Θυμόμαστε όλοι μας τον… «κουρνιαχτό» που σηκώθηκε στην Ελλάδα από το tweet του ΓΓ/ΝΑΤΟ κ. Γενς Στολτενμπεργκ εκείνο το απόγευμα της Πέμπτης 3 Σεπτεμβρίου, με το οποίο περιχαρής μας ενημέρωνε ότι «Ελλάδα και Τουρκία συμφώνησαν στην έναρξη «τεχνικών συνομιλιών» εντός ΝΑΤΟ, ώστε να δημιουργηθούν μηχανισμοί αποφυγής συγκρούσεως για να μειωθεί ο κίνδυνος ατυχημάτων». Με τον μισό Τουρκικό Στόλο ανεπτυγμένο και το «Ορούτς Ρέις» να … σουλατσάρει κατά παράβαση των προβλέψεων της UNCLOS. Εντύπωση όμως προκλήθηκε και από την άμεση και μάλιστα με αυστηρή γλώσσα σχετική διάψευση του ελληνικού ΥΠΕΞ, κάτι πρωτοφανές για τα δεδομένα του ΝΑΤΟ άσχετα αν λίγο αργότερα «στρογγύλεψε».
Είτε ο έμμεσος εξαναγκασμός για κάποιου είδους συνομιλίες, είτε η παρεξήγηση από το «in principle», ήταν ο λόγος του βιαστικού tweet, ο κ. Stoltenberg έβλεπε κάθιδρος ότι επί της θητείας του υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να συγκρουστούν στρατιωτικά δύο μέλη της Συμμαχίας. Βέβαια ο ίδιος είναι διαρκώς έκθετος λόγω της αναντίρρητα σκανδαλώδους φιλοτουρκικής του στάσης, παρά το γεγονός ότι η Τουρκία με την στάση της υπονομεύει την συνοχή και την αποτελεσματικότητα του ΝΑΤΟ.
Αναμφίβολα συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν πριν από αυτό το… tweet. Μετά ακολούθησαν άλλες και ... άλλες, με τελευταία χθες Τρίτη όπως μάθαμε από την …Άγκυρα και όχι από την Αθήνα η οποία αρνείται φοβικά να μας ενημερώνει για τα βασικά, με αποτέλεσμα να επιτρέπει την όποια σεναριολογία. Βάση των συζητήσεων αποτελεί το έγγραφο του ΓΓ/ΝΑΤΟ που επιδόθηκε στην Ελλάδα και στην Τουρκία την 3 Σεπτεμβρίου. Αυτές διεξάγονται μεταξύ των Στρατιωτικών Αντιπροσώπων των ΑΓΕΕΘΑ της Ελλάδος, Αντιναύαρχο Ιωάννη Παυλόπουλο και της Τουρκίας Αντιπτέραρχο İsmail Üner. Παρενθετικά να πούμε ότι οι περισσότερες από τις 2.700 ώρες πτήσεως του Τούρκου Στρατιωτικού Αντιπροσώπου ως πιλότου, μάλλον θα είναι σε αποστολές προωθήσεως της αναθεωρητικής πολιτικής της χώρας του στο Αιγαίο, οπότε ξέρει πολύ καλά σε τι …αναφέρεται.
Τον συντονισμό των συζητήσεων την έχει καταστατικά ο Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ Βρετανός Πτέραρχος Sir Στουαρτ Πιτς ο οποίος επιδιώκει να «πιστωθεί» την επιτυχία μία «Συμφωνίας» στον τελευταίο χρόνο της θητείας του ως Ανώτατος Στρατιωτικός Ηγέτης του ΝΑΤΟ. Κρίνεται σκόπιμο εδώ να επισημανθεί ότι ο Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής (απαρτίζεται από τους ΑΓΕΕΘΑ των 30 κρατών – μελών του ΝΑΤΟ) είναι ο Στρατιωτικός Σύμβουλος του ΓΓ/ΝΑΤΟ και του Βορειoατλαντικού Συμβουλίου (NAC). Επειδή αναφερόμαστε σε Συμμαχία οι συζητήσεις μεταξύ των δύο Στρατιωτικών Αντιπροσωπειών παρά το ότι κρύβουν παγίδες δεν μπορούσαν να αποφευχθούν καθόσον προβλέπονται από το καθηκοντολόγιο τους αλλά και από τον Οργανισμό Λειτουργίας της Στρατιωτικής Επιτροπής (MC Οrder of Βusiness). Επιπροσθέτως οι πιέσεις ήταν τεράστιες. Κακώς όμως υιοθετήθηκε από την νατοϊκή γραφειοκρατία ο χαρακτηρισμός τεχνικός διάλογος κάτι που αποβλέπει στο να «ανέβουν οι μετοχές» του κ. Stolteneberg και των «Natocrats», ένας χαρακτηρισμός που χρησιμοποιείται και από τους Τούρκους Αξιωματούχους για να δείξουν το πόσο... «συμβιβαστικοί» είναι και συνάμα να προωθήσουν μέσα από την Συμμαχία τον αναθεωρητισμό τους.
