάζουν, ματαξανασυνεδριάζουν, περνάνε οι μήνες, φάκελοι πάνε κι έρχονται, γνώμες ανταλλάσσονται, mails γεμίζουν τις οθόνες των υπολογιστών, αλλά συγκεκριμένο αποτέλεσμα δεν βλέπουμε. Κάθε συνεδρίαση προγραμματίζει την επόμενη που θα γίνει σε δεκαπέντε μέρες, ενώ φτιάχνει και καμιά υποεπιτροπή που θα μελετήσει κάποιο ειδικό θέμα που πάντα προκύπτει και που πάντα η μεγάλη επιτροπή δεν μπορεί να λύσει από μόνη της.
Όλες οι επιτροπές, ανεξαρτήτως αν αφορούν το υπουργείο ανάπτυξης ή ναυτιλίας ή περιβάλλοντος ή άμυνας (τυχαία είναι τα παραδείγματα, αλλά για όλα έχω συγκεκριμένες πληροφορίες) κινούνται πάνω στις ατσάλινες ράγες δύο βασικών συνθημάτων. Πρώτον “γιαβάς-γιαβάς” (σιγά-σιγά δηλαδή που λένε οι Τούρκοι) και δεύτερον “κράτος και μόνο κράτος”. Κάθε παρέκκλιση απ’ αυτούς τους δυο «πυλώνες» αντιμετωπίζεται με στραβομουτσουνιάσματα, αρνήσεις, υπεκφυγές, κωλυσιεργίες, μουρμούρες και επικλήσεις χιλιάδων νόμων και διατάξεων.
Το «βιαστείτε γιατί η χώρα θα χάσει τα λεφτά», σ’ αυτές τις επιτροπές ακούγεται σαν βρισιά. Θα πάνε με το πάσο τους διότι γι' αυτούς προέχει το «φυλάω τον πισινό μου» παρά το «βιάζομαι». Μακροσκοπική ματιά έχουν οι κυβερνήσεις και οι δημοσιογράφοι, οι κρατικές επιτροπές είναι προσανατολισμένες στην τυπικότητα και την δήθεν νομιμότητα του στενού τους στόχου, όλα τα άλλα δεν τους αφορούν. Αυτοί μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει, τον μισθό τους τον παίρνουν, δεν χρειάζονται βιασύνες και υπερβατισμοί. Γιαβάς-γιαβάς για να ‘χουμε το κεφάλι μας ήσυχο.
Δεύτερον, στους σχεδιασμούς (όπως γίνονται και όταν γίνονται) χωράει μόνο το κράτος. Ο ιδιώτης είναι de facto εξοβελισμένος, καθότι συνώνυμο του απατεώνα και του αρπάχτρα. Το ευρωπαϊκό χρήμα πρέπει να κατευθυνθεί αποκλειστικά σε κρατικές δράσεις και να είναι υπό την σκληρή διαχείριση του κράτους, ο ιδιωτικός τομέας πάει για το κέρδος οπότε είναι αυταπόδεικτα ύποπτος. Κι αν τύχει και βρεθεί εκεί μέσα κανένας χριστιανός που θα πει ότι «αυτό δεν μπορεί ή δεν πρέπει να το κάνει το κράτος» πέφτουν οι υπόλοιποι να τον φάνε. Αν δεν μπορεί το κράτος δεν μπορεί κανείς, πάει τελείωσε.
Μην νομίζετε ότι γενικολογώ, αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί κι ας λέει η κυβέρνηση ότι ανοίγει το παιχνίδι ή ότι κάνει μεταρρυθμίσεις που ευνοούν την ελεύθερη οικονομία. Κι αν ο συνδυασμός του “γιαβάς-γιαβάς” και του “κράτος και μόνο κράτος” καταλήξει να αξιοποιήσουμε μόνο το μισό χρήμα που μπορεί να πάρει η χώρα, ωχ καημένε. Τι τον νοιάζει αυτόν που έτσι κι αλλιώς πληρώνεται;