Της Αγγελικής Κώττη
Τριακόσια πενήντα ειδώλια, αγαλματίδια και πλακίδια που αναπαριστούν γυναικείες μορφές και χρονολογούνται τα περισσότερα στην Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο, είχαν βρεθεί κατά την πρώτη αρχαιολογική έρευνα στον Ανάβλοχο νομού Λασιθίου, στην Κρήτη. Ήταν ένα σοβαρό «σήμα» για τους αρχαιολόγους, καθώς έδειχνε κατοίκηση και λατρεία κατά τους αρχαίους χρόνους. Περισσότερα για τη θέση αυτή στο Βραχάσι, θα μάθουν οι ενδιαφερόμενοι από τη διάλεξη που θα δοθεί τη Δευτέρα ώρα 7μ.μ. στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Ομιλήτρια θα είναι η Florence Gaignerot-Driessen, Διευθύντρια Προγράμματος Αναβλόχου Νομού Λασιθίου Eρευνητική Συνεργάτιδα στη Γαλλική Σχολή Αθηνών και στο εργαστήριο Archéorient. Τίτλος της διάλεξης: «Πριν από την πόλη: Πρόσφατες ανακαλύψεις στον Ανάβλοχο Λασιθίου».
Ο Ανάβλοχος είναι μια ορεινή κορυφογραμμή στην περιοχή του Λασιθίου, στην ανατολική Κρήτη, που εποπτεύει το χωριό Βραχάσι και την κοιλάδα του Μιραμπέλλου. Λόγω της μακράς διάρκειας (περίπου 1200-650 π.Χ.) της οικιστικής του χρήσης, της θέσης του ανάμεσα στους παράκτιους οικισμούς της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στο Σίσι και τα Μάλια και τις Αρχαϊκές πόλεις της Δρήρου και της Μιλάτου, καθώς και λόγω της έκτασης και της φύσης των καταλοίπων του, ο Ανάβλοχος αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση μελέτης μιας καίριας περιόδου της ελληνικής ιστορίας που οδηγεί στη μετάβαση από τα ανάκτορα στις πόλεις.
Μετά από μια διετή προκαταρκτική έρευνα (2015-2016), η Γαλλική Σχολή Αθηνών ξεκίνησε ένα πενταετές (2017-2021) Πρόγραμμα συστηματικών ανασκαφών στον Ανάβλοχο. Με την ταυτόχρονη εξερεύνηση των οικιστικών, ταφικών και θρησκευτικών χώρων της αρχαίας θέσης, το πρόγραμμα του Αναβλόχου στοχεύει στην ανασύσταση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης μιας κρητικής προ-αστικής κοινότητας. Παράλληλα, επιδιώκει να εξετάσει τον σχηματισμό και τον μετασχηματισμό των κοινωνικών ομάδων που εγκαθιδρύθηκαν στον Ανάβλοχο κατά τη διάρκεια της μετάβασης από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.
Σε αυτή τη διάλεξη θα παρουσιαστούν συνοπτικά οι κυριότερες ανακαλύψεις των τριών πρώτων ετών της ανασκαφικής αποστολής: οι τύμβοι και οι άλλες ταφικές δομές της νεκρόπολης, μια ολόκληρη και ξεχωριστή συνοικία του οικισμού (Quartier de la Forge), ένα ιερό με θρανίο στο μέσον της οδού μεταξύ του οικισμού και της νεκρόπολης, καθώς και δύο αναθηματικοί αποθέτες στην κορυφή του λόφου.
Στη δυτική πλευρά της κορυφής του όρους, η ομάδα εντόπισε κατά την επιφανειακή έρευνα της περιόδου 2015-2016, δύο περιοχές όπου βρέθηκε μεγάλος αριθμός αναθηματικού υλικού.
Στην πρώτη περιοχή, βρέθηκαν 350 ειδώλια, αγαλματίδια και πλακίδια που αναπαριστούν γυναικείες μορφές και χρονολογούνται τα περισσότερα στην Αρχαϊκή και Κλασική περίοδο.
Στη δεύτερη περιοχή, που βρίσκεται ανατολικά της πρώτης και σε απόσταση 200 μ., βρέθηκε ένα σύνολο ειδωλίων και ζωόμορφων που σχετίζονται με κεραμική της Ύστερης Μινωικής ΙΙΙ Γ.
Στην περιοχή του νεκροταφείου, που εκτείνεται στους πρόποδες του όρους, αναγνωρίστηκαν αρκετές ομάδες τάφων. Η ανασκαφή μίας εξ αυτών έφερε στην επιφάνεια κυκλικά ταφικά αρχιτεκτονήματα με επίπεδα, στην κορυφή των οποίων βρέθηκαν μεγάλα αγγεία της Ύστερης Γεωμετρικής περιόδου. Συγκεκριμένα, εντός του κύκλου από ασβεστόλιθους, διαμέτρου 15μ., ανασκάφηκαν τρεις κυκλικοί λάκκοι, που περιείχαν τα κατάλοιπα ταφών και ταφικών πυρών.
Στο ανατολικό τμήμα του τύμβου, ένας τέταρτος λάκκος, από τον οποίο δεν ανακτήθηκαν καθόλου ανθρώπινα οστά, απέδωσε ένα σύνολο 15 αγγείων και πέντε αιχμών δοράτων, άριστα διατηρημένων.
Κάτω από μία πλάκα ψαμμολίθου (αμμούδα), που σηματοδοτούσε το κέντρο του κυκλικού τύμβου επί της λίθινης επιφάνειας, εντοπίστηκε ένας ορθογώνιος λάκκος, κατά το ήμισυ κτιστός και κατά το ήμισυ λαξευμένος στο φυσικό βράχο.
Η θέση του λάκκου, το παχύ στρώμα άνθρακα εντός αυτού, καθώς και τα εμφανή ίχνη καύσης στις επιφάνειες των πλευρικών του τοίχων, στα ανθρώπινα κατάλοιπα και στα τεχνουργήματα που ανακτήθηκαν από εκεί, όλα υποδεικνύουν ότι πρόκειται για τη θέση της καύσης και της ταφής του πρώτου νεκρού του τύμβου.
Επίσης ανασκάφηκε ένας μικρός κιβωτιόσχημος τάφος, στο νοτιοανατολικό άκρο του τύμβου, που περιλαμβάνει τους προαναφερθέντες λακκοειδείς τάφους, και εφάπτεται στον περίβολό του.
Η προκαταρκτικἠ εξέταση της κεραμικής που περισυνελέγη, δείχνει πως αυτό το επιβλητικό ταφικό μνημείο βρισκόταν σε χρήση κατά τον 8ο και 7ο αι. π.Χ.
Ο τύμβος βρίσκεται στο κατώτερο σημείο μιας πλαγιάς όπου εντοπίστηκαν τρεις ακόμα τύμβοι, δυστυχώς όλοι αρκετά κατεστραμμένοι εξαιτίας της διάβρωσης και των επαναλαμβανόμενων συλήσεων σε παλαιότερες περιόδους.
Τέλος, στην πλαγιά του βουνού, στη θέση με το όνομα «Κακό Πλάι» που δεσπόζει πάνω από το νεκροταφείο, ανασκάφτηκε κτίριο με πάγκο, όπου βρέθηκε αρχαιολογικό υλικό που χρονολογείται από την Πρωτογεωμετρική έως και την Αρχαϊκή περίοδο.
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην ελληνική γλώσσα και η είσοδος είναι ελεύθερη.
