Πόσο μπορούν να πιέσουν τη Ρωσία οι κυρώσεις της Δύσης

Πόσο μπορούν να πιέσουν τη Ρωσία οι κυρώσεις της Δύσης

Παρά τις διακηρύξεις για επιχειρησιακή ετοιμότητα του ΝΑΤΟ στην ανατολική Ευρώπη, η Δύση έχει θέσει το πακέτο κυρώσεων ως βασικό εργαλείο αποτροπής ρωσικής προέλασης στην Ουκρανία. Βέβαια, τα σημεία σύγκλισης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και των ευρωπαϊκών χωρών εντοπίζονται στον τραπεζικό τομέα, με συζητήσεις για το σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά κι αποκλίσεις στο ενεργειακό κομμάτι.

Μπορεί στις Ηνωμένες Πολιτείες να συζητείται ευρέως η λήψη μέτρων στον ενεργειακό τομέα, με επίκεντρο στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2, ωστόσο για τους ευρωπαίους δεν είναι μία απλή υπόθεση. Εν μέσω της υπέρογκης αύξησης των τιμών στην ενέργεια και ειδικά στο φυσικό αέριο, η προοπτική των κυρώσεων θα πλήξει, πέρα από τη Ρωσία, και την Ευρώπη, ειδικά τη Γερμανία. Για αυτό άλλωστε, η καγκελαρία είναι ιδιαίτερα προσεκτική στο ζήτημα αυτό, μένοντας στις πιο αφηρημένες διατυπώσεις του αυστηρού τιμήματος που θα κληθεί να πληρώσει το Κρεμλίνο.

Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και επικεφαλής των Πρασίνων βέβαια, Αναλένα Μπέρμποκ, πιέζει προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς η λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου και η συνεργασία με τη Ρωσία του Πούτιν αντιβαίνει στις προεκλογικές δεσμεύσεις της. Μόλις σήμερα η Μπέρμποκ στάθηκε στο ζήτημα κατά την ομιλία της στη γερμανική Βουλή, τονίζοντας πως το ευρύτατο πακέτο κυρώσεων που επεξεργάζεται το Βερολίνο, περιλαμβάνει τον αγωγό Nord Stream 2, σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία. Πάντως, όπως αναφέρουν κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες που εξαρτώνται κατά πολύ από τη Ρωσία για την προμήθεια φυσικού αερίου, η επιβολή κυρώσεων για τον αγωγό Nord Stream 2 που δεν έχει τεθεί σε λειτουργία, δεν είναι επαρκές εργαλείο αποτροπής.

Στον τραπεζικό τομέα, που έχει πραγματοποιηθεί η μεγαλύτερη ταύτιση απόψεων στη Δύση, είναι άγνωστο κατά πόσο θα είναι αποτελεσματικές οι κυρώσεις. Η μεγάλη οικονομική ισχύς της Ευρωπαϊκής Ένωσης προδιαθέτει για ένα σημαντικό πλήγμα στη ρωσική οικονομία, υπό την προϋπόθεση της ενιαίας δράσης. Το κόστος δανεισμού της ρωσικής οικονομίας, η οποία δεν βρίσκεται άλλωστε στην καλύτερη στιγμή της, θα εκτινασσόταν στα ύψη.

Βέβαια στη Ρωσία υπάρχει η αντίληψη πως θα μπορεί μεσοπρόθεσμα μπορεί να απορροφηθεί η ζημιά, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό ομολόγων βρίσκεται σε εγχώριους επενδυτές και μάλλον όλο αυτό το διάστημα έχει γίνει μία προετοιμασία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία τον Ιούλιο του 2014, δίχως ωστόσο ουσιαστικό αποτέλεσμα, όσον αφορά στην προσάρτηση της Κριμαίας.

Το «πυρηνικό όπλο», όπως το χαρακτηρίζει το CNN σήμερα, είναι ωστόσο η αποκοπή της πρόσβασης στο χρηματοοικονομικό σύστημα και ειδικότερα στο σύστημα πληρωμών SWIFT. Εφ’ όσον το ρωσικό χρηματοοικονομικό σύστημα αποκοπεί από το ευρέως χρησιμοποιούμενο σύστημα SWIFT θα πληγεί σοβαρά η δυνατότητα σύνδεσης της ρωσικής οικονομίας διεθνώς.

Ωστόσο, όπως αναγνωρίζουν ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία, όπου συζητείται αυτή η προοπτική, θα είναι δύσκολο να πειστεί η Γερμανία σε μία τέτοια κίνηση, καθώς λόγω του πλήθους γερμανικών εταιριών που συναλλάσσονται με τη Ρωσία, κάτι τέτοιο θα έπληττε δυσανάλογα το Βερολίνο. Στη Γερμανία θεωρούν για παράδειγμα, πως η απαγόρευση συναλλαγών με τις ρωσικές τράπεζες και η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων θα είχε περισσότερο επιθυμητά αποτελέσματα. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς προσπαθεί να ισορροπήσει στις αντίρροπες πιέσεις και να βρει μία κοινή προσέγγιση με το σύνολο της Δύσης.

Καθώς Δημοκρατικοί γερουσιαστές παρουσίασαν ένα νομοσχέδιο κυρώσεων για Ρώσους αξιωματούχους και στρατιωτικούς ηγέτες, το ζήτημα είναι κατά πόσο θα επιβληθούν προσωπικές κυρώσεις στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Στο ενδεχόμενο επιβολής προσωπικών κυρώσεων στον Ρώσο πρόεδρο, ο Τζο Μπάιντεν απάντησε θετικά, σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Υπάρχουν βέβαια μεγάλες αμφιβολίες, κατά πόσο αυτό θα είναι εφικτό, δεδομένης της κομβικής και παγιωμένης παρουσίας της Ρωσίας στο διεθνές σύστημα και της ενίσχυσης των σχέσεων του Ρώσου προέδρου με πολλές από τις βασικές δυνάμεις στον κόσμο, πέρα από τη Δύση.