Όλα αυτά που ονομάζονται «τεχνικά θέματα» στα ελληνοτουρκικά έχουν σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις και αφορούν στην ουσία των τουρκικών διεκδικήσεων και όχι «ελληνοτουρκικών διαφορών» όπως αναφέρονται από τρίτους. Και για αυτό ενέχει κινδύνους αυτή η διαδικασία. Δεν γνωρίζουμε πως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα αυτό το περιβόητο έγγραφο του ΓΓ/ΝΑΤΟ από τις συνεχείς προσθήκες και αφαιρέσεις που γίνονται εδώ και 20 ημέρες, σύμφωνα με την γνωστή νατοϊκή πρακτική που ακολουθούμε στο ΝΑΤΟ με σχόλια και αντισχόλια όπου ξεψαχνίζεται και το τελευταίο… «και»! Επίσημη ενημέρωση για τις συζητήσεις δεν έχουμε βέβαια αλλά από την στιγμή που έγιναν διαρροές σε κυριακάτικη εφημερίδα μπαίνουμε αναπόδραστα σε διαδικασία να το ψάξουμε και εμείς και φυσικά να δικαιούμαστε να κάνουμε εκτιμήσεις με βάση τις δικές μας πληροφορίες.
Η αναγκαιότητα ενός «Μηχανισμού Αποφυγής Σύγκρουσης» (Deconfliction Mechanism) προέκυψε για πρώτη φορά στο ΝΑΤΟ το 2015 μετά την κατάρριψη του Ρωσικού Α/Φ από την Τουρκική ΠΑ. Έτσι δημιουργήθηκε στο SHAPE ένας Μηχανισμός ώστε κατά τη διεξαγωγή στρατιωτικών δραστηριοτήτων να αποφεύγονται τα ατυχήματα με στρατιωτικές ενέργειες. Το κείμενο λοιπόν που συνέταξε το Γραφείο του ΓΓ στηρίζεται κυρίως σε αυτόν τον Μηχανισμό. Όμως σύμφωνα με πληροφορίες σε αυτό το έγγραφο έχουν συμπεριληφθεί και άλλα ζητήματα «τουρκικής προελεύσεως» που αφορούν στον «Κώδικα Συμπεριφοράς» (Code of Conduct) τον οποίο η Άγκυρα πάντοτε θέτει σε όποιες συζητήσεις γίνονται μεταξύ Ελλάδος Τουρκίας για ΜΟΕ και στην ουσία είναι «θα κάνω ότι εγώ θέλω και εσύ να μην με ενοχλείς».
Υπάρχουν όμως διαδικασίες που προβλέπονται από τον Διεθνή Κανονισμό Αποφυγής Συγκρούσεων και τον Ναυτικό Κώδικα Συμπεριφοράς και είχαν τεθεί παλαιότερα από τον τότε ΥΠΕΞ κ. Κοτζιά στον Τούρκο ομόλογο του όπως πχ η απαγόρευση πτήσης Α/Φ πάνω από πλοία άλλης χώρας, απαγόρευση εγκλωβισμού με τα ραντάρ (στην περίπτωση της γαλλικής φρεγάτας από τουρκική αλλά και με δικά μας) και η αποφυγή ελιγμών πλοίων που επιχειρούν σε κοντινές αποστάσεις όπως έγινε με τον Κυβερνήτη της Τουρκικής Φρεγάτας KEMAL REIS απέναντι από την Φ/Γ ΛΗΜΝΟΣ. Ας καταγραφούν αυτά στο σχέδιο όπως επίσης και η αποκατάσταση άμεσης επικοινωνία σε 24ωρη βάση μεταξύ των δύο χωρών τόσο σε ανώτατο επίπεδο όσο και σε επίπεδο Αεροπορικών και Ναυτικών Διοικήσεων. Θα έλεγα ότι μάλιστα επιβάλλεται.
