Χιλή: Η φωτεινή εξαίρεση στο λαϊκισμό της Λατινικής Αμερικής

Χιλή: Η φωτεινή εξαίρεση στο λαϊκισμό της Λατινικής Αμερικής

Του Γιάννη Μαντζίκου

Από την επιστροφή στη δημοκρατία το 1990, η Χιλή θεωρείται ως εξαίρεση της Λατινικής Αμερικής καθώς έχουν αποφευχθεί μεγάλες οικονομικές κρίσεις, λαϊκιστικές κυβερνήσεις, βαθιά διαφθορά και πικρές κοινωνικές συγκρούσεις, καταστάσεις που μαστίζουν άλλες χώρες στην περιοχή με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτό της Βενεζουέλας και της Νικαράγουας. Αντί αυτών, τα τελευταία 30 χρόνια η Χιλή έχει μια σταθερή μακροοικονομική διαχείριση και μια «βαρετή» πολιτική σκηνή όπως τη χαρακτήριζε το 2017 ο αρθρογράφος του Foreign Affairs, Σάνον Ο'' Νιλ. 

Στο άκουσμα της εκλογής του Σεμπάστιαν Πινιέρα στη προεδρία της Χιλής τον Δεκέμβριο 2017, οι «Κασσάνδρες» έκαναν λόγο για φαντάσματα του Πινόσετ και «μαύρες μέρες» για τη χώρα. Κατά την πρώτη του θητεία του Πινιέρα στο Παλάτι του Μονέδα, τη περίοδο 2010-2014, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σημείωσε άνοδο 5% κατά μέσο όρο, η ανεργία έπεσε από το 9% στο 5,9% και ο πληθωρισμός σε ποσοστά κάτω του 3%. Όταν δε το 2014 έφυγε από την εξουσία, δείκτες όπως του Ινστιτούτου Freedom House και του Cato Institute έδιναν στη Χιλή την 20 και 17 αντιστοίχως θέση ως το προς το καθεστώς ελευθερίας, την ώρα που η Βενεζουέλα βρισκόταν σχεδόν στις τελευταίες θέσεις κοντά σε Αφρικανικές χώρες.

Στο διάστημα μέχρι την εκλογή του Πινιέρα το 2017 μεσολάβησε η θητεία της κεντροαριστερής Μισέλ Μπασελέ της οποίας οι μεταρρυθμίσεις επί το «σοσιαλιστικότερον» στις εργασιακές σχέσεις, στην παιδεία και το συνταξιοδοτικό σύστημα, απέτυχαν ουσιαστικά. Επιπλέον, η εικόνα της αμαυρώθηκε από ένα μεγάλο σκάνδαλο παράνομου χρηματισμού μέσα από επιχειρήσεις ακινήτων που φέρονταν να εμπλέκονται μέλη της οικογένειάς της αλλά και η ίδια, αν και τελικά δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες. Την περίοδο Μπασελέ το ΑΕΠ σημείωσε άνοδο κατά μέσο όρο 1,7%, αρκετά χαμηλότερο από τις επιδόσεις της πρώτης θητείας του Πινιέρα. Με φόντο λοιπόν τα παραπάνω, τον Δεκέμβριο του 2017, ο Πινιέρα διαψεύδοντας τις προβλέψεις για μονομαχία «στο νήμα», έλαβε τελικά το 54,6% των ψήφων έναντι 45,4% του 64χρονου πρώην δημοσιογράφου Αλεχάντρο Γκιγιέ.

Από τη στιγμή που ανέλαβε ο πρώην επιχειρηματίας το τιμόνι της χώρας, τον Μάρτιο του 2018 το ΑΕΠ σημείωσε άνοδο κατά 2,5% σε σχέση με το 2017, γεγονός βέβαια που αποδίδεται εν μέρει και στις ψηλές τιμές του χαλκού, ο οποίος αποτελεί μια ισχυρή πηγή εσόδων παραδοσιακά. Την ίδια ώρα πάντως, το επενδυτικό κλίμα βελτιώθηκε κατά 7,1% σύμφωνα με την JP Morgan. 

Όμως ο δρόμος δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα για τον πρόεδρο της Χιλής, αφού πρόβλημα αποτελεί το δημόσιο χρέος το οποίο βρίσκεται στο 24% επί του ΑΕΠ, ένα δεύτερο πρόβλημα είναι η μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό το οποίο αντιμετωπίζει το πρόβλημα της γήρανσης του εργατικού δυναμικού.

Ένα άλλο θέμα αποτελούν οι Ινδιάνοι Μαπους που ζουν στην οροσειρά των Άνδεων που βρίσκονται ιστορικά σε σύγκρουση με το κράτος θεωρώντας ότι θέλει να εκμεταλλευτεί την γη τους. Ο Πινιέρα που επ'' αφορμή της έντασης που δημιουργήθηκε πρόσφατα στη περιοχή ανακοίνωσε επενδύσεις ύψους 20 δισ δολαρίων για τη κοινωνική ένταξη των Ινδιάνων. 

Σύμμαχος πάντως του προέδρου αποτελεί το γεγονός ότι η αντιπολίτευση της χώρας παραμένει διασπασμένη και ο λαϊκισμός αλά Λατινική Αμερική δεν έχει φωλιάσει εδώ και χρόνια στη Χιλή.