Το γεγονός ότι η Σουηδία, η Φινλανδία και η Τουρκία κατέληξαν σε συμφωνία, αρκετοί ειδικοί στις τρεις χώρες υποστηρίζουν ότι οφείλεται στην παρασκηνιακή δράση των ΗΠΑ.
Συνδέουν το μνημόνιο που υπογράφηκε με παραχωρήσεις της Ουάσιγκτον στον Ερντογάν ως προς το αίτημά του να αποκτήσει νέα αμερικανικά F-16 και να αναβαθμίσει παλαιότερα. Παράλληλα, οι αναλυτές επισημαίνουν «ασάφειες» στο κείμενο, τις οποίες θα μπορούσε ίσως μελλοντικά να αξιοποιήσει ο Τούρκος πρόεδρος.
Ο Γιαν Χάλενμπεργκ, επικεφαλής ερευνητής στο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής της Στοκχόλμης, υποστηρίζει ότι οι παραχωρήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας δεν είναι σημαντικές. «Δεν αποκλείω να υπάρχει κάτι το οποίο δεν γνωρίζουμε καθόλου - δηλαδή ότι οι Αμερικανοί του έχουν υποσχεθεί κάτι», υποστηρίζει ο ίδιος.
Σύμφωνα με τον Χάλενμπεργκ, είναι «πολύ πιθανό» οι ΗΠΑ να έχουν παίξει ρόλο στη μεταστροφή της Τουρκίας και υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο μάλλον θα είχε σχέση με την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα.
Όλοι κερδισμένοι
Ο Τούρκος ειδικός Άρας Λιντ, αναλυτής στο Ινστιτούτο Εξωτερικής Πολιτικής της Άγκυρας, συμφωνεί ότι οι παραχωρήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας δεν είναι βαρύνουσας σημασίας.
Ο Λιντ υποστηρίζει επίσης ότι οι διατυπώσεις της συμφωνίας είναι αρκετά ασαφείς ώστε και η Τουρκία να μπορέσει να «πουλήσει» το μνημόνιο ως νίκη και η Σουηδία και η Φινλανδία να αισθάνονται ικανοποιημένες που οι διαπραγματεύσεις προχωρούν χωρίς να υπόσχονται πολλά.
Και ο Τούρκος αναλυτής θεωρεί επίσης πολύ πιθανό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες να υποσχέθηκαν την πώληση μαχητικών αεροσκαφών για να πείσουν την Τουρκία, εν μέρει επειδή το περιεχόμενο της συμφωνίας δεν δεσμεύει πραγματικά σε τίποτα τη Σουηδία μετά την ένταξη στο ΝΑΤΟ, όπως ισχυρίζεται.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία είχαν επανειλημμένες διπλωματικές επαφές το τελευταίο διάστημα - συμπεριλαμβανομένης μιας τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του Ερντογάν και του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Κάποιοι μάλιστα εκφράζουν την άποψη ότι είναι πιο σημαντικό το γεγονός ότι ο Μπάιντεν δέχτηκε να συναντήσει τον Ερντογάν από το πραγματικό περιεχόμενο της συνομιλίας.
Περιθώρια ερμηνείας
Με επιφυλακτικότητα αντιμετωπίζει ο ανώτερος ερευνητής στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων (FIIA), Τόνι Αλαράντα, τη συμφωνία Σουηδίας και Φινλανδίας με την Τουρκία και την υπογραφή του μνημονίου που άνοιξε τον δρόμο για την ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ.
Όπως δήλωσε στο φινλανδικό ειδησεογραφικό δίκτυο Yle, εξεπλάγη από το πόσο γρήγορα η Φινλανδία, η Σουηδία και η Τουρκία κατέληξαν σε συμφωνία.
Τα ζητήματα που περιλαμβάνει ίσως χρειαστεί να επανεξεταστούν, αναφέρει ο Αλαράντα, ιδιαίτερα όσα αφήνουν περιθώρια ερμηνείας, σημειώνοντας περαιτέρω ότι η Τουρκία θα μπορούσε κάλλιστα να επικαλεστεί ασάφεια αργότερα.
Το μνημόνιο δεσμεύει μεταξύ άλλων τη Σουηδία και τη Φινλανδία να μην υποστηρίξουν οντότητες που η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατικές και να χαρακτηρίσουν το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) ως τρομοκρατική οργάνωση.
Τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία συμφώνησαν επίσης να άρουν τα εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας. Επιπλέον, το έγγραφο αναφέρει την αυστηροποίηση της νομοθεσίας για τα τρομοκρατικά αδικήματα που έχει ήδη εφαρμοστεί στη Φινλανδία και την επερχόμενη νέα νομοθεσία για την τρομοκρατία στη Σουηδία.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την ημέρα της συμφωνίας, η πλειοψηφία των Φινλανδών, ποσοστό 70% των ερωτηθέντων, τασσόταν κατά των αιτημάτων της Τουρκίας, αλλά, τέσσερις στους πέντε, τάσσονταν υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ.
