Με τη σχέση Ουάσινγκτον-Πεκίνου να βρίσκεται ήδη στο χαμηλότερο σημείο από το 1979 και τη διπλωματική αναγνώριση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας επί διακυβέρνησης Τζίμι Κάρτερ, η «διέλευση» της προέδρου της Ταϊβάν, Τσάι Ινγκ-γουέν, από τις Ηνωμένες Πολιτείες και η προοπτική συνάντησης με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν Μακάρθι, έρχεται να δυναμιτίσει περαιτέρω το κλίμα οδηγώντας, πιθανώς σε νέα κινεζική επίδειξη στρατιωτικής ισχύος έναντι της νήσου.
Το Πεκίνο «βρυχάται» και προειδοποιεί με αντίποινα για την πρώτη συνάντηση ανάμεσα σε πρόεδρο της Βουλής των ΗΠΑ και ηγέτη της Ταϊβάν επί αμερικανικού εδάφους, η οποία έχει δρομολογηθεί για τις 5 Απριλίου στην Καλιφόρνια, αν και επί του παρόντος δεν έχουν υπάρξει επίσημες ανακοινώσεις.
Κάνοντας λόγο για «πρόκληση» και «κατάφωρη παραβίαση της αρχής της ενιαίας Κίνας», η κινεζική διπλωματία «δείχνει» σε απάντηση ανάλογη των πρωτοφανούς έκτασης στρατιωτικών ασκήσεων που «συνόδευσαν» την επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι, προκατόχου του Κέβιν Μακάρθι στην προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων, τον Αύγουστο του 2022 στην Ταϊπέι. Σε μία πρόβα εισβολής, η Ταϊβάν τέθηκε σε καθεστώς στρατιωτικής περικύκλωσης, με την Κίνα να επιβάλει αεροπορικό και ναυτικό αποκλεισμό διεξάγοντας άνευ προηγουμένου ασκήσεις με πραγματικά πυρά και εκτοξεύοντας βαλλιστικούς πυραύλους.
Ενώπιον των νέων κινεζικών προειδοποιήσεων, η πρόεδρος της Ταϊβάν, Τσάι Ινγκ-γουέν, έστειλε το μήνυμα ότι «είμαστε ήρεμοι και σίγουροι, ούτε θα υποχωρήσουμε ούτε θα προκαλέσουμε». Η Ταϊβάν «θα περπατήσει σταθερά στο δρόμο της ελευθερίας και της δημοκρατίας και θα ‘πάει’ στον κόσμο. Αν και αυτός ο δρόμος είναι ανώμαλος, η Ταϊβάν δεν είναι μόνη», επισήμανε πριν φθάσει στη Νέα Υόρκη.
Η πρόεδρος της Ταϊβάν, Τσάι Ινγκ-γουέν, στη Νέα Υόρκη (AP Photo/Yuki Iwamura)
Η κ. Τσάι Ινγκ-γουέν θα πραγματοποιήσει επίσημες επισκέψεις στη Γουατεμάλα και το Μπελίζ, με ενδιάμεσους σταθμούς τη Νέα Υόρκη και το Λος Αντζελες, καθώς ξεδιπλώνει μία διπλωματική ατζέντα που έχει στόχο την ενίσχυση των σχέσεων με τη Δύση και τη διασφάλιση της αυτονομίας της δημοκρατικά διοικούμενης νήσου, την οποία το Πεκίνο θεωρεί «κινεζικό έδαφος» προορισμένο προς επανένωση, ακόμη και διά της βίας.
Καθώς η Κίνα, επιδιώκει την απομόνωση της Ταϊβάν διεθνώς, η πρόεδρός της επιζητά με την επίσκεψη στην Κεντρική Αμερική να προωθήσει τη θέση της νήσου ως ακμάζουσας δημοκρατίας στην Ασία και να ενδυναμώσει τη σχέση με τις ΗΠΑ, προστάτιδα δύναμη και σημαντικότερο εταίρο της, στο πεδίο της οικονομίας και τς ασφάλειας.
Η Γουατεμάλα και το Μπελίζ είναι δύο από τις 13 εναπομείνασες χώρες που διατηρούν επίσημα διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν. Προ ημερών, το Πεκίνο «παρέσυρε» την Ονδούρα να διαρρήξει τις διπλωματικές της σχέσεις με την Ταϊβάν, σε μία κίνηση που πολλοί παρατηρητές «διάβασαν» ως προληπτική «τιμωρία» για το ταξίδι της Τσάι Ινγκ-γουέν.
