Σε ένα πολυσύνθετο μοντέλο ανακεφαλαιοποίησης, μοναδικό στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, καταλήγει η Εθνική Τράπεζα, εξαιτίας της αδυναμίας να χρησιμοποιήσει έγκαιρα το πολυτιμότερο «ασημικό» της, την Finansbank, για δώσει μια «καθαρή» λύση. Μάλιστα, αν κάτι πάει στραβά στην πώληση της τουρκικής θυγατρικής, η Εθνική θα βρεθεί «φορτωμένη» με ένα βαρύ και ακριβό δάνειο.
Εξαρχής ήταν γνωστό ότι η πώληση της Finansbank δεν θα μπορούσε να οριστικοποιηθεί έγκαιρα, για να ελαφρύνει το βάρος της ανακεφαλαιοποίησης της Εθνικής, που θα απαιτήσει συνολικά 4,6 δισ. ευρώ. Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι η διαδικασία υποβολής δεσμευτικών προσφορών από τους ενδιαφερόμενους για την Finansbank, που αρχικά ήταν τρεις, αλλά στην πορεία έμειναν δύο, θα υποβληθούν στο τέλος του μήνα, ενώ η τελική προθεσμία για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εκπνέει στις 11 Δεκεμβρίου.
Οι εξελίξεις στη διαδικασία πώλησης της τουρκικής θυγατρικής δεν εμπνέουν απόλυτη βεβαιότητα ότι όλα θα προχωρήσουν όπως υπολογίζει η διοίκηση της Εθνικής. Πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο να μην προσφερθεί ένα τίμημα που θα ικανοποιεί, έστω λογιστικά, την Εθνική, η οποία έχει καταχωρημένη στα βιβλία της την Finansbank με αξία 3,4 δισ. ευρώ. Όταν μια πώληση γίνεται σε συνθήκες ακραίας πίεσης, εύλογο είναι ότι ακόμη και υποψήφιοι αγοραστές με μεγάλη οικονομική ισχύ, όπως η Qatar National Bank, θα επιχειρήσουν να αποσπάσουν μια τιμή ευκαιρίας.
Σε αυτές τις συνθήκες αβεβαιότητας για τον ακριβή χρόνο πώλησης της Finansbank, η διοίκηση της Εθνικής αναζητούσε τρόπους να αποφύγει το χειρότερο σενάριο ανακεφαλαιοποίησης: δηλαδή, να λείψουν τα έσοδα από την Finansbank και να καλυφθούν οι ανάγκες του ακραίου σεναρίου εξ ολοκλήρου από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, με υπό αίρεση μετατρέψιμες ομολογίες (κατά 75%) και κοινές μετοχές (κατά 25%).
Στην περίπτωση αυτή, επειδή στην Εθνική παρουσιάζεται μεγάλη «ψαλίδα» ανάμεσα στις ανάγκες του βασικού σεναρίου και του ακραίου σεναρίου, το ΤΧΣ θα έπαιρνε πολύ μεγάλο αριθμό κοινών μετοχών, κάτι που θα προκαλούσε σοβαρή αραίωση συμμετοχής των ιδιωτών μετόχων και θα έδινε στο Ταμείο πολύ ισχυρή θέση στη μετοχική σύνθεση της τράπεζας.
Οι μετατρέψιμες ομολογίες (CoCos) που θα έπαιρνε το ΤΧΣ θεωρητικά δεν αποτελούσαν σοβαρό πρόβλημα για την Εθνική, παρότι θα ήταν πολύ μεγάλης αξίας και θα προκαλούσαν σημαντική «αιμορραγία» για την εξυπηρέτησή τους, με επιτόκιο 8%. Αμέσως μόλις η Εθνική πληρωνόταν για την πώληση της Finansbank θα αξιοποιούσε τα έσοδα για να αποπληρώσει πρόωρα τα CoCos. Όμως, δεν θα ίσχυε το ίδιο για τις κοινές μετοχές, οι οποίες δεν επιτρέπεται να αποπληρωθούν πρόωρα.
Για να ξεπεράσει αυτό το πρόβλημα, η διοίκηση της Εθνικής προτείνει στους μετόχους ένα σχήμα ανακεφαλαιοποίησης, το οποίο περιλαμβάνει ένα επιπλέον είδος μετατρέψιμων ομολογιών, οι οποίες θα εκδοθούν υπέρ ιδιωτών μετόχων και όχι υπέρ του ΤΧΣ. Αυτές οι ομολογίες, που επίσης θα μετατρέπονται σε μετοχές όταν μειώνεται κάτω από προκαθορισμένα όρια η κεφαλαιακή επάρκεια της τράπεζας, θα διατεθούν στους ιδιώτες για την κάλυψη των αναγκών του δυσμενούς σεναρίου των τεστ αντοχής και μόνο το σκέλος που δεν θα καλυφθεί με αυτό το χρηματοοικονομικό εργαλείο θα καλυφθεί με έκδοση ομολογιών υπέρ του ΤΧΣ.
Με τον τρόπο αυτό η Εθνική επιδιώκει να περιορίσει στο ελάχιστο αναγκαίο τη συμμετοχή του ΤΧΣ στην ανακεφαλαιοποίησή της. Ουσιαστικά, τιτλοποιεί τα αναμενόμενα έσοδα από την πώληση της Finansbank, λαμβάνοντας ένα δάνειο από ιδιώτες επενδυτές, το οποίο, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα αποπληρώσει πολύ σύντομα, αμέσως μόλις πωληθεί η τουρκική θυγατρική.
Το σχήμα φαίνεται έξυπνο, αλλά σε μια εποχή όπου «κουρεύονται» τραπεζικά ομόλογα, ενώ η εμπιστοσύνη στην Ελλάδα δεν έχει αποκατασταθεί, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα εκδηλωθεί το αναμενόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον για τα CoCos των ιδιωτών. Αυτό είναι ένα δύσκολο στοίχημα για την Εθνική και τους αναδόχους της αύξησης κεφαλαίου και μένει να αποδειχθεί αν μπορούν να το κερδίσουν.
Ακόμη και αν υποτεθεί ότι εκδηλώνεται επαρκές ενδιαφέρον, αυτό το σχήμα ανακεφαλαιοποίησης θα μπορούσε να αποδειχθεί «τοξικό», αν για οποιονδήποτε λόγο καθυστερήσει σοβαρά η πώληση της Finansbank. Μέχρι να εισπραχθεί το τίμημα από αυτή τη συναλλαγή, η Εθνική θα είναι υποχρεωμένη να εξυπηρετεί ένα μεγάλο δάνειο υψηλού κόστους (το επιτόκιο πιθανότατα δεν θα διαφέρει από αυτό των CoCos του ΤΧΣ).
Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα χρηματοοικονομικό στοίχημα υψηλού κινδύνου, που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αν η Εθνική είχε αξιοποιήσει έγκαιρα το πολυτιμότερο περιουσιακό της στοιχείο για να «θωρακίσει» την κεφαλαιακή βάση της, αντί να αναζητεί λύσεις στο «και πέντε»...
