Η «Δημοσκόπηση» των δημοσκοπήσεων

Του Βασίλη Δρακονταειδή*

Έχοντας ολοκληρωθεί οι δημοσκοπήσεις των μεγάλων εταιριών, είναι χρήσιμος ένας συγκριτικός πίνακας με κάποια από τα ευρήματα στα σημαντικότερα ερωτήματα όλων των εταιριών καθότι μπορεί κάποιος να δει τόσο τις αποκλίσεις, όσο και τους μέσους όρους (Μ.Ο.) των απαντήσεων. Επίσης τόσο με αυτά όσο και με τα επιμέρους ποιοτικά στοιχεία μπορούμε να καταλήξουμε σε χρήσιμα συμπεράσματα με τα μέχρι τώρα δημοσκοπικά στοιχεία.

Η σύγκριση αφορά τις 7 μεγάλες εταιρίες που μέχρι και 23/9 έχουν δημοσιεύσει αποτελέσματα στα ΜΜΕ και συγκεκριμένα τις MARC, KAPPA RESEARCH, MRB, PULSE, ALCO, METRON ANALYSIS, PALMOS ANALYSIS.

Επειδή η κάθε εταιρία έχει διατυπώσει μια ποικιλία ερωτημάτων, στον πίνακα αναφέρονται όσα συμπεριλαμβάνονται σε όλα τα ερωτηματολόγια ή στην σχετική πλειοψηφία των εταιριών και διατυπώνονται με τον ίδιο τρόπο. Σε παρένθεση αναφέρεται ο αριθμός των εταιριών που συμπεριέλαβε το κάθε ερώτημα. Όπου αναφέρονται συγκρίσεις αφορούν προηγούμενες δημοσκοπήσεις του Ιουνίου ή Ιουλίου. Επίσης υπάρχει μια ξεχωριστή ενότητα για τα ποιοτικά στοιχεία και άλλη μια με τα συμπεράσματα.

Ποσοτικά στοιχεία**

** Η καταλληλότητα για ΠΡΘ είναι ποιοτικό στοιχείο. Ο λόγος που μπήκε εδώ είναι το ότι η διατύπωση του εν λόγω ερωτήματος έγινε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σε όλες τις δημοσκοπήσεις και μπορεί συνεπώς να αποτυπωθεί με ποσοτικούς όρους για να υπάρχει και η αντίστοιχη σύγκριση. Όλα τα υπόλοιπα ποιοτικά στοιχεία περιλαμβάνονται σε ξεχωριστή ενότητα.

Εκτίμηση Ψήφου [Αναγωγή επί των εγκύρων] (Όλες οι εταιρίες)

Ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει κατά Μ.Ο. 23,1%, ενισχυμένος από την προηγούμενη δημοσκόπηση, σε ποσοστά που κυμαίνονται κατά Μ.Ο. περίπου στο 1.5% - 2,0%.

Η ΝΔ συγκεντρώνει 31,7% διατηρώντας τα ποσοστά της.

Με βάση αυτά τα ποσοστά η μέση διαφορά φτάνει στις 8,6 μονάδες.

Τα υπόλοιπα συστημικά κόμματα διατηρούν ή χάνουν οριακά σε ποσοστά μέχρι και 0,5%. Με βάση αυτά τα δεδομένα, 5 είναι τα κόμματα που με βεβαιότητα εισέρχονται στη Βουλή. Εκτός από ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ., εισέρχονται η Χ.Α. (6,8%), το ΚΙΝΑΛ (7,0%) και το ΚΚΕ (6,2%). Μάχη μέχρι το τέλος θα δώσει η Ένωση Κεντρώων (2,6%), ενώ το ΠΟΤΑΜΙ και οι ΑΝΕΛ με 1,7% βρίσκονται πολύ μακριά από αυτό τον στόχο.

1. Καταλληλότητα για Πρωθυπουργός (6 εταιρίες)

Ο Α. Τσίπρας συγκεντρώνει 24,3% και ο Κ. Μητσοτάκης 33.7%, μια διαφορά 9,4 ποσοστιαίων μονάδων.

2. Παράσταση νίκης (4 εταιρίες)

Η ΝΔ προηγείται με διαφορά 45 μονάδων (63,7% έναντι 18,5%).

3. Αναποφάσιστοι (όλες οι εταιρίες)

Εδώ δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι δηλώνουν αποχή, Δεν ξέρω/Δεν απαντώ, Λευκό, Άκυρο, αλλά μόνο όσοι δηλώνουν καθαρά αναποφάσιστοι και οι οποίοι κυμαίνονται γύρω στο 16%. Ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς δεν ψήφισαν ούτε την προηγούμενη φορά (γύρω στο 5% του εκλογικού σώματος) και σε αυτούς υπάρχει κι ένα ποσοστό νέων ψηφοφόρων. Ένα άλλο αντίστοιχο τμήμα (γύρω στο 5% του εκλογικού σώματος) φαίνεται ότι είχε ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ αλλά σύμφωνα με τους ερευνητές μάλλον δεν δείχνει τάσεις επιστροφής. Τέλος η ΝΔ έχει ελάχιστο ποσοστό (1% - 1,5%), και το υπόλοιπο μοιράζεται στα υπόλοιπα κόμματα.

