ΑΜΑΛΙΑ ΜΕΓΑΠΑΝΟΥ

Μια συλλογή διηγημάτων που θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς και σπονδυλωτό μυθιστόρημα ενηλικίωσης, ένα βιβλίο που αποδεικνύει τον αξιακό κώδικα, την παρατηρητικότητα και την οξυδέρκεια μα πάνω απ? όλα το χιούμορ και την παιγνιώδη οπτική της Αμαλίας Μεγαπάνου στην ζωή και στη γραφή.

«Ήταν ο Λάµπης. Ο Λάµπης από το πιο κάτω χωριό, πατέρας δυο αγοριών. Γιατί του είχαν περάσει τις χειροπέδες στα χέρια; Είχε προσπαθήσει ν΄ αποδράσει από τον τόπο τους και τον είχαν πιάσει; Είχε κάνει φανερά το σταυρό του ή µήπως είχε διεκδικήσει τα χρήµατά του από το Κράτος, όπως το είχε κάνει παλιότερα;»

«Η γκρίζα πέτρα» υπήρξε μια πέτρα της πατρίδας, Βόρεια Ήπειρος για τους Έλληνες της Αλβανίας, και Νότια Αλβανία κατά τους Αλβανούς, που έγινε όπλο αντίστασης στα χέρια ενός παιδιού, προτού να γίνει γκρίζα πέτρα ελπίδας. Η συγγραφέας Αμαλία Μεγαπάνου, σε ένα συγκλονιστικό ιστορικό μυθιστόρημα ζωντανεύει όλη τη ζοφερή κατάσταση που επικρατούσε για τους Βορειοηπειρώτες και τους ελεύθερους ανθρώπους γενικώς, στην Αλβανία του Ενβέρ Χότζα.

Το θέμα είναι τα χνάρια που αφήνει κανείς στη διαδρομή, εκείνα στα οποία θα πατήσουν και θα βαδίσουν οι επόμενοι. Τα «10 λεπτά», θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι από τα μυθιστορήματα της Αμαλίας Μεγαπάνου το πλέον αυτοβιογραφικό. Διότι, μπορεί η Έλλη, η ηρωίδα της, να μην είχε τη ζωή της συγγραφέως, ωστόσο διέθετε την δική της φιλάνθρωπο και πατριωτική ματιά στη ζωή.

Το 1991, όταν πρωτοεκδόθηκαν τα «10 λεπτά», η Αμ. Μεγαπάνου, είχε περίπου την ηλικία της ηρωίδας της. Δεν ήταν η ηρωίδα της. Ποτέ δεν εξέθεσε τη ζωή της σε κοινή θέα. Τα «10 λεπτά», ωστόσο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι το πλέον αυτοβιογραφικό από τα μυθιστορήματά της. Διότι, μπορεί η ηρωίδα της να μην είχε τη ζωή της Μεγαπάνου, διέθετε όμως τη δική της φιλάνθρωπη και πατριωτική ματιά στη ζωή.

Η Αμαλία Μεγαπάνου ως συγγραφέας αποδεικνύεται πολύ τολμηρή, με καθοριστικό έτος το 1989, όπου κάνει και τη μεγάλη υπέρβαση στη λογοτεχνική της διαδρομή: Το μυθιστόρημα «Έκτωρ» υπήρξε σίγουρα ένας από τους κορυφαίους σταθμούς και στη δική της ζωή.

Το μυθιστόρημα «Έκτωρ» υπήρξε σίγουρα η μεγάλη υπέρβαση της Αμαλίας Μγαπάνου. Τόσο όσον αφορά στη θεματολογία, αλλά και στην ομή. Ανήκει στην επιστολική μυθιστοριογραφία και μέσα από γράμματα σκιαγραφείται μια ζωή, μια εποχή. Με αφηγηματική άνεση, ψυχολογία βάθους, εξαίσια ελληνικά και κρυστάλλινη φίνα γραφή η Αμαλία Μεγαπάνου αποδεικνύεται, τελικά, ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής.

Ο «Διάλογος με την Άννα» κυκλοφόρησε το 1988. Τα «Ελληνικά Κεντήματα» που εκδόθηκαν από το Μουσείο Μπενάκη, δεν είχαν προετοιμάσει το αναγνωστικό κοινό της συγγραφέως Αμαλίας Μεγαπάνου για το βιβλίο αυτό. Ήταν ένα λογοτεχνικό βήμα καινοτόμο, τολμηρό και πρωτοποριακό.

Απολαυστική αφηγήτρια πάντα, η Αμαλία Μεγαπάνου με φιλελεύθερη οξυδερκή ματιά στη ζωή, με αίσθηση του μέτρου και του δικαίου, του προσωπικού χρέους να διασώσει ό,τι αξίζει για να σωθεί, και να φανερωθεί η κρυφή αλήθεια των πάντων, χωρίζοντας τη ζωή της στα δυο, έγραψε με την δική της ιδιαίτερη  αισθητική και την κρυστάλλινη και δωρική της γραφή, κάποιες από τις σημαντικότερες σελίδες οι οποίες αφορούσαν ακριβώς αυτούς τους δυο πόλους:

Τον Απρίλιο του 1961, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης που θα υποδεχθεί ο καθολικός, Ιρλανδικής καταγωγής Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι στον Λευκό Οίκο, τρεις μήνες μετά την θριαμβική εκλογή του στην προεδρία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και ο κόσμος όλος, είναι ξετρελαμένος με τον Τζον και την γυναίκα του, την Νεοϋορκέζα, κόρη πάμπλουτου χρηματιστή της Wall Street, Ζακλίν Μπουβιέ, κοινώς Τζάκι Κένεντι.

Για πολλά χρόνια το βιβλίο της Αμαλίας Μεγαπάνου «Διάλογος με την Άννα» ήταν εξαντλημένο. Ο «Φιλελεύθερος» έρχεται να διορθώσει την έλλειψη, προσφέροντάς το στους αναγνώστες του, μαζί με τα υπόλοιπα βιβλία της συγγραφέως. Αυτό το Σαββατοκύριακο 5 - 6 Σεπτεμβρίου μαζί με τον Φιλελεύθερο το βιβλίο - σταθμός της Αμαλίας Μεγαπάνου.

Φιλελεύθερη, ευφυέστατη, μορφωμένη, με ιδιαίτερο χιούμορ, πανέμορφη, δυναμική κι αρχοντική, ωστόσο διακριτική και κομψή, «ήταν», μια ζωή «ήταν», δεν αποδείκνυε τίποτα η Αμαλία Μεγαπάνου (Καραμανλή). Γι' αυτό και κατόρθωσε η ίδια να χαράξει τον δρόμο της, να ζήσει την καθαρά δική της και από επιλογή ζωή.