ημερα-μνημησ-ολοκαυτωματοσ-2021

Μήνυμα για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος ανάρτησε στο λογαριασμό του στο Τwitter το υπουργείο Εξωτερικών: «Ενώνουμε τις φωνές μας με όσους τιμούν την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος (Yom HaShoah) για να θυμηθούμε τα εκατομμύρια των ζωών που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα».

Η φωνή της Ραχήλ και του Μωυσή Καπόν είναι ακριβής, έχει βάθος χρόνου, αποφεύγοντας εύκολους συναισθηματισμούς. Το ζευγάρι ανοίγει στο Liberal το «άλμπουμ» μιας ζωής που αναλώθηκε ευφρόσυνα στην υπόθεση της αισθητικής και της αυτοσυνειδησίας μας. Ίσως, η μνήμη να είναι η μόνη άμυνα σε αυτόν τον «ιό». Συνέντευξη στον Γιώργο Μυλωνά.

Όσοι έχουμε ασχοληθεί με τη μελέτη του φαινομένου του αντισημιτισμού παρατηρούμε πώς αυτός ο κοινωνικός ιός όχι μόνον δεν σταματάει να εξαπλώνεται και να μολύνει ανθρώπους όλων των κοινωνικών και ηλικιακών στρωμάτων αλλά συνεχώς μεταλλάσσεται, αποκτώντας ηπιότερες ή επιθετικότερες μορφές ανάλογα με το κοινωνικό περιβάλλον, το επίπεδο μόρφωσης, την εθνική, πολιτική ή θρησκευτική ομάδα εντός των οποίων δρα.

Στα πλαίσια της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος, σήμερα 27 Ιανουαρίου, που σηματοδοτεί την 76η επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, θα ήθελα να επικεντρωθώ στην ιστορία ενός θύματος του Ολοκαυτώματος που εξοντώθηκε σε αυτό το Ναζιστικό στρατόπεδο θανάτου. Πριν μερικούς μήνες βρήκα σε ένα παλαιοπωλείο της Θεσσαλονίκης κάποια παλιά, προπολεμικά γαλλικά βιβλία με σχολικά θέματα, όπως γραμματική και αριθμητική. Όταν γύρισα στην πρώτη σελίδα από ένα από αυτά, είδα γραμμένο το όνομα «Laure Pitchon».

Τα ιστορικά γεγονότα, όπως εν προκειμένω η Εβραϊκή Γενοκτονία, δεν είναι παρθενογένεση. Όλα έχουν τις αιτίες τους και όλων προηγείται η βουή της έλευσης τους (η βοή των επερχόμενων γεγονότων, όπως προφητικά λέει ο Κωνσταντίνος Καβάφης). Και ο πυρήνας αυτού του αποτρόπαιου εγκλήματος που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία είναι ο παμπάλαιος πολυποίκιλος ευρωπαϊκός αντισημιτισμός, ο πυρήνας κάθε προκατάληψης σύμφωνα με τον Σ. Φρόυντ.

Η μνήμη του Ολοκαυτώματος ήταν για πολλά χρόνια μια αμιγώς Εβραϊκή υπόθεση. Έγινε, όμως, μια υπόθεση που άπλωσε την τραγική της αλήθεια και τις προεκτάσεις της σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Είναι ένα μήνυμα που αναδεικνύει τις ανείπωτες συνέπειες που μπορεί να έχουν η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός οποιασδήποτε μορφής, οι σκευωρίες, οι αποκλεισμοί, η χάραξη διαχωριστικών γραμμών μεταξύ τους εμείς και οι άλλοι. Όποιοι κι αν είναι αυτοί οι άλλοι.

Ο Νταν Πάγκις (1930-1986) γεννήθηκε στο Ρανταούτς της Ρουμανίας. Σε ηλικία έντεκα ετών, εκτοπίστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η εμπειρία του Ολοκαυτώματος διατρέχει το έργο του «ποιητή του ανείπωτου». Το εμβληματικό του ποίημα «Γραμμένο με μολύβι σε σφραγισμένο τρένο» είναι χαραγμένο μπροστά σε ένα από βαγόνια τρένου που μετέφεραν Εβραίους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το οποίο εκτίθεται στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος Γιάντ Βασέμ στην Ιερουσαλήμ.

Το Μπάμπι Γιαρ (το Φαράγγι της Γιαγιάς στα ελληνικά) είναι μια χαράδρα στα βόρεια του Κιέβου, ένα μέρος που έμελλε να γίνει ο τάφος περίπου 35.000 εβραίων Ουκρανών. Από τον Σεπτέμβριο του 1941 μέχρι τις 4 Νοεμβρίου 1943 που οι Γερμανοί εγκατέλειψαν πλέον το Κίεβο, το Μπάμπι Γιαρ αποτέλεσε το σκηνικό μιας ατελείωτης φρίκης που είχε πάνω από 100.000 θύματα.

Εβδομήντα έξι χρόνια από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς‐ Μπίρκεναου, το Ολοκαύτωμα εξακολουθεί να στοιχειώνει την ευρωπαϊκή ιστορία και  συνείδηση. Τόσο στη διάρκεια του Πολέμου όσο και μεταπολεμικά, η τέχνη αποτέλεσε πολύτιμο εργαλείο στη διαχείριση της τραυματικής ατομικής και συλλογικής μνήμης.

Σαν σήμερα, στις 27 Ιανουαρίου 1945 το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς απελευθερώθηκε από τους Ναζί. Είναι ημέρα συμβολισμού για το τέλος μιας εποχής φυλετικών διακρίσεων, παραβίασης των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Έπειτα από 76 χρόνια, ο κόσμος αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις, νέους κινδύνους, νέα επιτεύγματα και επαναστάσεις στον τρόπο ζωής μας. Το δίδαγμα είναι ότι για να αγωνιζόμαστε και να κερδίσουμε, πρέπει να θυμόμαστε.

Η Χρυσούλα Ελιασά, στα 97 της σήμερα, είναι μια από τις τελευταίες Ελληνίδες επιζήσασες των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Το ηχητικό ντοκουμέντο που παραχώρησε στο Liberal η οικογένειά της, αποτελεί την εξιστόρηση των γεγονότων όπως η ίδια τα έζησε και τα θυμάται. Μια μαρτυρία ιστορικής αξίας για τις επόμενες γενιές. (Ηχητικό Ντοκουμέντο). Επιμέλεια: Β. Γαλούπης.

Η εκπαίδευση δεν αρκεί από μόνη της για την διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Στις ακραίες περιπτώσεις πρέπει να επιστρατεύεται και η ποινικοποίηση της άρνησης του Ολοκαυτώματος. «Δηλαδή να μην υποκύψουμε στους φόβους κάποιων «οικολόγων» πως τάχα και τα δηλητηριώδη άνθη του κακού έχουν δικαίωμα διασποράς και αναπαραγωγής», τονίζει στο Liberal.gr o γνωστός ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ. Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη.

«Εδώ δεν υπάρχουν γιατί». Αυτή θα έπρεπε να είναι η απάντηση στην ερώτηση γιατί σήμερα πρέπει να ασχοληθούμε με το Ολοκαύτωμα, με την εβραϊκή γενοκτονία στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το γεγονός όμως ότι πρέπει να απαντάμε σε αυτή την ερώτηση από την αρχή εξηγεί και την απόφασή μας να κάνουμε αυτό το αφιέρωμα. Η ομάδα του Liberal