Ποιοτικά στοιχεία

Ενδιαφέρον έχουν επίσης μια σειρά άλλων ποιοτικών στοιχείων τα οποία αναφέρονται ως ξεχωριστή ενότητα, γιατί διατυπώνονται με διαφορετικό τρόπο στις επιμέρους δημοσκοπήσεις. Έχουν όμως εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί στην συνολική συνεκτίμηση με τους ποσοτικούς παράγοντες, βοηθούν σημαντικά όπως θα δούμε παρακάτω στην εξαγωγή συμπερασμάτων.

Με βάση αυτά λοιπόν ο ΠΡΘ φαίνεται ότι μπορεί να υποστηρίξει καλύτερα κοινωνικά θέματα (μη περικοπή συντάξεων, αύξηση κατώτατου μισθού, προσλήψεις-μονιμοποίηση, στήριξη πιο αδύναμων).

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπορεί να υποστηρίξει αποτελεσματικότερα, θέματα με αναπτυξιακή κατεύθυνση (επενδύσεις, μείωση ανεργίας, μείωση φορολογίας επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, γενικότερη αναπτυξιακή πολιτική), τη μεσαία τάξη και τα εθνικά.

Συμπεράσματα και εκτιμήσεις

ΣΥΡΙΖΑ

Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει αξιοσημείωτη αντοχή. Με το Σκοπιανό και το Μάτι ως βαρίδια στην πλάτη του, κατάφερε όχι μόνο να μη χάσει αλλά και να κερδίσει περίπου 1,5-2,0 μονάδες. Αυτό οφείλεται στην επιλογή της στρατηγικής της ακραίας πόλωσης που ο ΠΡΘ εγκαινίασε στην Ιθάκη, συνέχισε στην Ευρωβουλή και φαίνεται ότι θα την κλιμακώσει στην πορεία για τις εκλογές.

Η πόλωση εστίασε στα αντιδεξιά, αντινεοφιλελεύθερα αντανακλαστικά πολλών δυσαρεστημένων κεντροαριστερών ψηφοφόρων του, οι οποίοι επανέκαμψαν μπρος στον κίνδυνο προέλασης της ΝΔ. Το ότι πολλοί από όσους δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ είναι δυσαρεστημένοι και απογοητευμένοι, αποδεικνύεται από την παράσταση νίκης. Πολύ λιγότεροι (18,5%) οπαδοί του πιστεύουν στη νίκη του κόμματος τους, σε σχέση με όσους δηλώνουν ότι θα το ψηφίσουν (23,1%). Αυτό υποδηλώνει ψυχολογία ηττοπάθειας. Επίσης φαίνεται ότι επέλεξαν να επιστρέψουν στον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί η εικόνα στα άλλα κόμματα της κεντροαριστεράς μάλλον δεν είναι ελκυστική.

Ο ΠΡΘ το μόνο που μπορεί και θεωρώ ότι επιδιώκει, είναι να πετύχει μια αξιοπρεπή ήττα, αφενός μεν για να ελέγξει τις εσωκομματικές εξελίξεις, αφετέρου δε για να μπορέσει (ελπίζοντας στη μη αυτοδυναμία της ΝΔ) να μπλοκάρει το σχηματισμό κυβέρνησης και η χώρα να οδηγηθεί ξανά σε εκλογές. Όπως φαίνεται όμως από την μέχρι τώρα δημοσκοπική του εικόνα και παρότι βελτίωσε την συσπείρωσή του, μάλλον εξαντλήθηκαν οι πιθανότητες εισροής παλαιών ψηφοφόρων του.

Ακόμα όμως κι αν με έναν μαγικό τρόπο επέστρεφαν όλοι οι εναπομείναντες παλιοί ψηφοφόροι του πίσω, το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ μετά βίας θα φτάσει το 27%. Αυτό όμως με τη σειρά του θα περιορίσει την δυνατότητα εισόδου και 6^ου κόμματος στη Βουλή, πράγμα το οποίο ευνοεί τη ΝΔ η οποία θα χρειαστεί μικρότερο ποσοστό για αυτοδυναμία.

Ν.Δ.

Από την άλλη είναι πλέον σαφές το προβάδισμα της ΝΔ με Μ.Ο. 8,6 μονάδες παρότι η διαφορά της από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μειωμένη περίπου στις 1,5-2,0 μονάδες σε σχέση με τις αντίστοιχες δημοσκοπήσεις πριν το καλοκαίρι για τους λόγους που εξηγήσαμε παραπάνω. Το ποσοστό που συγκεντρώνει την βάζει ξεκάθαρα όχι μόνο στη θέση του οδηγού, αλλά και σε τροχιά αυτοδυναμίας. Και παρότι σε επίπεδο συσπείρωσης έχει μάλλον εξαντλήσει το ποσοστό των ψηφοφόρων της, μπορεί να προσβλέπει σε έναν, και να επενδύσει σε άλλους δύο παράγοντες.

