Ουγγαρία: Μαριονέτες στο θέατρο σκιών της σοβιετικής κατοχής

Ουγγαρία: Μαριονέτες στο θέατρο σκιών της σοβιετικής κατοχής

Το ημερολόγιο έγραφε 4 Νοεμβρίου 1956, όταν 200.000 χιλιάδες Σοβιετικοί στρατιώτες, υποστηριζόμενοι από τεθωρακισμένα, βαρύ πυροβολικό και αεροπορία, κατάφεραν να καταπνίξουν την εξέγερση στην Ουγγαρία και να τοποθετήσουν στην εξουσία τον εκλεκτό τους Γιάνος Κάνταρ.

Η δεύτερη μεγάλη αντικομμουνιστική εξέγερση στις χώρες-υποτελείς της Ε.Σ.Σ.Δ. κατά την μεταπολεμική περίοδο, μετά από εκείνη της Ανατολικής Γερμανίας το 1953, είχε λήξει με ήττα του εξεγερμένου λαού της χώρας, ο οποίος απαιτούσε σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικές ελευθερίες.

Αμέσως μετά την καταστολή, η τετραμελής επιτροπή που είχε ορίσει η Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε., ανέλαβε, ουσιαστικά, την διακυβέρνηση της χώρας, έχοντας ως βοηθούς, κομματικά στελέχη του τοπικού κομμουνιστικού κόμματος που ήταν πιστά στην Μόσχα.

Ανάμεσα στα πολλά έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν και είναι πλέον προσβάσιμα στον ιστορικό, είναι και αυτό που δημοσιεύουμε σήμερα. Διαβάζοντας το κείμενο της αναφοράς που δίνει το κλιμάκιο των σοβιετικών στελεχών στο κέντρο, στην Μόσχα, γίνεται προφανές ποιος αποφάσιζε και καθόριζε την μοίρα ενός ολόκληρου λαού, ο οποίος είχε αντιταχθεί στην σοβιετική κατοχή και το κομμουνιστικό καθεστώς που επιβλήθηκε με τις λόγχες του Κόκκινου στρατού.

Τηλεφωνογράφημα των Γ. Μ. Μάλενκοφ, Μ. Α. Σουσλόφ, Α. Μπ. Αρίστοφ από την Βουδαπέστη στην Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε. για την παραπομπή ομάδας ταραχοποιών στο στρατοδικείο και την καταδίκη τους σε θάνατο.

30/11/1956

Άκρως Απόρρητο

Προς την Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε.

Από κοινού με τον σ. Κάνταρ και τον σ. Μιούνιχ, συζητήσαμε συγκεκριμένα μέτρα για την διεξαγωγή της δίκης των εγκληματιών, οι οποίοι είναι ένοχοι για τις θηριωδίες κατά την περίοδο αποχαλίνωσης της αντίδρασης στην Ουγγαρία. Αμφότεροι, είναι απολύτως σύμφωνοι με την ανάγκη να οργανωθεί αυτή η δίκη αμέσως τώρα.

Είπαμε στους σ.σ. Κάνταρ και Μιούνιχ τις σκέψεις μας για την σύσταση επαναστατικού στρατοδικείου στη χώρα.

Οι Ούγγροι σύντροφοι επιμένουν πως η ενέργεια αυτή πρέπει να γίνει από στρατοδικείο, αφού αυτό προβλέπεται στην Ουγγαρία από την ισχύουσα νομοθεσία. Το στρατοδικείο έχει το δικαίωμα να διεξάγει τη δίκη με γοργούς ρυθμούς και μπορεί να καταδικάσει στην εσχάτη των ποινών για τα διαπραχθέντα εγκλήματα τους μεν πολίτες σε απαγχονισμό, τους δε στρατιωτικούς σε τυφεκισμό.

Οι σ.σ. Κάνταρ και Μιούνιχ είπαν πως για την σύσταση επαναστατικού στρατοδικείου απαιτείται η έκδοση νέου νόμου, πράγμα δύσκολο αυτή την περίοδο, καθώς δεν είναι καν πλήρης η σύνθεση του προεδρείου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ουγγαρίας, το οποίο θα ενέκρινε ένα τέτοιο νόμο. Η έκδοση ενός τέτοιου νόμου προσωπικά από τον σ. Ντόμπι Ίστβαν, κατά την γνώμη τους, θα ήταν παραβίαση των εν ισχύει συνταγματικών κανόνων και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αιτιάσεις τόσο κατά του Ντόμπι Ίστβαν, όσο και του προεδρείου στο σύνολό του.

Το στρατοδικείο, όπως λένε οι Ούγγροι σύντροφοι, είναι επαρκές έγκυρο όργανο στα μάτια του λαού, η απόφαση του οποίου για τυφεκισμό και απαγχονισμό, θα προκαλέσει την δέουσα εντύπωση στη χώρα.

Οι Ούγγροι σύντροφοι, με την συμμετοχή του σ. Σερόφ, επιλέξουν μία ομάδα (6-8 ατόμων) για την δίκη, τα οποία καθοδηγούσαν άμεσα την ένοπλη εξέγερση στην πόλη της Βουδαπέστης, συλλάμβαναν κομμουνιστές και τους εκτελούσαν.

Μεταξύ των προσώπων που θα παραπεμφθούν στο στρατοδικείο είναι:

Ντουντάς Ιόζεφ, 54 ετών, ένας εκ των οργανωτών της εξέγερσης, ηγέτης των ένοπλων εξεγερθέντων στην Βούδα,

Σάμπο Γιάνος, 59 ετών, ηγέτης των ένοπλων ομάδων στην πλατεία Σένα,

Ζαλόμι Λάσλο, 40 ετών, πρώην αξιωματικός του στρατού, υποδιοικητής των ένοπλων ομάδων των εξεγερμένων της πόλης της Βουδαπέστης, κατά την διάρκεια της εξέγερσης ήταν «μέλος της επαναστατικής επιτροπής» του Υπουργείου Άμυνας, παρέδωσε στους εξεγερμένους τον ραδιοφωνικό σταθμό, ο οποίος βρισκόταν υπό την φύλαξή του.

Εκτός από αυτά τα πρόσωπα, θα παραπεμφθούν σε δίκη και ορισμένοι άλλοι, οι οποίοι πραγματοποίησαν θηριωδίες και εκτελέσεις πολιτών.

Για τα πρόσωπα που θα παραπεμφθούν στο στρατοδικείο, ετοιμάζονται οι ανακριτικοί φάκελοι. Για να ολοκληρωθεί αυτή η εργασία θα απαιτηθούν 2-3 ημέρες και στη συνέχεια οι φάκελοι και τα κατηγορητήρια θα διαβιβαστούν στο στρατοδικέιο.

Μάλενκοφ

Σουσλόφ

Αρίστοφ

Σερόφ

Αρχείο της Προεδρίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Κιβώτιο 3, Κατάλογος 64, Φάκελος 489, Φύλλα 238-239. Δαχτυλόγραφο.