Όλοι οι Αμερικάνοι πρόεδροι προσπαθούσαν να αποφύγουν να αναφέρονται στην οικοδόμηση έθνους στο Αφγανιστάν. Ξεκινώντας από τον Τζορτζ Μπους τον νεώτερο, ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Ντόναλντ Τραμπ διατείνονταν πως στο Αφγανιστάν δεν είχαν στόχο την οικοδόμηση έθνους. Αναλόγως και ο Τζο Μπάιντεν. Μόνο που οι πράξεις μιλούν δυνατότερα από τα λόγια.
Από το 2001 και έπειτα, και παρά τις διακηρύξεις του Τζορτζ Μπους, πως ο ΟΗΕ θα αναλάβει την ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες πάντα είχαν τον πρώτο λόγο στη χώρα. Στο Αφγανιστάν ξοδεύτηκαν πάνω από 135 δισεκατομμύρια για προγράμματα ανοικοδόμησης, διεθνούς βοήθειας και ενίσχυση των δομών. Αν αυτό δεν λέγεται οικοδόμηση κράτους, τι λέγεται;
Ουσιαστικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν περισσότερα χρήματα για το Αφγανιστάν από ό,τι στο Σχέδιο Μάρσαλ για τη Δυτική Ευρώπη, με μία αναγωγή των τιμών, όπως είχε αναφέρει η Washington Post στην έρευνά της το 2019. Ωστόσο, στο Αφγανιστάν δημιουργήθηκε διεφθαρμένο καθεστώς που η ελίτ εκμεταλλευόταν την αμερικανική παρουσία για τον δικό της πλουτισμό.
Αυτούς άλλωστε έψεξε χθες ο Αμερικάνος πρόεδρος για τις εικόνες χάους στο αεροδρόμιο και την αστραπιαία κατάρρευση του αφγανικού στρατού σε μία εβδομάδα. Όμως, τόσο καιρό, ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες που είχαν αναλάβει την ευθύνη για την εκπαίδευση και τη δημιουργία του στρατεύματος. Μόλις αποχώρησαν τα αμερικανικά στρατεύματα, φάνηκε ξεκάθαρα πως η στρατιωτική δύναμη των 300.000 ήταν απλά οι άνθρωποι που βιοπορίζονταν από το καθεστώς.
Η συμφωνία του Φεβρουαρίου του 2020, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε τη συμφωνία εκεχειρίας με τους Ταλιμπάν, δέσμευε τους Αμερικανούς, που σέβονται την υπογραφή τους, να αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν. Ο Τζο Μπάιντεν το τόνισε στο διάγγελμά του, εξηγώντας πως σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, τα αμερικανικά στρατεύματα θα έπρεπε να αποχωρήσουν μέχρι τον Μάιο του 2021.
Έπειτα από τον Μάιο, οι αμερικανικές δυνάμεις θα ήταν ευάλωτες απέναντι στις επιθέσεις των Ταλιμπάν, ανέφερε χαρακτηριστικά. Σε διαφορετική περίπτωση, θα έπρεπε να προβεί σε κλιμάκωση της στρατιωτικής παρουσίας των Αμερικανών, ενώ οι Ταλιμπάν είχαν συγκεντρώσει τις δυνάμεις τους. Ο Μπάιντεν περιέγραψε μία εικόνα πρωτοφανούς αδυναμίας μίας υπερδύναμης.
Η αποχώρηση των Αμερικανών ήταν προδιαγεγραμμένη. Ο τρόπος της αποχώρησης σίγουρα δεν ήταν. Οι σοκαριστικές εικόνες στο αεροδρόμιο με ανθρώπους να βρίσκουν τραγικό θάνατο, στους τροχούς του αμερικανικού αεροσκάφους ή πέφτοντας στο κενό μαρτυρούν του λόγου το αληθές.
Η εμπιστοσύνη που έδειξε ο Λευκός Οίκος σε αυτή τη διεφθαρμένη πολιτική ελίτ, για να οργανώσει την αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων είναι απορίας άξια. Οι αναφορές για τις εκτιμήσεις των μυστικών υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες προειδοποιούσαν για ραγδαία κατάρρευση του αφγανικού στρατού, αγνοήθηκαν.
Ο Τζο Μπάιντεν ανέλαβε την πατρότητα της εισβολής του 2001 στο Αφγανιστάν για την εξουδετέρωση της αλ-Κάιντα και του Οσάμα μπιν Λάντεν. Βέβαια, αν όντως η επικράτηση των Ταλιμπάν δεν αναζωπυρώσει τις εξτρεμιστικές οργανώσεις στην περιοχή θα φανεί στο μέλλον.
Όμως, ο Αμερικάνος πρόεδρος δεν παραδέχθηκε τα λάθη στην αντιμετώπιση του ανταρτοπολέμου στη χώρα, ούτε στην αμερικάνικη εμπλοκή στην πολιτική κατάσταση του Αφγανιστάν. Περίπου 800.000 στρατιώτες έχουν πολεμήσει στο Αφγανιστάν από το 2001, στον μεγαλύτερο σε διάρκεια πόλεμο των ΗΠΑ.
Ουδέποτε, ανέλαβε την ευθύνη για τη διαχείριση 20 χρόνων στη χώρα από διεφθαρμένους συμμάχους, σε μία χώρα που πέρασε τόσα χρόνια υπό αμερικανική κατοχή. Από τη στιγμή που τα αμερικανικά στρατεύματα αποσύρθηκαν, κανείς ουσιαστικά δεν βρέθηκε διατεθειμένος να αντιμετωπίσει τους Ταλιμπάν.
Ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε πως δεν θα περάσει την ευθύνη της αμερικανικής αποχώρησης σε πέμπτο πρόεδρο και έπρεπε η αποχώρηση να πραγματοποιηθεί τώρα. Ο προφανής λόγος είναι πως δεν υπάρχουν εκλογές στον ορίζοντα. Η δυσαρέσκεια από τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν ενδεχομένως να έχει πρόσκαιρες δυσμενείς επιπτώσεις στη δημοτικότητά του.
Ωστόσο, ο Μπάιντεν υπολογίζει στη λήθη της κοινής γνώμης, καθώς μέχρι τις ενδιάμεσες εκλογές του 2022 θα έχει ξεχαστεί η απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από το Αφγανιστάν. Είναι σαφές πως το διάγγελμα του Μπάιντεν απευθυνόταν μονάχα στον αμερικανικό λαό. Μόνο που η γλώσσα στην οποία το εκφώνησε είναι πλέον παγκόσμια, όπως κι οι ευθύνες της χώρας που βρίσκεται επικεφαλής.
