Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
«Αναταράξεις» επικρατούν το τελευταίο χρονικό διάστημα στα διεθνή χρηματιστήρια εν όψει του βρετανικού δημοψηφίσματος. Ουσιαστικά η αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσει κέρδη αλλά και απώλειες τόσο για την ίδια, όσο και για την Ενωμένη Ευρώπη.
Η συμπεριφορά των χρηματιστηρίων προδίδει πως τις μεγαλύτερες απώλειες θα δεχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, κι αυτό για τον απλούστατο λόγο: εάν πάμε πίσω μερικά χρόνια, τότε που το ελληνικό δημοψήφισμα (του Γιώργου Παπανδρέου) προκάλεσε και πάλι αναταράξεις στα διεθνή χρηματιστήρια, τότε θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα πως τις μεγαλύτερες ζημίες θα δεχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κι αυτό γιατί, η Ελλάδα δεν αποτελούσε ισχυρή οικονομία, με σημαντική εξωτερική πολιτική, αλλά και κι έναν ισχυρό παίκτη στην παγκόσμια σκακιέρα, απεναντίας ήταν και συνεχίζει να είναι το «πιόνι». Κι όμως, οι αγορές μόνο στο άκουσμα του ελληνικού δημοψηφίσματος «βύθισαν» ευρώ και μετοχές, μηδενίζοντας και πάλι τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων των ισχυρών οικονομιών.
Για πιο λόγο το βρετανικό δημοψήφισμα να διαφέρει από το ελληνικό; Ειδικά όταν η Μεγάλη Βρετανία αποτελεί ακριβώς το αντίθετο από την Ελλάδα, οικονομικά και πολιτικά. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι Βρετανοί αποφάσισαν να προχωρήσουν σε δημοψήφισμα έπειτα από ώριμη σκέψη και προγραμματισμό, για τους δικούς τους φυσικά λόγους.
Η βρετανική στερλίνα το τελευταίο χρονικό διάστημα ακολουθεί πτωτική πορεία, υποχωρώντας σε σχέση με το δολάριο κατά 1,5% περίπου τον τελευταίο μήνα, ενώ σε σχέση με το ευρώ κατά 0,74%, υποτιμώντας χωρίς κόστος το νόμισμα τους. Από την άλλη, το χρηματιστήριο του Λονδίνου κατέγραψε τον τελευταίο μήνα απώλειες 2,83%, έναντι 4,37% του γερμανικού και 3,69% του γαλλικού χρηματιστηρίου.
Όπως διακρίνουμε από τα παραπάνω, οι επενδυτές ανησυχούν περισσότερο μήπως συμβεί κάποιο ατύχημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση από ό,τι στη Μεγάλη Βρετανία. Εξάλλου πριν λίγες ημέρες ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Wolfgang Schauble, είχε δηλώσει πως εάν φύγει η Μεγάλη Βρετανία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ίσως ακολουθήσουν κι άλλες χώρες, υπάρχει plan B, τροφοδοτώντας εκ νέου τις ανησυχίες των επενδυτών.
Εξάλλου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Office for National Statistics της Μεγάλης Βρετανίας, το εμπορικό ισοζύγιο για τον μήνα Απρίλιο ήταν αρνητικό στα £-3,294 εκατ., με τις εξαγωγές να φθάνουν τα £44,,945 εκατ. και τις εισαγωγές στα £48,239 εκατ.
Σημαντικό έλλειμμα εμφανίζει το εμπορικό ισοζύγιο της Μεγάλης Βρετανίας σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου έφθασε τον περασμένο Απρίλιο στα £-7,924 εκατ., ενώ σε σχέση με τις δεκαεννέα χώρες της Ευρωζώνης αυτό έφθασε στα £-6,663 εκατ. Αξίζει να αναφέρουμε πως μικρότερο έλλειμμα εμφανίζει το βρετανικό εμπορικό ισοζύγιο με χώρες μη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα £-2,602 εκατ., οδηγώντας του ιθύνοντες χάραξης της βρετανικής πολιτικής στη διενέργεια δημοψηφίσματος για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να αποκτήσουν εμπορική «ελευθερία», χαράσσοντας ανεξάρτητοι τη νομισματική τους πολιτική.
Πέρα όμως από τα κέρδη ή τις ζημίες που μπορεί να προκαλέσει μία πιθανή έξοδος, υπάρχει και μία άλλη παράμετρος. Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πριν από μερικές μέρες, η Μεγάλη Βρετανία πληρεί τα δύο από τα πέντε κριτήρια που απαιτούνται ώστε να πάρει την έγκριση για την υιοθέτηση του ευρώ (βλ. πίνακα παρακάτω). Ίσως οι Βρετανοί να θέλουν να πιέσουν με αυτόν, το αποτέλεσμα των οποίων θα είναι φυσικά υπέρ της Μεγάλης Βρετανίας κι όχι (όπως στην περίπτωση της Ελλάδας) υπέρ των Βρυξελλών.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η επόμενη μέρα ξεκίνησε ήδη να σχεδιάζεται, με τα ανεπτυγμένα κράτη της Ευρώπης να παίζουν μπραντ ντε φερ για την αποκόμιση μεγαλύτερου μεριδίου της πίτας στο εμπόριο και της εξουσίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, ενώ οι ισχυροί της Ευρώπης σχεδιάζουν την επόμενη μέρα, οι «επαίτες» αυτής ασχολούνται με την πιστή εφαρμογή των προγραμμάτων λιτότητας του Βερολίνου, χάνοντας σημαντικό έδαφος στην επάνα-χάραξη της οικονομικής και πολιτικής ένωσης της Ευρώπης των δύο, τριών και ούτω καθεξής ταχυτήτων.
