Η ευρωπαϊκή προοπτική για Μολδαβία - Γεωργία υπό την σκιά του Πούτιν

Η ευρωπαϊκή προοπτική για Μολδαβία - Γεωργία υπό την σκιά του Πούτιν

Απτόητες από τη σύγκρουση που προκλήθηκε από τη στροφή της Ουκρανίας προς την Ευρώπη, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Μολδαβίας και της Γεωργίας έκαναν τα πάντα για να μπουν στο ίδιο τρένο με την εμπόλεμη χώρα με προορισμό την ΕΕ επιδιώκοντας να επωφεληθούν από τυχόν fast -track διαδικασίες ένταξης. Αν και είδαν τις συνέπειες που επεφύλασσε η Μόσχα στο Κίεβο, αν και έχουν και αυτές ρωσόφιλους θύλακες στο εσωτερικό τους, δείχνουν αποφασισμένες να ρισκάρουν εκμεταλλευόμενες τη συγκυρία. 

Η Ουκρανία, η Γεωργία και η Μολδαβία βρίσκονται στο ίδιο γεωπολιτικό «σκάφος», ζώντας άβολα δίπλα σε έναν γείτονα με μακρά ιστορία βίας. Εκφοβίστηκαν από τη Ρωσία, άλλαξαν κυβερνήσεις παρά ή λόγω της παρέμβασης της Ρωσίας στις εσωτερικές τους υποθέσεις και είχαν προβλήματα με τη δημοκρατική ανάπτυξη και ασφάλεια. Αυτό που τους ξεχώριζε ήταν ότι παρέμεναν πάντα πολύ πιο δημοκρατικές και ευρωπαϊκές χώρες από τη Ρωσία. Και οι τρεις έχουν πολύ φιλοευρωπαϊκούς πληθυσμούς, όπου η υποστήριξη για τη δυτική ολοκλήρωση είναι πάνω από 70%. Και οι τρεις έχουν επίσης παράνομη ρωσική στρατιωτική παρουσία στα κατεχόμενα εδάφη τους (Κριμαία, Ντονμπάς, Υπερδνειστερία, Αμπχαζία και Νότια Οσετία). Το Κρεμλίνο βλέπει και τις τρεις χώρες μέρος της σφαίρας επιρροής του και αναπόσπαστο μέρος του γεωπολιτικού σχεδίου του Πούτιν για την αποκατάσταση της Σοβιετικής Ένωσης.

Η Μολδαβία φοβάται από το μακρινό 2014 για τις οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει από μια δυσαρεστημένη Μόσχα. Τότε ο φόβος ήταν ότι μπορεί να επέβαλε απαιτήσεις βίζας στους Μολδαβούς πολίτες που εργάζονται στη Ρωσία - κάτι που θα στραγγάλιζε αμέσως μια πολύτιμη πηγή εισοδήματος στην ταλαιπωρημένη οικονομία της. 

Στην περίπτωση της Γεωργίας - η οποία, σε αντίθεση με τη Μολδαβία, δεν έχει σύνορα με την ΕΕ και εξαρτάται λιγότερο από τη Ρωσία για ενέργεια - οι μεγαλύτεροι φόβοι ήταν πάντα περισσότερο πολιτικοί. 

Έχοντας απογοητευτεί από την επιθυμία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και με τον πόλεμο του 2008 με τη Ρωσία πίσω της, η Γεωργία φαίνεται να είναι πιο ευάλωτη ως ρωσικός στόχος τώρα. Οι πολιτικοί στην Τιφλίδα βλέπουν μια πιθανή απειλή που προέρχεται από τη Ρωσία που απορροφά τις περιοχές της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας με μια κίνηση τύπου Κριμαίας.

Οι ισορροπίες του τρόμου 

Αλλά το μεγαλύτερο ατού της Ρωσίας βρίσκεται στην Υπερδνειστερία, μια ρωσόφωνη λωρίδα γης που διασχίζει τα ανατολικά σύνορα της Μολδαβίας με την Ουκρανία, όπου η αντίθεση στις φιλοδυτικές πολιτικές της κυβέρνησης του Κισινάου είναι έντονη. Με πληθυσμό περίπου 500.000, φιλοξενεί περίπου 1.500 Ρώσους στρατιώτες που φρουρούν τόνους όπλων και πυρομαχικών της Σοβιετικής εποχής. Οι σχολιαστές στο Κισινάου βλέπουν ότι είναι σαν ένα σκυλί που κοιμάται που θα μπορούσε να ξυπνήσει γρήγορα εάν η Μόσχα ήθελε να υποκινήσει αναταραχή μεταξύ των ρωσόφωνων στην περιοχή.

Όλα αυτά τα δεδομένα υπαγορεύουν μια στάση «ναι μεν αλλά» σε Τμπίλισι και Κισινάου, αφού και οι δύο πρωτεύουσες έχουν αντισταθεί στο να υιοθετήσουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. 

Εν όψει της απόφασης της ΕΕ, το think tank των Βρυξελλών, το Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών, δημοσίευσε εκθέσεις σχετικά με τις αιτήσεις της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. Σε αυτές επεσήμανε  ότι η Μολδαβία ήταν «επόμενη σε κίνδυνο» από τη ρωσική επιθετικότητα.

Για τη Γεωργία, η έκθεση ανέφερε ότι μια επίσημη διαδικασία πρόσβασης θα ήταν πρόωρη. Οι οικονομικές της μεταρρυθμίσεις είχαν ξεπεράσει τόσο την Ουκρανία όσο και τη Μολδαβία και άλλες υποψήφιες για ένταξη χώρες στην ΕΕ αλλά από την άλλη, επισημαίνεται ότι σε θέματα δημοκρατίας αντικρούονται «θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ».

Η έκθεση κάνει και ειδική μνεία στα προβλήματα ελευθερίας του Τύπου στη χώρα. Το περασμένο καλοκαίρι περισσότεροι από 50 εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης τραυματίστηκαν από ακροδεξιά βία, με την κυβέρνηση να μην καταφέρνει να τιμωρηθεί κανείς από τους δράστες.  Αντίθετα, έχει ξεκινήσει ποινικές έρευνες σε βάρος ιδιοκτητών ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης που επικρίνουν την κυβέρνηση.