Ο κρατισμός καλά κρατεί (μεταμφιεσμένος)

Ο κρατισμός καλά κρατεί (μεταμφιεσμένος)

Στη Θεσσαλονίκη, 24 Απριλίου, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την προώθηση των έργων ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού δύο κάθετων αξόνων της Εγνατίας. Με τα δικά του λόγια: «Η Εγνατία Οδός, λοιπόν, η οδική ραχοκοκαλιά της Βόρειας Ελλάδας, σύντομα θα αποκτήσει δύο νέους κάθετους άξονες. Οι οποίοι μάλιστα θα κατασκευαστούν με τη μέθοδο της σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Ένα μη ανταποδοτικό ΣΔΙΤ, κάτι που τους απαλλάσσει από διόδια». 

Όπως αναφέρεται στο ιστολόγιο του πρωθυπουργού η αναφορά του στον θεσμό των Συμπράξεων Δημοσίου - Ιδιωτικού Τομέα έγινε για να ενθαρρύνει τον θεσμό των ΣΔΙΤ για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων που θα λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας.

Μου δημιουργήθηκε μια απορία: Πώς θα εισπράξει τα έξοδα του ο ιδιώτης που θα συμπράξει με το δημόσιο στην κατασκευή των δρόμων; Στην περίπτωση της Αττικής Οδού είχα ως αρμόδιος υπουργός το 1990 προδιαγράψει ότι τα έσοδα των κατασκευαστών του δρόμου θα προέρχονταν από τα διόδια. Έτσι έγινε. Στην προκειμένη περίπτωση όμως δεν θα υπάρχουν διόδια. Ερώτησα και μου είπαν ότι στον ιδιώτη θα καταβάλλονται από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων "Πληρωμές Διαθεσιμότητας".

Να λοιπόν η πρώτη μεγάλη διαφορά: Την  Αττική Οδό την πληρώνουν όσοι την χρησιμοποιούν. Τη νέο οδό Αμφίπολης- Δράμας που κατά τον πρωθυπουργό θα μειώσει τη διάρκεια της διαδρομής από 50 σε 20 λεπτά της ώρας θα την πληρώσουν όλοι οι φορολογούμενοι, ακόμη και εκείνοι που ποτέ δεν θα τη χρησιμοποιήσουν. 

Μια άλλη διαφορά είναι το ρίσκο που αναλαμβάνει ο ιδιώτης. Στην περίπτωση της Αττικής Οδού ο ανάδοχος αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ανεπαρκούς κυκλοφορίας. Στις ΣΔΙΤ, των καθέτων αξόνων της Εγνατίας, δεν αντιμετωπίζει τέτοιο κίνδυνο. Οι "πληρωμές διαθεσιμότητας" καταβάλλονται ούτως ή άλλως (νομίζω).

Δεν κρύβω ότι προτιμώ τις καθαρές λύσεις όπως αυτές εφαρμόστηκαν στο παρελθόν: Αεροδρόμια χρηματοδοτούμενα από το τέλος που πληρώνουν οι επιβάτες, Αττική Οδός με διόδια, Γέφυρα στο Ρίο με διόδια. Όποιος χρησιμοποιεί τα σπουδαία αυτά έργα, πληρώνει. Οι άλλες λύσεις όπως για παράδειγμα ΣΔΙΤ με "πληρωμές διαθεσιμότητας" από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων μυρίζουν κρατισμό. Διαχέεται η δαπάνη σε όλους, σε μικρές δόσεις για να περνάει απαρατήρητη, έως ότου γίνει αβάσταχτη.