Η άφιξη Τσάι στ Λος Άντζελες αναμένεται στις 5 Απριλίου, όταν και κατά συγκλίνουσες πληροφορίες πρόκειται να συναντήσει τον Κέβιν Μακάρθι. Ο ίδιος είχε επιβεβαιώσει εντός Μαρτίου πως προτίθεται να συναντήσει την πρόεδρο της Ταϊβάν, αν και εκκρεμεί επίσημη ανακοίνωση. Η πρόεδρος της Ταϊβάν έχει ταξιδέψει με ενδιάμεσο σταθμό τις ΗΠΑ επτά φορές αφότου ανέλαβε καθήκοντα το 2016, συναντώντας σε αρκετές περιστάσεις Αμερικανούς αξιωματούχους, περιλαμβανομένων μελών του Κογκρέσου.
Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη φορά που θα λάβει χώρα συνάντηση μεταξύ ηγέτη της Ταϊβάν και προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων -τρίτο τη τάξει αξίωμα στις ΗΠΑ- επί αμερικανικού εδάφους. Ουσιαστικά θα πρόκειται για την υψηλότερου επιπέδου κατ’ ιδίαν συνάντηση για ηγέτη της Ταϊβάν στις Ηνωμένες Πολιτείες αφότου Πεκίνο και Ουάσινγκτον εγκαθίδρυσαν διπλωματικές σχέσεις το 1979.
Το ζήτημα της Ταϊβάν αποτελεί το βασικότερο αγκάθι στη σινοαμερικανική σχέση, και τώρα έπειτα από μήνες διενέξεων σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία και το ρόλο της Κίνας, το κατασκοπευτικό αερόστατο που καταρρίφθηκε, το TikTok και πλήθος άλλων ζητημάτων, επανέρχεται στο επίκεντρο.
«Εάν [η πρόεδρος της Ταϊβάν] έλθει σε επαφή με τον πρόεδρο της Βουλής των ΗΠΑ Μακάρθι, θα πρόκειται για ακόμη μια πρόκληση που θα παραβιάσει κατάφωρα την αρχή της ενιαίας Κίνας, θα πλήξει την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κίνας και θα καταστρέψει την ειρήνη και τη σταθερότητα στο Στενό της Ταϊβάν», δήλωσε ο Τζου Φεγκλιάν, εκπρόσωπος της κινεζικής υπηρεσίας που είναι αρμόδια για τις υποθέσεις της Ταϊβάν. «Εναντιωνόμαστε σθεναρά σε αυτό και θα λάβουμε οπωσδήποτε μέτρα», προειδοποίησε.
Η Κίνα εναντιώνεται σε οποιαδήποτε επίσημη πολιτική ή στρατιωτική επαφή ανάμεσα σε ξένες κυβερνήσεις και τις αρχές της νήσου, την οποία θεωρεί αποσκιρτήσασα επαρχία της. Εκλαμβάνει την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ταϊβάν ως ανάμειξη σε εσωτερικό ζήτημα, ενώ έχει στηλιτεύσει την πρόσφατη υπογραφή Μπάιντεν σε νομοσχέδιο αμυντικών δαπανών που παράσχει βοήθεια ύψους 10 δις. δολαρίων για την Ταϊβάν τα επόμενα πέντε χρόνια.
Από αμερικανικής πλευράς επιχειρείται να κρατηθούν οι τόνοι χαμηλά, με αξιωματούχους της διακυβέρνησης Μπάιντεν να δηλώνουν πως η Κίνα δεν έχει λόγο να αντιδρά καθώς η διέλευση της προέδρου της Ταϊβάν είναι σύμφωνη με την μακρόχρονη πρακτική και την πολιτική της «Μίας Κίνας».
«Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος για το Πεκίνο να χρησιμοποιήσει αυτή την επερχόμενη διέλευση ως δικαιολογία ή πρόσχημα για να πραγματοποιήσει επιθετικές δραστηριότητες που στοχεύουν στην Ταϊβάν», δήλωσε υπό καθεστώς ανωνυμίας ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι η στρατιωτική, οικονομική και διπλωματική πίεση του Πεκίνου στην Ταϊβάν δεν θα αλλάξει την πρακτική της Ουάσιγκτον να διευκολύνει τις διελεύσεις -χωρίς να κάνει, πάντως, αναφορά στην επικείμενη συνάντηση των Κέβιν Μακάρθι- Τσάι Ινγκ-γουέν, η οποία και απειλεί με νέα «ανάφλεξη» τις σινο-αμερικανικές σχέσεις.