Από την στιγμή όμως που στο έγγραφο υπάρχει αναφορά γενικώς και αορίστως στις εντάσεις που δημιουργούνται από τις στάσεις των δύο μερών» και απουσιάζει η οποιαδήποτε αναφορά στο «Ορούτς Ρέις» αρχίζει και στήνεται … παγίδα. Αν τελικά είναι αλήθεια, αν..λέμε, θα πρέπει να αρχίσουμε να ανησυχούμε για το γεγονός ότι πιέζεται η Ελλάδα να αποδεχθεί την τουρκική απαίτηση να μην υποβάλλεται Σχέδιο Πτήσεως για τα Α/Φ της Πολεμικής της Αεροπορίας στο FIR Αθηνών το οποίο καλύπτει και ελληνικό Εθνικό Εναέριο Χώρο (ΕΕΧ) και τμήματα του Διεθνούς Εναερίου Χώρου. Το «Ημερήσιο Πρόγραμμα Πτήσεων» (DFS) αν ήταν πλήρες και τακτικό θα μπορούσε να αποτελούσε μία λύση αλλά θα οδηγούσε στην πράξη σε αποδυνάμωση και σε περιορισμό του FIR Αθηνών. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος έτσι να επηρεάσει αρνητικά όλα τα συνδεόμενα με αυτό θέματα, όπως την Περιοχή Δικαιοδοσίας Έρευνας και Διάσωσης μέχρι και την Αιγιαλίτιδα Ζώνη, κάτι που θα οδηγούσε σε συνδικαιοδοσία και αργότερα σε συνδιαχείριση.
Μία επίσης πονηρή Τουρκική πρόταση, με τις ευλογίες των ΗΠΑ, που μάλλον υιοθετείται από τους Γραφειοκράτες τους ΝΑΤΟ είναι να πετούν τα Α/Φ και των δύο χωρών … άοπλα στο Αιγαίο για να μην υπάρξει «ατύχημα»! Δηλαδή η Ελλάδα να μην προστατεύει τον ΕΕΧ της και φυσικά τα νησιά της όπως έχει όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση. Θέλω να πιστεύω ότι είμαστε πολύ προσεκτικοί. Μία συμφωνία σε νατοϊκό στρατιωτικό επίπεδο που θα εμπεριέχει έστω και κάποια από τα προαναφερθέντα ενέχει το κίνδυνο να καταγραφεί σε Συμμαχικό επίπεδο κάτι που θα είναι προς όφελος της Τουρκίας.
Οι συζητήσεις καλώς γίνονται αλλά τονίζεται εμφατικά ότι καθοριστικός παράγοντας για να είναι βιώσιμος ένας τέτοιος «Μηχανισμός» είναι η συναντίληψη των προβλημάτων και η ύπαρξη ισχυρής πολιτικής βούλησης για επίλυση τους κάτι που φυσικά δεν υπάρχει. Όμως τα προβλήματα στο Αιγαίο δημιουργούνται από την τουρκική επιθετικότητα. Τι παραπάνω να «εφεύρουμε» για να μειώσουμε τις εντάσεις και που δεν συμπεριλαμβάνεται στα κοινά πλαίσια των ισχυόντων κανονισμών, οδηγιών και αρχών σε όλο το δομικό οργανωτικό πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Οργανισμών (ΝΑΤΟ,ΙΜΟ,ΟΑΣΕ,ICAO,κλπ) στους οποίους συμμετέχουμε κοινά και έχουμε συμφωνήσει;
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι επικεφαλής στο «Παρατηρητήριο Liberal». Έχει διδάξει επί 3ετία στην Σχολή του ΝΑΤΟ στο Oberammergau στην Γερμανία, ενώ υπηρέτησε επίσης επί 3ετία ως Συντονιστής Αμυντικής Σχεδίασης στο Διεθνές Στρατιωτικό Επιτελείο (IMS) στο Αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και ήταν Πρόεδρος Ομάδος Εργασίας της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ (MCWG-Capabilities)
