Η πλήρης αντικατάσταση των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας της Τουρκίας αλλά και η αλλαγή φρουράς της ΜΙΤ αναδεικνύουν ορισμένες δομικές αλλαγές προσωπικού στον στενό κύκλο του Τούρκου προέδρου.
Στον βαθμό που η επιλογή προσώπων είναι δηλωτική των κατευθύνσεων σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, ο πυρήνας των στελεχών του νέου «μικρού» Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Τούρκου προέδρου θυμίζει «παράταξη» μάχης.
Η αποστρατεία του Τσαβούσογλου μετά από σχεδόν δέκα χρόνια στο τιμόνι της τουρκικής διπλωματίας αποτελεί λογική κίνηση ιδίως αν κάποιος λάβει υπόψη του το προηγούμενο της πολιτικής αυτονόμησης του κ. Νταβούτογλου που πλέον ηγείται αντιπολιτευτικού κόμματος δέκα βουλευτών. Η επιλογή αντικατάστασής του ωστόσο από τον επικεφαλής της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν που έχει αναπτύξει επί του πεδίου όλο το φάσμα των τουρκικών αναθεωρητικών διεκδικήσεων μετά το 2010 υποδηλώνει νέα δήλωση επιθετικότητας.
Στην πραγματικότητα για πολύ μεγάλο διάστημα ιδιαίτερα μετά τις αραβικές εξεγέρσεις του 2011 ο Φιντάν ήταν εκείνος που είχε τον επιχειρησιακό έλεγχο των πλέον δύσκολων και επικίνδυνων για την Τουρκία διπλωματικών μετώπων.
Η ΜΙΤ υπό τον Φιντάν πρωταγωνίστησε στην τουρκική πολιτική υποστήριξης των δεκάδων τζιχαντιστικών οργανώσεων που επιχείρησαν ανεπιτυχώς να ανατρέψουν τον Άσαντ και που αποτέλεσαν την προμετωπίδα του τουρκικού στρατού κατά τις εισβολές του στη Συρία το 2019 και το 2020. Αυτό το συνονθύλευμα των εναπομεινάντων στελεχών της Al Qeada και του ISIS στη Συρία παραμένει υπό την προστασία και τις εντολές του τουρκικού στρατού στην Idlib.
Η ΜΙΤ έχτισε τις φανατικές ισλαμιστικές πολιτοφυλακές που εξέθρεψαν το ISIS το οποίο η ίδια η Τουρκία προστάτεψε και ενίσχυσε πριν υποχρεωθεί να το ανατρέψει υπό τον κίνδυνο οι Αμερικανοί να δώσουν βαρύ πυροβολικό στο YPG. Ο Φιντάν είναι εκείνος που οργάνωσε την επιχείρηση παραβίασης όλων των αποφάσεων των ΗΕ για την επιβολή εμπάργκο στη Λιβύη, απονεύρωσε την ευρωπαϊκή επιχείρηση Irini και διευκόλυνε τη μετάβαση, την πληρωμή και την επιμελητεία δεκάδων χιλιάδων Σύριων τζιχαντιστών στα πεδία του Λιβυκού εμφυλίου (αλλά και το Ναγκόρνο Καραμπάχ) βοηθώντας καταλυτικά στην απόκρουση της επίθεσης του στρατηγού Χιφτάρ την περίοδο 2019-2020.
Τέλος, ο Φιντάν ενορχήστρωσε την επίθεση της Τουρκίας κατά του Έβρου εργαλειοποιώντας δεκάδες χιλιάδες μετανάστες σε μια προσπάθεια να επαναλάβει στην ξηρά ότι ανεύθυνοι και ιδεοληπτικά αιθεροβάμονες κυβερνώντες επέτρεψαν να συμβεί στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου το 2015, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει άμεση σχέση με την πολιτική ποδηγέτηση συγκεκριμένων υποψηφίων βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης εάν αληθεύουν οι σχετικές καταγγελίες επώνυμου πρώην στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ στην περιφερειακή ενότητα Ροδόπης περί των γνωστών σε όλους μας δραστηριοτήτων του τουρκικού Γενικού Προξενείο Κομοτηνής.
