CRISPR: Το «γενετικό ψαλίδι» φέρνει νέες τροφές στο πιάτο μας

CRISPR: Το «γενετικό ψαλίδι» φέρνει νέες τροφές στο πιάτο μας

«Όλα τα τρόφιμα που τρώμε, είτε πρόκειται για λαχανάκια Βρυξελλών είτε για χοιρινό, έχουν τροποποιηθεί από την ανθρωπότητα. Η γενετική μηχανική είναι απλά ένας ακόμα τρόπος για να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε εδώ και έντεκα χιλιάδες χρόνια». Η θέση αυτή ανήκει στον Μάικλ Σπέκτερ, επιστημονικό συντάκτη στη Washington Post, τη New York Post και τον New Yorker. 

Πράγματι, τα περισσότερα ζώα και φυτά που χρησιμοποιούμε σήμερα ως τροφή, δεν είναι παρά εξημερωμένοι συγγενείς αρχαίων, άγριων ειδών. Μια διαδικασία που διήρκεσε χιλιάδες χρόνια, μέσα από το πέρασμα του ανθρώπου από την κατάσταση του κυνηγού-τροφοσυλλέκτη στο στάδιο του γεωργού-κτηνοτρόφου.  

Τώρα η ιαπωνική startup, Sanatech Seed θέλει να επιταχύνει αυτή τη διαδικασία, καθώς έλαβε έγκριση και ξεκίνησε τη διάθεση της πρώτης στον κόσμο ντομάτας με τροποποιημένο γονιδίωμα μέσω της περιβόητης μεθόδου CRISPR. 

Τα λεγόμενα «γενετικά ψαλίδια» με το όνομα CRISPR/Cas9, υφίστανται στα βακτήρια ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες κατόρθωσαν να τα «δαμάσουν» σε εργαστηριακές συνθήκες. Πρακτικά, αυτό που κάνουν είναι να κόβουν τις αλυσίδες του DNA, μόνο όταν αναγνωρίσουν μία ειδική αλληλουχία σε μία περιοχή-στόχο. Μόλις το DNA κοπεί, οι ερευνητές αξιοποιούν το εγγενές σύστημα επιδιόρθωσης DNA, ώστε να αλλάξουν, να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν τμήματα γενετικού υλικού.

Η ντομάτα με το εντυπωσιακό όνομα, Sicilian Rouge High GABA, περιέχει υψηλά επίπεδα Γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA), ένα αμινοξύ που εκτιμάται ότι βοηθά στη χαλάρωση και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον πρόεδρο της Sanatech Seed περιέχει τέσσερις έως πέντε φορές περισσότερο GABA από μια κανονική ντομάτα.

Η νομοθεσία στην Ιαπωνία επιτρέπει την πώληση προϊόντων που έχουν αναπτυχθεί μέσω γονιδιακής επεξεργασίας, εφόσον έχει δοθεί η απαραίτητη έγκριση από τις ρυθμιστικές υπηρεσίες. Έτσι,  Sanatech Seeds σχεδιάζει να διανέμει τα σπορόφυτα δωρεάν στους παραγωγούς και αν το προϊόν αρέσει στους καταναλωτές, η γενετικά τροποποιημένη ντομάτα θα καταστεί ένα ακόμη... ζαρζαβατικό στον πάγκο του μανάβη και τα σούπερ μάρκετ.

Η τεχνολογία CRISPR δεν σταματά, όμως, στην τροποποίηση της τροφής μας. Επιστήμονες εκτιμούν ότι στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα μεταμορφώσει την ιατρική, επιτρέποντάς μας όχι μόνο να θεραπεύσουμε αλλά και να αποτρέψουμε πολλές ασθένειες. Την ίδια στιγμή, όμως, ένα υπερόπλο που αλλάζει τη γενετική δομή, φέρνει μαζί του και εύλογες ανησυχίες, ακόμα και για προσπάθειες ευγονικής. Γι' αυτό και οποιαδήποτε προσπάθεια υιοθέτησης βιοτεχνολογιών αιχμής, πιθανότατα θα εγείρει σοβαρές αντιδράσεις αν δεν συνδυαστεί με ένα στιβαρό πλαίσιο κανόνων Βιοηθικής.