Ο πρώτος αφορά στο πόσα κόμματα θα μπουν στη βουλή. Με την είσοδο 5 κομμάτων, μειώνεται το ποσοστό που απαιτείται για αυτοδυναμία.

Ο δεύτερος αφορά στο ποσοστό των αναποφάσιστων και την επιλογή τους στο αν και τι θα ψηφίσουν. Αυτό είναι συνήθως το πιο σκεπτόμενο και απαιτητικό τμήμα των ψηφοφόρων, ανήκει κατά βάση στο μεσαίο χώρο και δεν παρασύρεται από σκηνικά πόλωσης. Αυτό το προφίλ ταιριάζει περισσότερο με την στρατηγική που έχει επιλέξει μέχρι τώρα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και το οποίο άλλωστε αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις.

Ο τρίτος – και αλληλένδετος με τον δεύτερο – αφορά την καταλληλότητα για ΠΡΘ. Ο Κ. Μητσοτάκης έχει αφενός μεν σχεδόν 10 μονάδες διαφορά από τον Α. Τσίπρα, και αφετέρου το ποσοστό στο πρόσωπό του (34%) κυμαίνεται σε υψηλότερα ποσοστά από αυτά που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν ΝΔ (31,7%). Αυτό σημαίνει ότι έλκει ήδη ένα τμήμα των αναποφάσιστων το οποίο σταδιακά μπορεί να αποκτήσει μια δυναμική. Εξάλλου είναι παρατηρημένο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αναποφάσιστων αποφασίζουν κυριολεκτικά στο παρά πέντε. Αυτό θα ενισχύεται όσο θα επενδύει με συνέπεια στο προφίλ πολιτικής που έλκει τους αναποφάσιστους. Να διατηρήσει δηλαδή ένα ήπιο και χαμηλών τόνων κλίμα αυτοπεποίθησης, να μην παρασυρθεί σε αντιπαραθέσεις και στην ακραία πόλωση που ήδη έχει αρχίσει και πιθανόν να κλιμακώσει όσο φτάνουμε στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ, και να τονίζει το εναλλακτικό πλάνο διακυβέρνησης που περιέγραψε στη ΔΕΘ.

Πέρα όμως και πριν από τις παραπάνω πρόσφατες δημοσκοπήσεις, είχε ήδη δημιουργηθεί μια σαφής μεταστροφή μεγάλης μάζας των ψηφοφόρων, οι οποίοι επιθυμούν πλέον λιγότερη κρατική παρέμβαση, μικρότερη φορολογική επιβάρυνση, περιορισμό της κοινωνικής «επιδοματικής πολιτικής», αύξηση των ξένων επενδύσεων που φέρνουν νέα τεχνολογία και νέες θέσεις εργασίας, και μια ισχυρή και αξιόπιστη κυβέρνηση. Μια μεταστροφή που είχε ήδη καταγραφεί στην προηγούμενη έρευνα της διανέοσις (Τι θέλουν οι Έλληνες 2018) και είχα περιγράψει αναλυτικά σε προηγούμενο άρθρο μου (https://www.liberal.gr/arthro/219065/politiki/2018/o-alexis-tsipras-isonskiagrafeisin-ton-epomeno--prothupourgo--.html). Το προφίλ λοιπόν των επιθυμιών ενός πλειοψηφικού πλέον ρεύματος των πολιτών, ταιριάζει απόλυτα με την προγραμματική στρατηγική της Ν.Δ.

Με βάση λοιπόν όσα προαναφέρθηκαν, θεωρώ αυτονόητο και εκ των πραγμάτων ότι η αυτοδυναμία βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια της ΝΔ.

Λοιπά κόμματα

Για την τρίτη θέση φαίνεται ότι διαγκωνίζονται το ΚΙΝΑΛ και η Χ.Α, ενώ το Κ.Κ.Ε μάλλον καταλαμβάνει την 5^η θέση. Η Ένωση Κεντρώων θα δώσει μάχη για την είσοδό της στη βουλή ενώ οι ΑΝΕΛ και το ΠΟΤΑΜΙ με ποσοστό γύρω στο 1,7% μάλλον χάνουν το τρένο.

Παρόλα αυτά το πολιτικό σκηνικό εξακολουθεί να είναι ρευστό. Αν δεν υπάρξουν και νέοι εξωτερικοί αστάθμητοι παράγοντες, τα θέματα της περικοπής των συντάξεων και των Σκοπίων θα παίξουν ρόλο στις εξελίξεις με το τελευταίο να οδηγεί και σε πιθανές πολιτικές ανακατατάξεις κυρίως στους ΑΝΕΛ και στο ΠΟΤΑΜΙ.

*Ο Βασίλης Δρακονταειδής είναι στέλεχος Επιχειρήσεων με μακροχρόνια εμπειρία σε θέματα Επικοινωνίας, Μάρκετινγκ και Μάνατζμεντ καθώς και στην Διαχείριση Ανθρωπίνων Πόρων.