Το Brexit τελειώνει, τι θα κάνει τώρα η Ευρώπη;

Το Brexit τελειώνει, τι θα κάνει τώρα η Ευρώπη;

Του Γιώργου Παυλόπουλου

Σε ακριβώς δύο εβδομάδες από σήμερα, στις 31 Ιανουαρίου 2020, το Ηνωμένο Βασίλειο θα διαβεί την πόρτα της εξόδου από την ΕΕ. Θα γίνει, έτσι, η πρώτη χώρα που κατεβαίνει από το «τρένο» της ευρωπαϊκής ενοποίησης, το οποίο έχει ξεκινήσει την πορεία του πριν από 63 χρόνια και μέχρι σήμερα έβλεπε τα βαγόνια του να γεμίζουν με νέους επιβάτες, ενώ στις αποβάθρες περίμεναν και άλλοι.

Η εξέλιξη αυτή, η οποία έχει περάσει μάλλον στα «ψιλά» το τελευταίο διάστημα – πότε εξαιτίας του παραλίγο πολέμου ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ιράν και πότε λόγω της κρίσης στις σχέσεις του ζεύγους Χάρι και Μέγκαν με το παλάτι του Μπάκιγχαμ – θα σφραγίσει ανεξίτηλα το μέλλον της ΕΕ και της Ευρώπης. Αυτό, όπως είναι φυσικό, συνεπάγεται μεγάλους κινδύνους και οι πιο έμπειροι από τους ηγέτες της Γηραιάς Ηπείρου είναι οι πρώτοι που το συνειδητοποιούν.

Ανάμεσά τους δεν θα μπορούσε να μην είναι η Άνγκελα Μέρκελ η οποία, σε αποκλειστική συνέντευξη την οποία παραχώρησε στους Financial Times, δήλωσε χαρακτηριστικά και απευθυνόμενη προφανώς προς τους εταίρους της: «Το Brexit είναι ένα εγερτήριο κάλεσμα».

«Ασφάλεια ζωής»

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ασφάλεια ζωής μας. Η Γερμανία είναι πολύ μικρή για να ασκήσει γεωπολιτική επιρροή από μόνη της και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι ανάγκη να αξιοποιήσουμε όλα τα οφέλη της ενιαίας αγοράς», υπογράμμισε η καγκελάριος της ισχυρότερης οικονομικά ευρωπαϊκής χώρας, η οποία οδεύει προς το τέλος του πολιτικού της βίου.

Όσο για το τι σημαίνει αυτό, σύμφωνα με την ίδια; Πολύ απλά, ότι η Ευρώπη οφείλει να συνεχίσει και να εντείνει τις μεταρρυθμίσεις, με στόχο να καταστεί «πιο ελκυστική, πιο καινοτόμα, πιο δημιουργική, ένα καλό μέρος για την έρευνα και την εκπαίδευση». Εάν όλα αυτά γίνουν, τότε «ο ανταγωνισμός μπορεί να αποδειχθεί ιδιαιτέρως παραγωγικός».

Βεβαίως, δικαιούται κανείς να διαφωνεί με τις επισημάνσεις και τις θέσεις της Μέρκελ και οποιουδήποτε άλλου πολιτικού ηγέτη της Ευρώπης. Το σίγουρο, όμως, είναι πως από τη στιγμή που το κυρίως μέρος στο σήριαλ του Brexit τελειώνει, ουδείς μπορεί πλέον να παρακάμψει τα μείζονα ερωτήματα που τίθενται και αφορούν την επόμενη ημέρα. Πολύ περισσότερο καθώς ο Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της δεύτερης ισχυρότερης χώρας, της Γαλλίας, πίεζε εξαρχής για την επιτάχυνση του Brexit ώστε οι υπόλοιποι να μπορέσουν να επικεντρωθούν στα του οίκου τους – που είναι πολλά και σοβαρά.

Προϋπολογισμός και ευρωζώνη

Τι θα γίνει, για παράδειγμα, με τον προϋπολογισμό της επταετίας 2021-2027, το ύψος και η κατανομή του οποίου πρέπει να αποφασιστεί φέτος; Θα τα βρουν οι εταίροι, βάζοντας πάνω από όλα το συμφέρον της Ευρώπης ή οι ισχυροί του Βορρά (ανάμεσά τους και η Γερμανία) θα επιμείνουν σε προτάσεις για μείωση, που έχουν κυρίως στόχο να χαϊδέψουν τα αυτιά στο εσωτερικό τους και να μην τους φύγουν ψήφοι προς την πλευρά των εθνικιστών και αντιευρωπαϊστών;

Τι θα γίνει με την ολοκλήρωση της ευρωζώνης, με την τραπεζική ένωση, με τους ενιαίους φορολογικούς συντελεστές, με το κοινό πλαίσιο για την αγορά εργασίας, τους μισθούς και τα επιδόματα; Θα συνεχίσουν να σφυρίζουν αδιάφορα και να πετάνε την μπάλα στην εξέδρα οι κυβερνήσεις των «27» και κυρίως των πιο μεγάλων εξ' αυτών ή θα πάρουν την υπόθεση πάνω τους, ώστε να γίνουν τα βήματα που απαιτούνται;

Πολλά ακόμη είναι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν – με πράξεις και όχι με λόγια, Ειδάλλως, τα περί «περισσότερης Ευρώπης» είναι φύκια για μεταξωτές κορδέλες.