Aμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση ή πλάγια μυατροφική σκλήρυνση ή νόσος του κινητικού νευρώνα. Αυτή είναι η επιστημονική ονομασία για τη σοβαρότατατη εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος που εμφανίζεται ξαφνικά και στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγεί τους ασθενείς στον θάνατο.
Η ύπουλη αυτή ασθένεια έγινε παγκοσμίως γνωστή όταν διαγνώστηκε με αυτήν ο αθλητής του μπέιζμπολ Λου Γκέρινγκ - γι' αυτό και επικράτησε ο όρος Νόσος Λου Γκέρινγκ - αλλά στην εποχή μας όλοι τη γνωρίζουν ως την ασθένεια που καθήλωσε σε πλήρη ακινησία για δεκαετίες έναν από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς φυσικούς του 20ου αιώνα, τον Στίβεν Χόκινγκ.
Τώρα, μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ σε συνεργασία με τη Cell and Gene Therapy Catapult, φιλοδοξεί να ανοίξει παράθυρο ελπίδας γι' αυτή την ανίατη ασθένεια, αναζητώντας απαντήσεις στα γονίδια. Συγκεκριμένα, θα αξιολογήσει τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητα γονιδιακών θεραπειών σε ασθενείς με νόσο του κινητικού νευρώνα (ALS) και μετωποκροταφική άνοια (FTD), οι οποίοι φέρουν μεταλλάξεις στο γονίδιο C9orf72.
Σύμφωνα με τα υφιστάμενα δεδομένα, οι μεταλλάξεις στο γονίδιο C9orf72 είναι η πιο κοινή γενετική αιτία της ALS, και εμφανίζονται σε περίπου 50% των κληρονομικών περιπτώσεων και έως και 10% των σποραδικών περιπτώσεων. Αυτές οι μεταλλάξεις αποτελούνται από επαναλαμβανόμενες εκτάσεις έξι γραμμάτων DNA, τα οποία μεταφέρονται στο αγγελιαφόρο RNA του γονιδίου (mRNA) - το μόριο που παράγεται από το DNA και χρησιμοποιείται ως πρότυπο για την παραγωγή πρωτεϊνών.
Σε υγιή κύτταρα, αυτές οι επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες «κόβονται» από το mRNA πριν φύγει από τον πυρήνα του κυττάρου. Ωστόσο, αυτός ο μηχανισμός ελέγχου δεν εμφανίζεται σε μεταλλαγμένα κύτταρα C9orf72 και τα ελαττωματικά μόρια mRNA καταλήγουν να δημιουργούν μια τοξική πρωτεΐνη.
Προκλινικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ έδειξαν ότι η πρωτεΐνη SRSF1 είναι αυτή που μεταφέρει τα ελαττωματικά μόρια mRNA έξω από τον πυρήνα του κυττάρου.
Περαιτέρω έρευνα σε κινητικούς νευρώνες από ασθενείς με ALS αλλά και σε μύγες, έδειξαν ότι η αφαίρεση της πρωτεΐνης SRSF1 οδηγεί σε μειωμένη μεταφορά του μεταλλαγμένου mRNA έξω από τον πυρήνα. Η κίνηση αυτή απέτρεψε τον θάνατο των νευρικών κυττάρων.
Τώρα, οι ερευνητές θα διερευνήσουν τώρα εάν μια γονιδιακή θεραπεία που έχει σχεδιαστεί για να αποτρέψει αυτά τα μόρια mRNA να διαφύγουν από τον πυρήνα μπορεί να βοηθήσει να επιβραδύνει ή να σταματήσει τον θάνατο του κινητικού νευρώνα.
Έως σήμερα κανείς, σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, δεν έχει προσπαθήσει ακόμη να αποτρέψει αυτές τις επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες RNA να διαφύγουν από τον πυρήνα του κυττάρου. Έτσι, η γονδιακή προσέγγιση θεραπείας, επικεντρωμένη στην πρόληψη της τοξικότητας των κινητικών νευρώνων, ανοίγει ένα νέο δρόμο για τη θεραπεία της ALS.
