Γιατί οι Ταλιμπάν είναι τόσο σημαντικοί για την Τουρκία

Γιατί οι Ταλιμπάν είναι τόσο σημαντικοί για την Τουρκία

Καθ’ όλη τη διάρκεια της αμερικανικής κατοχής του Αφγανιστάν, η Τουρκία φρόντιζε να καλλιεργήσει τις σχέσεις της με τους Ταλιμπάν, παρά την ανοικτή σύγκρουση στην οποία βρίσκονταν με τις ΗΠΑ, τους συμμάχους της Άγκυρας δηλαδή. Ωστόσο, σήμερα, μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν, η σχέση τους δεν εξελίσσεται όπως ανέμενε η Άγκυρα.

Το Αφγανιστάν αρχικά έχει αναδειχθεί ως ένας σημαντικός εμπορικός προορισμός για την Άγκυρα, καθώς η Τουρκία αποτελεί έναν από τους πρώτους εμπορικούς εταίρους του. Καθώς Τούρκοι εργολάβοι έχουν αναλάβει έργα παραπάνω των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, μπορεί να καταλάβει κάποιος πως η Άγκυρα ανέκαθεν εποφθαλμιά ένα βασικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της χώρας. Όλο αυτόν τον καιρό άλλωστε επιζητούσε σθεναρά να διαμεσολαβεί ανάμεσα στις πολιτικές παρατάξεις της χώρας, απόσχωντας από στρατιωτικές επιχειρήσεις των Δυτικών και προωθώντας εκπαιδευτικές και επιμορφωτικές πρωτοβουλίες.

Μετά ωστόσο την αστραπιαία προέλαση των Ταλιμπάν και την κατάκτηση της εξουσίας, οι Ταλιμπάν δεν στράφηκαν αμέσως στον Ταγίπ Ερντογάν. Η Κίνα προέκυψε ως ο φυσικός σύμμαχος των Ταλιμπάν, κρατώντας το πουγκί της οικονομικής βοήθειας, που επιζητούσαν άμεσα ενόψει της διεθνούς οικονομικής ασφυξίας. Ακόμα και το Κατάρ έχει προκύψει ως βασικότερος μεσολαβητής μεταξύ των Ταλιμπάν και της διεθνούς κοινότητας, σε σχέση με την Τουρκία, ενώ κι η διαχείριση του αεροδρομίου δεν προχωράει όπως θα επιθυμούσε ο Ταγίπ Ερντογάν.

Όλο αυτό το διάστημα, η Άγκυρα κράτησε αμυντική στάση απέναντι στις μεταναστευτικές πιέσεις που προέκυψαν από την αμερικανική αποχώρηση και την ταλιμπανική επικράτηση, δηλώνοντας πως δεν πρόκειται να δεχθεί άλλους Αφγανούς στην Τουρκία, υψώνοντας τείχη στα σύνορα, ακόμα και οδοφράγματα στα αστικά κέντρα. Ουσιαστικά, δηλαδή η Τουρκία ωθούσε τους μετανάστες και τους πρόσφυγες εκτός της χώρας.

Χαρακτηριστικό είναι πως η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει ακόμα τη μεταβατική κυβέρνηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Η αλήθεια είναι πως η Άγκυρα αισθάνεται άβολα με κάποιες από τις πρακτικές στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, με βασικό ζήτημα την απάνθρωπη μεταχείριση και τις επιθέσεις εναντίον θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως για παράδειγμα τους Χαζάρους. Η απαξίωση των γυναικών στο Αφγανιστάν, άλλωστε εκθέτει όσους βρίσκονται κοντά στους Ταλιμπάν, όπως η Άγκυρα.

Σε προφανή αμηχανία για το ζήτημα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντευξη τύπου δήλωσε πως έλαβε δεσμεύσεις από το ταλιμπανικό καθεστώς πως οι γυναίκες έχουν ξεκινήσει να επιστρέφουν στην εργασία στον τομέα της υγείας και αυτό θα επεκταθεί σε άλλους τομείς, όπως στην εκπαίδευση, το συντομότερο δυνατό. Προς το παρών, ακόμα και με την ανακοίνωση του ΟΗΕ για την επιστροφή των κοριτσιών στην εκπαίδευση, οι δεσμεύσεις παραμένουν κενό γράμμα.

Για τον Ταγίπ Ερντογάν είναι σημαντικό να είναι η Τουρκία που θα υπογράψει και θα αναλάβει την ενσωμάτωση των Ταλιμπάν στο διεθνές σύστημα. Η θρησκευτική συγγένεια άλλωστε θα βοηθήσει το τουρκικό καθεστώς να επεκτείνει την επιρροή του στα άλλα κράτη της περιοχής, ενώ στο εσωτερικό θα δείξει πως ο Ερντογάν παραμένει ισχυρός διεθνώς.

Γι' αυτό άλλωστε, η Τουρκία θέλει να αναλάβει κεντρικό ρόλο στη διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας 1 δισεκατομμυρίου ευρώ που ανακοίνωσαν οι G-20, για την αντιμετώπιση της τραγικής κατάστασης στη χώρα, προσπαθώντας βέβαια να παρακάμψουν τους Ταλιμπάν. Η Άγκυρα βέβαια επιζητά ρόλο στην ανθρωπιστική βοήθεια, ώστε μέσω αυτής να νομιμοποιήσει τους Ταλιμπάν διεθνώς, αλλά επιβάλλοντας τους και τους δικούς της όρους.