Ποιος θα πληρώσει το QE της ΕΚΤ;

Ποιος θα πληρώσει το QE της ΕΚΤ;

Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη

Μόλις πριν λίγες μέρες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να επεκτείνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης -αξίας €1,1 τρισεκατομμυρίων, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2015, διάρκειας 18 μηνών- μέχρι τον Μάρτιο του 2017, με δυνατότητα αύξησης κατά €360 δισεκατομμύρια.

Η ποσοτική χαλάρωση υιοθετείται από τις κεντρικές τράπεζες ώστε να παρέχουν ρευστότητα αγοράζοντας ομόλογα προβληματικών χωρών (όπως η Ελλάδα) ή εταιρειών. Έτσι με αυτό τον τρόπο «ανακουφίζουν» τους κατόχους των εν λόγω ομολόγων, καθώς πολλά εξ αυτών ανήκουν στην κατηγορία χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας και η κατοχή από τις τράπεζες μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα τους ισολογισμούς τους.

Ουσιαστικά οι κεντρικές τράπεζες (στην εν λόγω περίπτωση η ΕΚΤ) αγοράζοντας αυτά τα ομόλογα ευελπιστούν στο μέλλον πως, είτε θα πληρωθεί η αξία  τους στο ακέραιο (βλ. ελληνικά ομόλογα) ή στην άνοδο της αξίας τους και κατόπιν την πώληση τους.

Όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα, η σχέση των στοιχείων ενεργητικού που έχει η ΕΚΤ σε σχέση με το ΑΕΠ της ευρωζώνης βρίσκεται σε πραγματικά υψηλά επίπεδα στο 1,3259 (στοιχεία το 2013 χωρίς να υπολογίζεται το υφιστάμενο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης).

Ουσιαστικά η ΕΚΤ έχει γίνει ένα αποθετήριο προβληματικών στοιχείων ενεργητικού και, σαν να μην έφτανε όλο αυτό, διεύρυνε και τα κριτήρια αποδοχής των ομολόγων και σε δημοτικά ομόλογα.

Προφανώς σε περίπτωση «ατυχήματος» ή μη, η ΕΚΤ θα «γράψει» δισεκατομμύρια ζημίες στον ισολογισμό της εάν συνεχιστεί η λιτότητα και η κρίση χρέους στην Ευρώπη. Κι όσο το πρόβλημα της λιτότητας και του χρέους αντιμετωπίζεται με ημίμετρα, τόσο θα αυξάνεται και ο κίνδυνος «εκτροχιασμού» του ισολογισμού της ΕΚΤ.

Επίσης, στο ίδιο γράφημα αποτυπώνονται και οι αποδόσεις του ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών. Πλέον αυτές κινούνται στα επίπεδα του 0,3% (στοιχεία 2013), εμφανώς χαμηλότερα από την προ κρίση χρέους το 2008 όταν αυτές κινούνταν στο 0,74%.

Χαρακτηριστικό είναι ότι όσο οι αποδόσεις του ενεργητικού των τραπεζών σημειώνουν πτώση, το ενεργητικό της ΕΚΤ αυξάνεται.

Και το βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι: ποιος θα πληρώσει τις ποσοτικές χαλαρώσεις της ΕΚΤ;

Η απάντηση δεν είναι δύσκολο να βρεθεί, αφού όπως μας έχουν συνηθίσει οι Κυβερνήσεις του δυτικού κόσμου το «μάρμαρο» το πληρώνουν πάντα οι φορολογούμενοι.

Ας ελπίσουμε αυτή την φορά να μην χρειαστεί να πληρώσουν.