Ένα σημειωματάριο από τα χρόνια της σπουδής του μέγιστου Ιρλανδού πωλήθηκε σε δημοπρασία των Sotheby’s. Στις σελίδες του αποκαλύπτεται, αντί ταυτότητας, ένα μικρό αλλά χαρακτηριστικό «πορτρέτο» που φιλοτέχνησε ο αισθητιστής για τον ίδιο.
Από τις σελίδες της βικτωριανής εποχής, ο χρόνος ξέβρασε στις μέρες μας ένα παιχνίδι σαν αυτό που παίζαμε κι εμείς στα σχολικά θρανία. Το άλμπουμ του 1877 φέρει τον κάπως βαρύγδουπο τίτλο «Πνευματικές Φωτογραφίες» (Mental Photographs), ένα είδος λευκώματος όπου καλείσαι να απαντήσεις σε ερωτήσεις που παραπέμπουν στο «όνομα, ζώο, πράγμα». Ανάμεσα στις σελίδες του, ξεχωρίζει το ραδινό πρόσωπο του Όσκαρ Ουάιλντ που με την πολυτάραχη ζωή και την καλλιτεχνική του δημιουργία σφράγισε την εποχή του.
Φοιτητής στην περίφημη Οξφόρδη, στο τμήμα κλασικών σπουδών, ο Όσκαρ δεν είχε κλείσει ούτε είκοσι χρόνων, όπως προδίδει και η νεανική φωτογραφία στη αριστερή σελίδα. Θα πρέπει, λοιπόν, να είναι από τα πρώτα σωζόμενα γραπτά «δημόσιου χαρακτήρα», καθώς δεν είχε δημοσιεύσει ακόμη για το ευρύ κοινό, αλλά το τετράδιο κρατά μια «επισημότητα». Εκεί, ο επίδοξος συγγραφέας υπογράφει με το πλήρες όνομά του, Όσκαρ Φίνγκαλ Ο'Φλάχερτι Ουίλς Ουάιλντ. Και μέσα από τριάντα εννέα προσωπικές ερωτήσεις, μας δίνει μια πληθώρα διαφορετικών προτιμήσεων: από το αγαπημένο του χρώμα, το λουλούδι, την εποχή, δέντρο και άρωμα, έως πολύτιμους λίθους, ζωγράφους, μουσικούς, ποιητές ονόματα κ.α.
Παρά το νεαρό της ηλικίας, οι απαντήσεις του Wilde απηχούν το σπινθηροβόλο πνεύμα του συγγραφέα και πολλές από αυτές είναι χαρακτηριστικά ευφυολογήματα του προικισμένου Ιρλανδού. Το ερωτηματολόγιο - πιθανότατα συμπληρωμένο για τους θαυμαστές του στο Πανεπιστήμιο – αποτυπώνει σε α’ πρόσωπο τον νεαρό Όσκαρ σε ένα απόσταγμα φράσεων, αλλά παρέχει επίσης μια σκληρή προφητεία για το τι θα ακολουθούσε. Στο τελευταίο ερώτημα «Ποιος είναι ο στόχος σας στη ζωή;», απαντά: «Επιτυχία: φήμη, ή ακόμα και κακή φήμη» (fame, or even notoriety).
Ιδού κάποιες από τις απαντήσεις του:
Ποιο είναι το αγαπημένο σας αντικείμενο στη φύση; Η θάλασσα (όταν δεν υπάρχουν μηχανές κολύμβησης). Μηχανές εννοεί τα φορητά αποδυτήρια για γυναίκες όπου φορούσαν το ολόσωμο μαγιό. Μετά ο καροτσέρης μετέφερε αυτές τις «μηχανές» μέσα στη θάλασσα μαζί με την καμπίνα!
Ποια είναι η αγαπημένη σας διασκέδαση; Να γράφω σονέτα και να διαβάζω.
Ποια είναι η αγαπημένη σας απασχόληση; Να διαβάζω τα δικά μου σονέτα.
Αν δεν ήσασταν εσείς, ποιος θα προτιμούσατε να είστε; Ένας καρδινάλιος της Καθολικής Εκκλησίας.
Πολύτιμος λίθος; Ζαφείρι το χειμώνα, διαμάντι το καλοκαίρι.
Ονόματα, αρσενικά και θηλυκά; Εύχαρις (Eucharis), Φλόρενς και Σεσίλ.
Ποιο χαρακτηριστικό θαυμάζετε περισσότερο στον άνδρα; Τη δύναμη της προσέλκυσης φίλων.
Ποιο χαρακτηριστικό θαυμάζετε περισσότερο στη γυναίκα; Τη δύναμη να γίνεις Κλεοπάτρα ή Αγία Αικατερίνη.
Ποιο χαρακτηριστικό του ανθρώπου μισείτε περισσότερο; Ματαιοδοξία, αυτοεκτίμηση, υπερηφάνεια.
Ποιες είναι οι πιο γλυκές λέξεις στον κόσμο; Μπράβο!
Ποιες είναι οι πιο λυπηρές λέξεις; Αποτυχία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το χιούμορ δεν τον εγκατέλειψε στιγμή. Προτού χάσει τη μάχη με τον θάνατο (1900), λένε ότι είπε για το φτωχικό δωμάτιο στο ξενοδοχείο που έμενε: «Εγώ και η ταπετσαρία παλεύουμε μέχρι θανάτου. Ένας απ’ τους δυο μας πρέπει να φύγει». Η δημόσια διαπόμπευση, η καταδίκη σε καταναγκαστικά έργα, η εξορία στο Παρίσι, ο θάνατός του στα 46 του χρόνια δεν στάθηκαν ικανά να παραδώσουν τον Όσκαρ στη λήθη και κατέκτησε την υστεροφημία που ονειρεύτηκε. Το άλμπουμ αυτό βρισκόταν στη συλλογή του ηθοποιού Steven Berkoff, ενός θιασώτη του Ουάιλντ, ο οποίος πρωταγωνίστησε σε μία από τις ταινίες του James Bond. Έγινε γνωστό σε δημοπρασία που πραγματοποίησαν οι Sotheby’s πριν λίγες ημέρες και πουλήθηκε για περίπου 53.000 ευρώ.