Αυτός ο σκιώδης υπουργός των Εξωτερικών περνάει πλέον στην πρώτη σκηνή αλλά θα φέρει μαζί του όλη την εμπειρία που απέκτησε πίσω από αυτήν…
Στη θέση του Φιντάν πηγαίνει ο Ιμπραήμ Καλίν, ο εξ απορρήτων μυστικοσύμβουλος του Τούρκου προέδρου που λειτουργούσε defacto ως Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας και Διευθυντής του Διπλωματικού του Γραφείου κάτι που υποδηλώνει ότι ο Ερντογάν εξακολουθεί να περιβάλλει με μεγάλη εμπιστοσύνη τη ΜΙΤ και να ενισχύει τη σημασία που της αποδίδει στην εργαλειοθήκη των μέσων πολιτικής που θα χρησιμοποιήσει στη νέα προεδρική του θητεία.
Σε στρατιωτικό επίπεδο επελέγη ένας πεπειραμένος επιτελικός που ανήλθε στη θέση του Α/ΓΕΕΘΑ μετά το πραξικόπημα του 2016. Ο Γιασάρ Γκιουλέρ που κατά την περίοδο 2011-2013 διατέλεσε επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ανήλθε στο αξίωμα του Α/ΓΕΣ το 2017 και τοποθετήθηκε Α/ΓΕΕΘΑ το 2018 αντικαθιστώντας τον HulusiAkar.
Ο Γκιουλέρ οργάνωσε τις επιτυχημένες εισβολές της Τουρκίας στη Συρία το 2019 και το 2020 αλλά και την επέμβαση της Τουρκίας στην ακαθόριστη ελλαδική υφαλοκρηπίδα το 2020, ενώ επεξέτεινε το στρατιωτικό αποτύπωμα της Τουρκίας στο Βόρειο Ιράκ απωθώντας περαιτέρω το ΡΚΚ από το βουνό Kargil. Ο Γκιουλέρ στην πρώτη του δήλωση κατά την τελετή παράδοσης παραλαβής του ΥΠΕΘΑ στις 5 Ιουνίου δήλωσε ότι η υπεράσπιση της Γαλάζιας Πατρίδας θα αποτελέσει τον πυρήνα της αποστολής του.
Αν και στην Αθήνα ορισμένοι εξακολουθούν να τρέφουν μετασεισμικές ψευδαισθήσεις μια σειρά από ασύνδετα μεταξύ του γεγονότα αποτελούν προάγγελο της επιστροφής των ελληνοτουρκικών σχέσεων σε μια νέα φάση προκλήσεων που δεν μπορούν να μένουν αναπάντητες από ελληνικής πλευράς. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια αιφνιδιασμών τύπου τουρκολιβυκού μνημονίου όπως έγινε τον Νοέμβριο του 2019.
Η σύγκρουση των δύο επιβατικών πλοίων ανοικτά της Χίου, η αύξηση των ροών στον Έβρο που θα έπρεπε να είχαν υποχρεώσει την αντιπολίτευση να αναθεωρήσει την πρόσφατη προεκλογική της θέση με πρώτο και καλύτερο τον κ. Παπαδημούλη, αλλά και η δημόσια τοποθέτηση των τέως και νύν στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ Ροδόπης Θανάση Καλογιαντσίδη και της Ελένης Λαφτσή αναφορικά με το ρόλο του τουρκικού προξενείο στις εκλογές της 21ης Μαΐου αναδεικνύουν την επιστροφή της Τουρκίας στο γνωστό ιμπεριαλιστικό της μοτίβο. Η αυτόκλητη υπεράσπιση του καταγγελλόμενου Φερχάτ Οζγκούρ από τον κ.Φίλη αναδεικνύει το πού μπορεί να οδηγήσει η ιδεοληπτική αποχαύνωση και ο κομματικός παροπιδισμός ορισμένων ακραίων συνιστωσών.
Ως εκ τούτου η στελέχωση της αντίστοιχης ελληνικής αντι-παράταξης, η συνέχιση και ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για ολική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο και την Αλβανία αλλά και η επιτάχυνση και διεύρυνση του εξοπλιστικού μας προγράμματος, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις προκειμένου να αφοπλισθεί η Μαβι Βατάν επί του πεδίου μέσα στην επόμενη κρισιμότατη τετραετία.
*Ο δρ. Θεόδωρος Τσακίρης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας