Τα διλήμματα του Ερντογάν για την Αγιά Σοφιά

Τα διλήμματα του Ερντογάν για την Αγιά Σοφιά

Μετά την παγκόσμια κατακραυγή που προκάλεσε η απόφαση του Ιουλίου για την Αγιά Σοφιά, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν φάνηκε διατεθειμένος να σταματήσει εκεί. Λίγο αργότερα, ο Τούρκος Πρόεδρος αποφάσισε να μετατρέψει σε τζαμί ένα ακόμη μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, τη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Οι πολλαπλές πιέσεις που δέχεται, τον οδηγούν να δένεται όλο και περισσότερο στο ισλαμικό ακροατήριο. 

Οι νέες κινήσεις του Ερντογάν όμως αποτελούν κάτι παραπάνω από έναν τακτικό ελιγμό, την ώρα που η Άγκυρα αναγκάζεται να λάβει περαιτέρω περιοριστικά μέτρα για την έξαρση του κορονοϊού, που επηρεάζουν και τα παραδοσιακά γεύματα των μουσουλμάνων. Οι οικονομικές επιπτώσεις άλλωστε τον έχουν οδηγήσει σε ανάλογες αποφάσεις.

Η παραίτηση του, κατά τ’ άλλα, πολυγραφότατου ιμάμη Μεμέτ Μποϊνουνκαλίν, που είχε τοποθετηθεί στην Αγιά Σοφιά, είναι ενδεικτική όμως για τις διαμάχες που υπάρχουν εντός του ισλαμικού μπλοκ που έχει συγκροτήσει.

Η περίπτωση του ιμάμη φαίνεται να δείχνει την αντίδραση του κόμματος του Ερντογάν στις παρεμβάσεις του νομοδιδασκάλων σε πολιτικά ζητήματα. Οι παρεμβάσεις του για τη νομιμότητα των επιτοκίων στον ισλαμικό νόμο, που έρχονται σε αντίθεση με τις στοχεύσεις του καθεστώτος Ερντογάν, καθώς και οι τοποθετήσεις του για τη γυναικοκτονία, οι οποίες δεν καταδίκαζαν ξεκάθαρα τις δολοφονίες γυναικών, αποτέλεσαν προμετωπίδα του κόμματος του Ερντογάν για την καθαίρεση του.

Όμως υπάρχει και κάτι παραπάνω. Στην Άγκυρα, έχει γίνει αντιληπτή πως η αντίληψη της επιβολής του «σπαθιού» στα πολιτιστικά μνημεία δεν είναι τόσο απλό να γίνει ανεκτή διεθνώς.

Γι’ αυτό και γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί μία εικόνα πως στην Αγία Σοφιά επιτελείται ένα έργο για τη διάσωση της ως μνημείο. Ουσιαστικά, προωθείται επίσημα από την Άγκυρα πως η μετατροπή της Αγιά Σοφιάς, παράλληλα με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, θα αποτελέσει υπόδειγμα για αντίστοιχες περιπτώσεις σε όλο τον ισλαμικό κόσμο.

Σε αυτή την προπαγάνδιστική πρωτοβουλία, δεν βοηθούν βέβαια, οι οπισθοδρομικές απόψεις από τους ισλαμιστές, ιδιαίτερα για τη θέση της γυναίκας στον κόσμο, που εξέφραζε ο ιμάμης. Ο δρόμος του σφικτού εναγκαλισμού του Ταγίπ Ερντογάν με τον ισλαμικό κατεστημένο δεν είναι στρωμένος με ρόδα. Άσχετα,  αν όπως φάνηκε, αυτή η αντίληψη διατρέχει τον Ερντογάν, όπως φάνηκε και από το sofagate και την υποδοχή που επιφύλαξε στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Τουρκία.